İstanbul’da bir devlet hastanesinde hasta yakınlarının gebe bir hemşireyi darp etmesi ve hafta sonu iki hekimin rehin alınması üzere olayların …
İstanbul’da bir devlet hastanesinde hasta yakınlarının gebe bir hemşireyi darp etmesi ve hafta sonu iki hekimin rehin alınması üzere olayların akabinde sıhhat çalışanlarına şiddet konusu yine gündeme geldi. Sağlıkçılar şiddeti önlemeye yönelik farklı bir yasa isterken, hukukçular uygulamadaki eksikliklere dikkat çekiyor.
Başakşehir Çam ve Sakura Devlet Hastanesi’nde dün gebe hemşire Gülhan D. hasta yakınlarının saldırısına uğrarken, dört saldırgan sözlerinin akabinde hür bırakıldı. Lakin kamuoyunda yansıların artması üzerine saldırganlardan ikisi bugün tutuklandı.
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Üzüntümüzü telafi etmese de bu gelişmeyi topluluğumuz ve kamu vicdanı ismine memnuniyetle karşılıyoruz. Beklentimiz, sıhhat çalışanlarına yönelik bütün hataların yıldırıcı ve hukukun gücünü tam olarak gösteren cezalarla cezalandırılması” dedi.
Pekala sıhhat çalışanlarına yönelik şiddet olayları neden önlenemiyor? Mevzuat mı yetersiz? Cezalar mı caydırıcı değil? Uygulamada mı eksiklikler var?
Sağlıkçılar farklı bir şiddet yasası talep ediyor
Mevzunun taraflarına nazaran sıhhat çalışanlarına yönelik şiddet olaylarının tek bir sebebi yok ve pek çok etken kelam konusu.
DW Türkçe’ye konuşan Türk Tabipleri Birliği (TTB) Genel Sekreteri Vedat Bulut, şiddetin temelinde 15 yıldır uygulanan sıhhatte dönüşüm ve bununla birlikte ortaya çıkan artan iş yükünün yattığını söylüyor.
“Sağlıkta dönüşüm programı 15 yıl içinde sıhhat alanını çalışılamaz hale getirdi ve sıhhat işçileri iş yoğunluğu açısından bir tükenmişlik içerisinde. Bir ‘kışkırtılmış tüketici’ anlayışı var insanlarda. Lakin halbuki sıhhat hizmeti alınır, satılır bir mal olarak görülmemelidir ve hastalar da müşteri olarak görülmemelidir.”
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Genel Sekreteri Vedat Bulut
Pandemi periyodunun başında sağlıkçıların balkonlarda alkışlandığı sırada, yani 2020 yılının Nisan ayında TBMM’de 3359 sayılı yasaya yapılan ekle sıhhat kurum ve kuruluşlarında vazife yapan çalışana karşı vazifeleri sebebiyle işlenen kabahatlerde cezalar yarı oranında artırılmış, mahpus cezalarının ertelenmemesi karara de getirilmişti.
Muhalefet partileri ve meslek kuruluşları bu düzenlemeleri genel olarak olumlu karşılamış lakin kâfi olmadığını da vurgulamıştı. Düzenlemenin kabulünün akabinde geçen vakitte ise şiddet olayları bitmedi.
TTB artık sıhhatte şiddet için farklı bir yasa ve daha caydırıcı cezalar istiyor. Bulut, bu olayların polisiye tedbirlerle ya da güvenlik önlemleriyle çözülebilecek bir husus olmadığını belirterek, kelamlarını şöyle sürdürüyor:
“Yeni bir yasanın çıkması ve kısa bir tutukluluk müddeti ile caydırıcı cezaların olması lazım. Kıyaslama açısından anlatayım; geçen gün bir savcımızın aracına bir hücum oldu. Sanık bir otomobile akın nedeniyle 25 yılla yargılanıyor. Ancak bir sıhhat çalışanına saldırdığınızda 2,5 yılla yargılanıyorsunuz. Ortadaki farkı anlamanız açısından bunu söylüyorum.”
Öz Sağlık-İş Sendikasının 2020’de yaptığı araştırmaya nazaran sıhhat çalışanlarının yüzde 67’si misyonu esnasında en az bir kere şiddete maruz kaldığını söylüyor.
Bu ortada TTB, artan şiddet olaylarının akabinde bugün Adalet Bakanlığı ile Yargıçlar ve Savcılar Kurulu’na (HSK) birer yazı yazarak, sağlıkçılara şiddet olaylarını önlemeye yönelik düzenlemelerin ceza mevzuatında değil, 3359 sayılı Sıhhat Hizmetleri Temel Kanunu’nda yer verilmesinin yanlış olduğunu vurguladı.
Uygulamada eksiklikler ve yanlışlıklar var
Pekala alanda durum nasıl? Sıhhatte şiddet evraklarına bakan hukukçulara nazaran aslında mevzuat çok yetersiz değil lakin uygulamada eksiklikler ve yanlışlıklar var.
Sıhhat çalışanlarının şiddet olaylarına bakan Avukat Hazal Aktepe, maddelerin ve hukuk kurallarının mevcut haliyle bile uygulansa bir ölçüde caydırıcılık sağlanabileceğine dikkat çekerek, şöyle konuşuyor:
“Biz alanda mevcut kararların bile yeterince uygulanmadığını görüyoruz. Mesela yasa bize ‘sağlıkta şiddet olduğunda bu bir tutuklama nedeni sayılır’ diyor. Lakin dün gördüğümüz üzere genelde hür bırakmalar oluyor. Tutuklamanın çok az başvurulan bir önlem olduğunu görüyoruz, ki tutuklama esasen o denli de olmalı. Fakat sonuçta maddede bu söylenmesine karşın uygulamada tutuklamaya hiç başvurulmaması caydırıcılığı etkiliyor.”
Avukat Hazal Aktepe
Bu ortada araştırmalara nazaran şiddet gören sıhhat çalışanlarının yüzde 84’ü daima kaygı, kaygı ve tetikte olma durumu içinde yaşıyor. Hastaneler kâfi güvenlik tedbirleri alamazken, kolluk kuvvetlerinin yanlış uygulamaları da şiddete uğrayan sağlıkçıların endişelerini körükleyebiliyor.
Aktepe, kolluğun makus uygulamaları örneği olarak tabir alınması olaylarını gösteriyor. 3359 sayılı kanuna eklenen unsurda ‘sağlık çalışanına şiddet olayı yaşandığında sıhhat çalışanının sözü bulunduğu sıhhat kuruluşunda alınabilir’ kararı bulunmasına karşın, bunun birçok vakit uygulanmadığını belirtiyor. Şiddete uğrayan kişinin karakola gelmesinin beklendiğini fakat karakola geldiğinde orada kendisine şiddet uygulayan bireylerle yine karşı karşıya geldiğini söyleyen Aktepe, birden fazla sağlıkçının bu müsabakayı yaşamamak için şikayetçi olmak istemediğini belirtiyor.
Kolluğun sağlıkçıları huzursuz eden bir öteki uygulaması da söze ikamet adreslerinin yazılması olabiliyor. Aktepe’nin verdiği bilgiye nazaran, Adalet Bakanlığı’na yapılan müracaat ile bu düzenleme değiştirildi ve tabire sağlıkçıyı korumak için ikamet değil iş adresi yazılabiliyor. Fakat kolluğun bunu birden fazla vakit uygulamadığı belirtiliyor.
Sıhhat çalışanlarına yönelik şiddetin artması ve berbat çalışma kaideleri, son periyotta çok sayıda sıhhat çalışanının yurt dışına gitmesine neden oluyor. 2021 yılında toplam 1405 doktor yurtdışına çıkmak için başvurdu.
Gülsen Solaker
© Deutsche Welle Türkçe
