Saç, en değerli karakteristik özelliklerden biri olarak kabul ediliyor. Beşerler için hayati bir işlevi olmasa da seksüel ve toplumsal …
Saç, en değerli karakteristik özelliklerden biri olarak kabul ediliyor. Beşerler için hayati bir işlevi olmasa da seksüel ve toplumsal bağlantıda vazgeçilmez olarak yerini koruyor. Saçlarımızın yapısı, kalitesi ve sıhhatini belirleyen farklı pek çok faktör olsa da beslenme tercihleri kıymetli belirleyiciler olarak karşımıza çıkıyor. Sağlıklı saçlar için öncelikle sistemli ve kâfi beslenmek gerekiyor. Saç ve cilt dışarıdan ne kadar beslenirse beslensin, içeriden beslenmediğinde tam olarak sağlıklı hale gelmiyor. Bu nedenle kimi vitamin ve mineraller saç sıhhati ile direkt ilgili oluyor. Yani saçların hem kalitesinin hem de ölçüsünün bireyin beslenmesiyle yakından alakalı olduğu manasına geliyor.
Saç dökülmesine güzel gelen vitaminler hangileri?
DEMİR
Demir, saç büyümesi dahil pek çok beden fonksiyonu için kıymetli bir mineraldir. Kansızlığa neden olan demir eksikliği saç dökülmesinin en önemli nedenleri ortasında olup bayanlarda bilhassa sık görülmektedir. Hemoglobin imali için gerekli olan demirin birinci mobilize olduğu ünite kıl follikülleridir. Hasebiyle kanda anemi görülmeden çok evvel saçlarda dökülme başlayabilir. Serum ferritin seviyesi demir eksikliğini göstermek için en hassas ve özgün laboratuvar testidir. Hasebiyle saç dökülmelerinde, demir depolarının istenilen seviyelere getirilmesi önerilmektedir. Karaciğer, kırmızı et, mercimek, yumurta, istiridye demir bakımından varlıklı besinlerdir.
ÇİNKO
Saç dökülmesi denildiğinde birinci akla gelen çinko olsa da, çinko eksikliği sık görülmez. Çinko, bedende yüzlerce enzimin yapısında bulunan yaşamsal bir mineraldir. Saç üretimi ve tamirinde, yağ bezlerinin çalışmasında değerli rolü vardır. Çinko eksikliğinde, saç tellerinde trikotiyodistrofi olarak isimlendirilen, mikroskopide sistemsiz bantlar görülür. Kıllar incelir. Lakin çinkonun fazlası da, saç dökülmesine neden olur. O nedenle sağlıklı şahıslar, çinko dayanağı almak yerine istiridye, karides, kırmızı et, ıspanak, buğday rüşeymi, kabak çekirdeği ve mercimek üzere doğal kaynaklar tüketerek çinko muhtaçlığını karşılamalıdır.
A VİTAMİNİ
A vitamini saç dokusunu hür radikallerin olumsuz tesirinden koruyan değerli bir antioksidandır. Deride sebum ismi verilen yağlı bir unsurun üretimine yardımcı olur. Sebum saçlı deriyi nemlendirir ve saçın sağlıklı, parlak olmasını takviyeler. A vitamini eksikliği de fazlalığı da saç dökülmesine neden olur. Yani azı karar birden fazla ziyan denilebilecek bir vitamindir. A vitamininin en âlâ kaynakları havuç, bal kabağı, ıspanak, brokoli, tatlı patates, kale ve mercimek üzere bitkilerdir. A vitamini süt, yumurta, yoğurt, morina balığı, karaciğeri yağı üzere hayvansal besinlerde da bulunmaktadır.
BİYOTİN (Vitamin B7 yahut Vitamin H)
B vitaminleri, saçların sağlıklı uzaması için gereklidir ve en kıymetlisi olan biyotin hücrelerin güç üretiminde rol alır. Saç dökülmelerine ve saç beyazlamasına karşı tesiri olan keratinin üretiminde değerlidir. Bunun yanında biyotin, saçı kırılmalarına karşı da esirgeyicidir. Gereğince alınmaması saç derisinde pullanmalara ve saç dökülmelerine sebep olur. Biyotin kaynağı olan besinler: Çiğ yumurta sarısı, karaciğer, tam tahıllar, karnabahar, avokado, soya fasulyesi ve başka baklagiller, dut, mantar, fıstık ve süttür.
VİTAMİN B5 (Pantotenik asit)
Pek çok işlevi vardır lakin büyümeyi sürdürme, hudut sistemine takviye ve saç imalini destek etme en kıymetli misyonlarıdır. Bu vitamin saç sıhhatinin pahalı ve vazgeçilmez bir koruyucusudur. Bilhassa kalsiyum pantotenat formu dayanak olarak çok tesirlidir.
FOLİK ASİT (Vitamin B9)
Dokuların gelişimine ve hücre işlevlerinin düzgün işlemesine yardımcı olur. Saçların büyümesini ve hücrelerin yenilenmesini sağlar. Folik asit eksikliği, saç sıhhatinin bozulmasına, geç uzamasına, saç dökülmelerine ve erken beyazlaşmasına neden olabilir. Brokoli, portakal, baklagiller, et ve yeşil yapraklı sebzeler yüksek oranda folik asit içerir.
VİTAMİN B12
B12 vitamini, tüm organlara gerekli olan oksijen ve besini taşıyan kırmızı kan hücrelerinde olduğu üzere, DNA oluşumunda da temel bileşenlerden biridir. B12 vitamini eksikliğinde gereğince oksijenlenemeyen saç kökleri saç üretemez. B12 zengini besinlerin en başında karaciğer, et, balık, tavuk, yumurta ve süt eserleri gelmektedir.
C VİTAMİNİ (Askorbik Asit)
Güçlü bir antioksidandır. Saçların yaşlanmasına neden olan hür radikal meloküllerin oluşturduğu oksidatif gerilime karşı saçları korur. Saç yapısının değerli bir modülü olan kolajen proteininin üretimi ve keratin liflerin çapraz bağlanmasında rol olan C vitamini eksikliğinde saçlar çabuk kırılır, tirbuşon saç oluşur, parlaklığını yitirir ve güçsüz görünür. Çilek, yeşilbiber, turunçgiller, kivi, domates, brokoli âlâ birer C vitamini deposudur.
Fotoğraf: @hoskelsa
D VİTAMİNİ
Yapılan araştırmalara nazaran D vitamininin, kıl gelişimi, farklılaşması ve kıl siklusunda rolü olduğu bilinmektedir. D vitamininin saç imalinde rolü olduğu düşünüldüğünden saç dökülmesi varlığında D vitamini eksikliği araştırılmalıdır. Vücudumuz D vitaminini direkt olarak güneş ışınlarından alarak üretir. Birebir vakitte yağlı balıklarda ve kimi mantar çeşitlerinde D vitamini bulunur.
PROTEİN
Saçın kimyasal yapısının %80’nini keratin isimli protein oluşturur. O nedenle saçların sağlıklı olması için kâfi protein alınmalıdır. Kılı oluşturan keratin proteininin karakteristik özelliği içerdiği yüksek orandaki sülfürdür. Bu sülfür, sistin aminoasidi kaynaklıdır. L-lizin aminoasidi de saç gelişiminde değerli olan öbür bir esansiyel aminoasittir. Münasebetiyle, proteinlerin eksik alımında, keratin imalinde gerekli aminoasitler alınamaz. Saçlar matlaşır, kolay kolay ele gelir, saç dökülmesi görülür. Saçlar yumuşak hissedilir, ancak elastikiyeti kaybolmuştur. Saç rengi açılabilir (hipokromotrişya). Kâfi protein alımı yeni hücre oluşumunu yani saç sıhhatini ve gelişimini dayanaklar. Proteinden yoksul beslenmede ve düşük kalorili diyetlerde kâfi yağ, protein, vitamin ve mineraller bulunmadığından kilo kaybederken saçlar da kaybedilebilir. Kemik suyu, yumurta, somon, tavuk eti kaliteli protein içeren besinlerdir. Badem, yoğurt, süt ve brokoli protein bakımından zengindir.
2 aydan uzun süren günde 100-150 adetten fazla saç teli dökülmesi varsa dermatoloji uzmanı tarafından araştırılması gerekmektedir.
YAZI: Uzman Tabip Yeliz Karakoca