Putin niye Ukrayna’yı nazilikle suçluyor

SOKAKTA NEO-NAZİ VAR MI

2014 yılından beri Rus ayrılıkçılarla savaşan milislerin oluşturduğu Azov (Azak) Hareketi, hakikaten Nazi sembollerini kullanıyor. Kendi eğitim kampları da bulunan örgüt, çok milliyetçiliği yaymaya uğraşıyor. Lakin üç amcası Holokost kurbanı olan Yahudi Zelenski’nin 2019 seçimlerinden ezici üstünlükle çıkmış olması, Ukrayna’da bir Nazi tehlikesi olduğu savını pek de doğrulamıyor. Seçimlerde çok sağcı koalisyon, oyların sadece yüzde 2’sini alabildi, parlamentoda tek bir sandalye bile kazanamadı.

TARİHİ DESTEĞİ NE

Nazi argümanlarının temelinde 1930’lardan İkinci Dünya Savaşı’nın sonlarına kadar Rusya’dan bağımsızlık kazanabileceği umuduyla Nazilere dayanak veren Ukrayna milliyetçisi Stepan Bandera’nın ismi yatıyor. Hürriyet’in sorularını yanıtlayan Uşınskı Güney Ukrayna Ulusal Pedagoji Üniversitesi’nden tarihçi Doç. Dr. Oleksandr Sereda’ya nazaran Bandera, Nazileri araç olarak kullandı. Rusya başkanı Putin’in tüm terminolojiyi bir ortaya getirerek baş karışıklığı yaratmaya çalıştığını ve şovenist bir yaklaşım içinde olduğunu savunan Doç. Dr. Oleksandr Sereda, “Putin sonlarında demokrasi görmek istemiyor zira kendi halkının bunu talep etmesinden korkuyor. Bu nedenle kalan herkesi faşist ya da Nazi olmakla suçluyor” dedi.

MİLLİYETÇİLER NE İSTİYOR

Doç. Dr. Sereda’ya nazaran Ukrayna’da “Nazi” olarak tanımlanabilecek bir hareket bulunmuyor: “Ukrayna’nın Hitler sempatizanları üzere bir sorunu yok. Buradaki milliyetçi hareketler, temelde kendi lisan ve kültürümüzün korunmasını hedefliyor. Geçen 200 yılda Ruslaştırıldık ve kendi lisanımızı unuttuk. Odessa’da çocukluğumda konutumuzda Ukraynaca konuşur, dışarıya çıkarken ebeveynlerimiz tarafından Rusça konuşmamız konusunda uyarılırdık. O vakitler o denli bir baskı vardı. Artık Putin, bir Ukrayna kültürü ve lisanı inşa edilmesinden rahatsız. Kendi kültürümüzü savunduğumuz için de bize Nazi diyor.”

AZAK TABURU

Putin’in neo-Nazi suçlamalarına bahis olan çok sağcı kümeler bilhassa Donbas’ta aktif. Bunların başında ise Nazilere ilişkin siyah güneş ve SS sembollerinin bir ortada olduğu sembolü kullanan Azak (Azov) Taburu geliyor. Rus müdahalesi öncesi ülkenin çeşitli kentlerinde ‘gönüllülere’ eğitim ve silah veren de bu örgüttü. Yahudi ve Rus aykırısı telaffuzun dışında milisler, LGBT ve bayan hakları savunucularına uyguladıkları baskı ve şiddetle gündeme geliyor. Tam olarak kaç üyesi olduğu bilinmiyor. Bugüne kadar halktaki karşılıkları hudutlu kalmış olsa da Rus müdahalesinin çok milliyetçi örgütlere sempatiyi arttırmasından telaş ediliyor.

UZMANLAR NE DİYOR?

ZELENSKİ YAHUDİ AİLENİN ÇOCUĞU
Prof. Dr. Ahmet Kasım Han: 2. Dünya Savaşı’nda Alman orduları Rusya’ya yürüdüğünde, Ukraynalı askerlerden oluşan kimi birlikler ve toplumun bir kısmı önemli bir halde Nazileri, Ruslara karşı desteklemiştir. Bu dayanak Rusların canını yakmıştır. Ukraynalılar sert ve acımasızdılar. Putin, ‘Neo-Nazi’ diyerek buna atıf yapıyor. Ukrayna’da artık çok sağcı bir parti var lakin bu partinin üye sayısı çok düşük. Dikkate paha bir tartısı yok. Ayrıyeten Zelenski’nin ailesi Yahudi esasen. Dolasıyla Putin’in bu savının hiçbir mesnedi yok.

RUS SALDIRISINI LEGAL GÖSTERMEYE ÇALIŞIYOR
Prof. Dr. Kezban Acar: Putin, Ukrayna’daki Rus azınlığın haklarının gözetilmediği, onlara sistematik kötülük yapıldığına dair bir argüman öne sürüyor. Bu tutumu da Nazilerin azınlıklara olan tutumuyla özdeşleştiriyor. Bir manada Ukrayna idaresini ırkçılık ve çok milliyetçilikle suçluyor. Bu formda kendi teşebbüs ve harekâtını legal göstermeye çalışıyor.

‘PSİKOLOJİK HAREKÂT’
İsmail Hakkı Pekin (Emekli Korgeneral): Putin, Nazi nefretini kullanarak hareketlerine Rus halkı nezdinde meşruiyet temin etmeye çalışıyor. Tıpkı vakitte Ukrayna halkına da ileti gönderiyor. Bir çeşit ‘psikolojik harekât’ sistemi bu. Yoksa Ukrayna yönetiminin Nazilik ile bir bağı, alakası yok. Nazi özentisi çok sağcı kümeler elbette var. ‘Azov (Azak) Taburu’ bunlardan biri. 2014’teki Maidan olaylarında da bu tıp kümeler vardı. Natürel bunlar Ukrayna’yı temsil etmez. Toplasan bin kişiyi geçmez. Zelenski’nin aldığı oy ve temsil ettiği bedeller zati muhakkak.

ZELENSKİ’YE ÇAMUR ATIYOR
Uluç Özülker (Emekli Büyükelçi): Uzaktan yakından alakası yok. Putin kendince çamur atıyor.İçlerinde de her görüşten kümeler olmakla birlikte Ukraynalılar genel olarak milliyetçidir. Çok sağcı kümeler da vardır. Lakin bunlar ülkenin genel politik kimliğini belirleyecek seviyede değil.