Türkiye’de araba almak giderek zorlaşıyor. Kur artışı, yüksek faizler ve vergi oranları nedeniyle araba fiyatları süratle artıyor. 2021 Ocak …
Dünya gazetesinden Aysel Yücel’in haberinde otomotiv veri ve 2.el araç fiyatlandırma şirketi Cardata’nın CEO’su Hüsamettin Yalçın, Türkiye’de araba fiyatlarında son dört yılda yaşanan değişimi tahlil etti. Cardata’nın Türkiye’de 2021 yılında en çok satılan 5 modeli üzerinden yaptığı çalışma, 2017’den bu yana araba fiyatlarının ne oranda yükseldiğini gözler önüne seriyor.
Hüsamettin Yalçın, yükselen kur, enflasyon, yüksek faiz, düşen alım gücü ve yüksek vergiler nedeniyle sıfır kilometre araç satın almanın hayli zorlaştığına dikkat çekerek, “2021 yılında en çok satan sıfır araç modellerine baktığımızda; birinci 5 modelin Haziran 2021 periyodundaki ortalama fiyatı 237 bin TL iken 4 yıl evvel tıpkı araçların ortalama fiyatı 78 bin TL’ydi” formunda konuştu.
Haziran’da yüzde 5 artırım kapıda
Hüsamettin Yalçın’ın verdiği bilgilere nazaran, araba fiyatları sıfır araç pazarında son bir ayda ortalama yüzde 4 arttı. Haziran ayında da yaklaşık yüzde 5 artırım bekleniyor. Yalçın’ın dikkat çektiği mevzulardan biri de kur artışından ötürü düşük vergi dilimine giren araç sayısının süratle azalıyor olması. Geçen yıl 8 model yüzde 45-50 ÖTV dilimine girerken, bu yıl bu sayı 2’ye kadar geriledi. Dal yetkililerine nazaran çok yakında bu ÖTV dilimine girecek araç kalmayabilir.
Markalar düşük ÖTV için manuele yöneldi
Son periyotta birçok araba markası tüketici için daha ulaşılabilir fiyat sunmak ismine yüzde 50 ÖTV dilimine giren araç arzını artırmaya yöneldi. Vergi dilimi değiştiği için kimi modellerde manuel ve otomatik vites ortasındaki fiyat farkı 90 bin TL’ye yaklaştı. Hem ithalde hem yerli araçlarda daha az donanımlı ve manuel araçlar tercih edilmeye başlandı. Volkswagen Binek Genel Müdürü Gino Bottaro 8. Kuşak Golf’ün lansmanında “Biraz risk aldık ve yüksek adette manuel vites getirdik. Yüksek fiyatlar ve vergi sistemi nedeniyle SUV’dan hatchback’e kayış var” vurgusunu yapmıştı.
Citroën Türkiye Genel Müdürü Selen Alkım da Yeni Citroën C4’ün lansmanında; “Gönül isterdi ki çok daha fazla versiyonu yüzde 50 ÖTV bandında konumlandıralım. En azından, birinci başlangıç otomatik vitesimiz yüzde 50 bandında olsun. Lakin günün şartları, artan kur sebebiyle maalesef şu anda C4’te yalnızca manuel vitesimizi yüzde 50 ÖTV bandında tutabiliyoruz. Bizim C3’ümüzde de manuel satışlarımız önemli manada artıyor. Önümüzdeki aylarda bu manuel vites satış adetleri çok daha fazla artacak. Ona nazaran planlamalarımızı yapıyoruz” açıklamasını yaptı.
Türkiye’de araba fiyatları düşecek mi?
Birçok tüketicinin merak ettiği sorulardan biri de araba fiyatları düşer mi? Kesim temsilcilerine nazaran Türkiye’de araba fiyatlarının düşmesi çok mümkün görünmüyor. Fakat fiyatların daha fazla üste çıkmaması da belirli şartlara bağlı. Hüsamettin Yalçın, bu şartları şöyle sıralıyor:
Vergilerin makul düzeye inmesi
Enflasyonun %4’ün altında olması
Kişi başına düşen gelirin artması
2021 Ocak-Mayıs devrinde pazarın yüzde 85,8’ini vergi oranları düşük olan A, B ve C segmentlerindeki araçlar oluşturdu. A ve B segmenti bu pazardan yüzde 44,5, C segmenti ise 55,5 hisse aldı. Evvelki yıllarla kıyaslandığında en düşük vergi dilimine giren A ve B segment araçların hissesinin arttığı görülüyor. C segmenti arabalar 2019’da yaklaşık yüzde 63 hisseye sahipken, 2019’da ise yüzde 60.1’e gerilemişti.ODD’nin evvelki gün açıkladığı mayıs ayı iç pazar sayılarına nazaran; araba ve hafif ticari araç pazarı geçen ay da sürat kesmeye devam etti. Mart ayında 96 bin, nisanda 65 bin olan satışlar mayıs ayında 55 bin adedin altında kaldı. Satışların azalmasında; kur artışı ve çip krizi kaynaklı tedarik probleminin yanı sıra 18 günlük tam kapanmanın da büyük tesiri oldu. Baz tesiri ile 2021 yılı mayıs ayı araba ve hafif ticari araç pazarı 2020 yılı mayıs ayına nazaran yüzde 69,8 artarak 54 bin 734 adet oldu. 2021 yılı mayıs ayında araba satışları bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 72,1 artarak 43 bin 138 adet olurken, hafif ticari araç pazarı yüzde 61,9 artarak 1 bin 596 adet oldu. Araba ve hafif ticari araç pazarı, 10 yıllık mayıs ayı ortalama satışlara nazaran yüzde 20,7 azaldı. 2021 yılı Ocak-Mayıs periyodunda bir evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 72 artarak 314 bin 882 adet olarak gerçekleşen pazarın yıl sonunda 750 bine ulaşması bekleniyor.
‘Fiyatları markalar değil, kur ve faiz belirliyor’
Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Lideri Ali Bilaloğlu, arabada son yıllarda yaşanan fiyat artışlarının üreticilerden ve distribütörlerden kaynaklanmadığını vurgulayarak, şu bilgileri verdi: “Otomotiv döviz kuru ile direkt kontaklı bir bölüm. Yerli üretim de yapsanız girdi maliyetlerine yansıdığı için kurdaki artış direkt fiyatlara yansıyor. Maalesef kur ve faizler bu düzeyde hayli araba fiyatlarının düşmesi mümkün değil. Başka yandan ÖTV oranları da arabaya ulaşımı giderek zorlaştırıyor. 2016 yılında ülkemizde satışı yapılan arabaların yaklaşık yüzde 49’u yüzde 45‘lik en düşük vergi diliminden faydalanabiliyordu. Bugün itibariyle ülkemizde satışı yapılan arabaların sadece birkaç model yüzde 45-50’lik vergi diliminden yararlanabiliyor. ÖTV sisteminin yapısı yaklaşık 30-35 yıldır değişmedi ancak dal çok değişti. Gerek araçların motorları gerekse motor teknolojileri değişti. Artık Türkiye’nin ivedilikle daha çağdaş bir vergi sistemine geçmesi gerekiyor.”Kanca Dövme Çelik İdare Heyeti Lideri Alper Kanca, Türkiye’de arabaya ulaşmanın giderek zorlaştığını, potansiyelin altında seyreden satışların yan endüstriye de olumsuz yansıdığını lisana getirdi. Birebir vakitte Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD) eski lideri olan Kanca, “halbuki hayalimiz daha çok insanın araç alması ve pazarın 1,5 hatta 2 milyon olmasaydı. Yerli üretim araçların sayısının artması biz tedarikçilerin de global oyuncu olma yolundaki gücünü artırır. Buradan aldığımız güçle, ihracatta, öbür ülkelerde üretimde de o kadar tesirli oluruz. Daha çok yabancı firma Türkiye’ye yatırıma gelir. Onlarla birlikte büyürüz, teknolojik gelişmeleri yakalarız” diye konuştu.
