Obezite, biriken fazla beden yağının artarak, sıhhat üzerinde olumsuz bir tesiri olabilecek düzeye çıkması nedeniyle oluşan tıbbi bir durumdur …
Obezitenin değerlendirilmesinde bel etrafı ölçümü de kullanılıyor. Bu doğrultuda erkeklerin bel etrafının 102 cm’den, bayanların ise 88 cm’den büyük olması şişmanlığın göstergesi olarak kabul edilebilir.
Şişmanlığın en kıymetli nedeni fazla kalori alımı ve hareketsiz hayat biçimi
Obezite hastalığı sık sık ve yüksek oranlarda kalorili beslenme sistemiyle yaşayan, fizikî olarak aktifliğin ya da antrenman yapmanın az olduğu şahıslarda daha fazla görülüyor. Bunun dışında genetik olarak yatkın olma, hormonal bozukluklar, ruhsal sıkıntılar ve kullanılan antipsikotik ilaçlar da obeziteyi tetikleyen sebepler ortasında yer alıyor.
Halk ortasında, obezite hastalığının metabolizma suratının düşüklüğüyle bağlı olduğu istikametinde bir kanı olsa da bu aslında ender görülen bir sebeptir. Şişmanlığın en büyük iki nedeni gereğinden fazla kalori alımı ve hareketsiz ömür stili.
Obezite birçok hastalığın da sebebi
Obezite; kalp ve damar hastalıkları, tip 2 diyabet, rahim, göğüs, prostat ve kalın bağırsak kanserleri, yüksek tansiyon, inme, sindirim sistemi sorunları, teneffüs yolu sorunları, kas-iskelet sistemi sorunları, ürogenital sorunlar ve psikososyal sorunlara neden olabiliyor.
Obezitenin tedavisinde başarılı olmak, gerçekçi amaçlar belirlemek ve hayat şekli değişikliklerini gerçekleştirmekle mümkündür. Temel amaç; daha az kalori tüketirken, fizikî olarak daha faal olup, harcanan kaloriyi arttırma olmalı. Bunun için öncelikle günlük kalori alımı ve fizikî aktivite ölçüsü belirlenmeli.
Günümüzün en büyük sıhhat sıkıntılarından biri obezite ve tip 2 diyabetin tetiklediği ‘Metabolik Sendrom’ ismiyle karşımıza çıkıyor. ‘Metabolik Sendrom’ ile gayret ismine yapılan tüm çalışmalar ve bu çalışmalarla ilgili tahliller, ne yazık ki hastalığın tedavisinde klasik tedavi yollarının kâfi oranda muvaffakiyet sağlayamadıklarını gösteriyor.
Tüm tedavi teknikleri ele alındığında elde edilen bilimsel birikim obezite ve tip 2 diyabet tedavisindeki en tesirli sonuçların cerrahi müdahalelerle alındığını gösteriyor. Bu formüllerin bir kısmı yalnızca obezitenin tedavisinde değil, tip 2 diyabet ve eşlik eden öbür hastalıkların tedavisinde de tesirli ve kalıcı sonuçlar alındığını gösteriyor.
Bilhassa son 30 yılda obezite ve tip 2 diyabetin cerrahi tedavisi için geliştirilen birçok metot bulunuyor. Vakit içinde bu formüllerin kimileri terk edilirken, bir kısmı de tesirli uzun devir sonuçları sayesinde günümüzde de muvaffakiyet ile uygulanmaya devam ediyor.
Her tedavi sisteminde olduğu üzere cerrahi müdahalelerin de avantajları ve dezavantajlarının olduğunu hatırlatan Doç. Dr. Abdulcabbar Kartal, cerrahi formüllerin kendi içlerinde birbirlerine karşı üstün ya da zayıf oldukları noktaların bulunduğunu belirterek bu usullerden en sık uygulanan 2 metot hakkında bilgi verdi.
1) Sleeve Gastrektomi (Tüp Mide) Ameliyatı
Tüp mide ameliyatı, midenin depo vazifesi gören geniş kısmının çıkarılması sürecidir. Böylelikle olağanda 1.5-2 litre hacmi olan mide kabaca 50-150 ml hacminde ince bir tübe dönüştürülmesinden ibarettir. Tüp mide ameliyatı laparoskopik yolla, yani karna 4 ya da 5 adet küçük kesi yapılarak gerçekleştirilir. Ameliyat ortalama 45-75 dakika sürer. Genelde hastanede yatış mühleti 2 yahut 3 gündür.
Süreç sırasında midenin yaklaşık yüzde 80’i çıkarılır ve ince bir tüp mide bırakılır. Böylelikle yenebilecek besin ölçüsü önemli formda azaltılır ve erken doyma hissi sağlanır. Bu, ameliyatın kısıtlayıcı tesiridir. Fakat tüp mide ameliyatında çıkarılan mide açlığı tetikleyen Ghrelin hormonunu üreten kısımdır. Bu kısmın çıkarılması iştahı uyaran hormonun kandaki ölçüsünü azaltır ve ekseriyetle iştahın azalmasına neden olur. Bu da ameliyatın birebir vakitte metabolik ve hormonal tesirlerinden sorumludur.
Obezite, yalnızca alınan kalori ve harcanan kalori ortasındaki dengesizlikten ibaret olmayıp çok karmaşık bir sorundur. Obezitenin altında birçok hormonal düzenek yatmaktadır. Sağlıklı bir beslenme sistemi ve antrenmanla desteklendiğinde ameliyattan sonraki bir ya da iki yıl içerisinde fazla kiloların yüzde 60-80’inin verilmesi sağlanabilir. Lakin kurallara uyulmadığında ve eski makûs alışkanlıklara dönüldüğünde gereğince kilo verememe, hatta tekrar kilo alma riski de vardır.
2) Laparoskopik gastrik bypass ameliyatı
Gastrik bypass ameliyatları, obezite cerrahisinin en fazla sayıda uygulandığı ülke olan Amerika’da, son 30 yıldır en sık uygulanan ameliyat çeşididir. Yıllar içerisinde bypass tekniği de değişiklikler göstermiştir. Günümüzde, tecrübeli bariatrik cerrahlar tarafından yapılmak şartıyla sindirim sisteminin gastrik bypass ameliyatları yoluyla yine düzenlenmesi son derece tesirli ve emniyetli bir prosedürdür.
Gastrik bypass hem hacim kısıtlayıcı hem de emilim azaltıcı özellikler içeren kombine bir prosedürdür. Ameliyatın birinci kısmı, midenin üst kısmında yaklaşık 30-35 ml hacminde ufak bir kısmın stapler denen özel cerrahi aletlerle kalan mide kısmından ayrılması ve küçük ve yeni bir mide poşu yaratılmasıdır.
Bu sayede, çok küçük ölçüde besin ile doyma hissi sağlanır. Ameliyatın ikinci kısmı ise ince bağırsakların bypass edilmesidir. Yani midenin kalan kısmı ile bir ölçü ince bağırsak atlanır. Bu kısım mide asidi, safra ve pankreas sıvıları üzere sindirimde rolü olan enzimleri iletme misyonuna devam eder. Oluşturulan yeni mide kısmı ise ortalama 150-200 cm aşağıdaki bir ince bağırsak segmentine ağızlaştırılır. Yani alınan besinlerin bir kısmı emilmeden atılmış olur.
Başka obezite cerrahisi prosedürleri üzere gastrik bypass ameliyatlarını da laparoskopik metotla, yani karnınızı açmadan, yalnızca 4 adet milimetrik kesiden girerek gerçekleştiriyoruz. Ameliyat müddeti ortalama 2-3 saattir. Elbette bu, anatomiye ve daha evvel geçirilmiş ameliyat hikayesine nazaran değişebilir. Ortalama hastanede kalış mühleti 3-4 gündür. Hastaların birçok fazla kilolarının yüzde 65-90’ını birinci yıl içinde verirler. Gastrik bypass ayrıyeten obeziteyle alakalı yandaş hastalıkların tedavisinde de kusursuz sonuçlar sağlar. Bunların başında Tip 2 diyabet, hipertansiyon, uyku apnesi, yüksek kolesterol ve asid reflüsü gelir. Tüm başka ameliyatlarda olduğu üzere, burada da hastalar sağlıklı beslenme kuralları ve nizamlı antrenman üzere tekliflerimize uymadıklarında kilo kaybı yavaşlayabilir ve hatta tekrar kilo alımı görülebilir.
