Her kıta ve ülke mutfağının lezzetlerini sunan restoranların sokaklarında yan yana sıralandığı New York’ta salgının vurduğu bölümlerden biri de …
ABD’de Ulusal Restoranlar Birliğine nazaran, her 6 restorandan 1’i ya büsbütün kapandı ya da uzun periyodik kepenklerini indirmek zorunda kaldı.
Bu yılın sonuna kadar ABD genelinde kapanan restoranlarının sayısının 100 bini bulması varsayım ediliyor.
Bu alanda çalışan 3 milyon kişi işsiz kalırken, dalın kaybının ise yıl sonuna kadar 240 milyar doları bulması bekleniyor.
Dünyaca ünlü restoranların bulunduğu New York’ta da restoranların birçok, astronomik sayılara ulaşan kiralar ödediği eyalette salgın nedeniyle kapanmak zorunda kaldı.
Marttan beri 1000’den fazla restoranın kapandığı New York’ta, restoran sahiplerinin yüzde 54’ü federal yardım alamazlarsa gelecek 6 ayda kapanma riski taşıdıklarını söylüyor.
“Zor bir süreç ve elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz”
AA muhabirinin, New York’ta konuştuğu restoran sahipleri de salgın ve kısıtlamalar karşısında çok uzun mühlet ayakta kalamayacakları kaygısı taşıyor.
Restoranların birçoğu yazın dış yerleriyle hizmet verse de kışın sıfırın altına düşen sıcaklıklar dışarda servisi epeyce zorlaştırıyor.
Manhattan’da 2. Cadde’de Akdeniz mutfağından tatlar sunan “Paella”sı (İspanyol pirinç yemeği) ile meşhur klâsik İspanyol restoranı Socarrat, sadık müşterileri sayesinde ayakta kalmayı başaran restoranlardan biri oldu.
Restoran Müdürü Kelly Gallo, “Birçok restoran üzere biz de bilhassa içeride hizmet verme yasaklandıktan sonra zorlandık. Bunu bir ‘fırtına’ olarak görüyoruz ve fırtınayla uğraş ediyoruz. Bizim bahtımız, sadık müşterilerimiz zira daima geliyor ve sipariş veriyorlar, bizi destekliyorlar.” tabirini kullandı.
Kovid-19 öncesi hiçbir tasa taşımadıklarını, her vakit ağır ve dolu olduklarını anlatan Gallo, şöyle devam etti:
“İlk karantinanın akabinde beşerler birinci başlarda restoranlara gelmeye korkuyordu lakin dışarıda hizmet vermeye başlayınca yavaş yavaş gelmeye başladılar. Daha sonra içeride hizmet vermeye tekrar başladık ancak şu an yeniden yasaklandı. Keşke dışarıda daha fazla yerimiz olsa daha fazla bireye servis yapabilirdik. Sıkıntı bir süreç ve elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz.”
İkinci bir tam karantinadan telaş duyduklarını vurgulayan Gallo, “Herkes üzere biz de ne olacağını bekliyoruz ve fırtınayı atlatmaya çalışıyoruz.” dedi.
Çok sayıda çalışanını işten çıkarmak zorunda kaldıklarını aktaran Gallo, olağana döner dönmez çalışanlarını geri çağıracaklarını söyledi.
Gallo, kendisinin sık sık gittiği restoranlardan kimilerinin da kapandığını kaydetti.
“Birçok çalışanımızı işten çıkardık”
Meksika restoranı Barnachio da yazın dışarda verdiği hizmetle ayakta kalan lakin kışın kapanma riskiyle karşı karşıya kalan restoranlardan biri oldu.
Restoran Müdürü Andrew Bruce, “İçeride hizmet sunamamak en büyük zorluklardan biri. Yazın dışarıda servis yapabildik lakin şu an havalar soğudu ve istediğimiz üzere iş yapamıyoruz yalnızca sipariş alabiliyoruz.” dedi.
Bruce, “Her gün restoran açık kalabilecek mi ve daha ne kadar bu türlü devam edecek? diye düşünüyorum. Birçok çalışanımızı işten çıkardık. İçeride tekrar hizmet vermeye başladığımızda çalışanlarımızı geri çağıracağız.” diye konuştu.
Amerikan restoranı Horny Ram’da 2 yıldır çalışan garson Myrka Irais Hernandez ise bu süreçte bir mühlet işsiz kaldığını ve restoran açılınca tekrar işine döndüğünü anlattı.
Hernandez, “Önceden çok ağır ve dolu olurduk. Cuma ve cumartesi günleri DJ olurdu ve 04.00’a kadar açıktık. Kovid-19 başlayınca bir mühlet kapattılar ve tekrar açılınca başta yalnızca sipariş alabildik. Dışarıda hizmet vermeye başlayınca da işime geri dönebildim.” sözünü kullandı.
Şu an daha az müşterileri olduğunu ve herkesin dışarıda ısıtıcıların yanında oturmak istediğini vurgulayan Hernandez, şunları söyledi:
“Isıtıcı olmayan yerlerde müşteriler soğuktan şikayet ediyor. İşler yeterli gitmiyor ve daha az para kazanıyoruz. İçeride hizmet vermek tekrar yasaklanınca restoran sahibi 2 çalışanı işten çıkarmak zorunda kaldı. İşini kaybeden ben de olabilirdim. Faturalarımı, kiramı ödeyecek, hayatımı devam ettirebilecek kadar para kazanamamaktan kaygı duyuyorum.”
“Bina sahipleri kira istiyor, fazla talih vermiyorlar”
New York’taki Türk restoranlarından Ali Baba da salgın yüzünden kapanmaya karşı direniyor.
Restoran sahibi Ali İstek Doğan, “Herkes üzere biz de pandemiden çok etkilendik. Aslında birinci vakitler 2 ay kapattık sonra açtık. Yavaş yavaş toparlanmaya başladık, dışarı masalar attık ancak son 1 aydır yeniden sakinlik başladı. Restoranları 22.00’da kapatıyorlar, içeriyi kapattılar. İnsanlarda bir endişe oldu.” sözlerini kullandı.
Çalışanlarına müsaade vermek zorunda kaldıklarını belirten Doğan, işlerinin azaldığının ve şu an kirayı ödeyemediklerinin altını çizdi.
Doğan, birçok restoranın kapandığını ve bu türlü giderse daha çok restoranın da kapanacağını belirerek, “Sadece restoranlar değil diğer iş yerleri de kapanacak zira kirayı ödeyemiyorlar, bina sahipleri kira istiyor, fazla talih vermiyorlar. Birden fazla yer kapandı, öteki yerlere öbür kentlere gidiyorlar.” değerlendirmesinde bulundu.
Birkaç Türk restoranın kapandığını da işaret eden Doğan, “Böyle giderse biz de kapatacağız üzere görünüyor. Restoranlar fazla dayanamaz zira bunun elektriği, gazı, sigortası, kirası, eleman parası var. Dayanmaları sıkıntı, gereğince müşteri gelmiyor.” dedi.
“Kış geliyor ve kimse dışarıda yemek istemiyor”
Manhattan’da 36 yıldır açık olan İtalyan restoranı Pietro’s da Kovid-19’a karşı hala direniyor.
Restoran işini ailesinden devralan Bill Bruckman, “Çok başarılı bir işimiz vardı, kent canlıydı ancak artık pandemi yüzünden şu an pamuk ipliğine bağlı durumdayız.” dedi.
Bruckman “Bizim müşterilerimiz daha çok yaşlı ve bu bizi çok etkiledi zira yaşlılar, dışarı çıkmaktan korkuyor ve virüs karşısında daha hassas. Kış geliyor ve kimse dışarıda yemek istemiyor. Evvelden akşam yemeği için 130 ila 150 müşterimiz olurdu lakin şu an hiçbir şey yapamıyoruz.” sözünü kullandı.
Kent yetkililerin aldığı tedbirlerden şad olmayan Bruckman, şunları kaydetti:
“Bize başta ne yapmamız gerektiğini söylediler, biz de kurallara uyduk, restoranımızı ona nazaran düzenledik, araları ayarladık, açık kalabilmek için bizden istenen her şeyi yaptık lakin şu an yeniden kapattılar. Her hafta farklı… En çok canımızı yakan da ailemiz üzere olan çalışanlarımızı işten çıkarmak zorunda kalmak.
New York’ta yaşamak hayli kıymetli ve güç. Haftalık 500-600 dolar işsizlik maaşı bu insanlara yetmiyor ve bizim de elimizden gelen bir şey yok. Önümüzdeki 2 ayda, kışın ortasında çok şey değişecek. Birçok restoran ayakta kalamayacak. Bu soğukta kimse dışarıda yemek yemek istemez.”
