Kırık kalp sendromu tipik olarak kalbin uç kısmında balonlaşma ile seyreder. Hastalar çarpıntı, nefes darlığı ve bedende şişlik ile başvurur …
Çoklukla duygusal ıstıraplardan, doğal afetlerden ve sevilen birinin mevtini takiben gelişir. Bu sebeple ‘Kırık Kalp Sendromu’ denilmektedir. 60’lı yaşlarda, menopoz sonrası bayanlarda daha sık görülür. Duygusal kahrın ortadan kalkması ile büsbütün düzelir.
Takotsubo kardiyomiyopatisi, (TCM) sol ventrikül apikal akinezisi içeren süreksiz kalp sendromudur. Akut koroner sendromu taklit eder. İsmi Japonca bir söz olan ‘takotsubo’dan türetilmiştir; Japon balıkçılar tarafından ahtapot yakalamak için kullanın bir aygıttır.
Aygıtın yuvarlak bir alt kısmı ve dar bir boynu vardır ve hastalıkta gelişen apikal sol ventrikül balonlaşmasına misal. TCM çoklukla 65-70 yaş ortası bayanlarda, postmenopozal devirde görülür. Buna karşılık, Asya’da yapılan çalışmalarda erkeklerde görülme sıklığı daha yüksek olup, yüzde 13 ila yüzde 35 ortasında değişmektedir.
Hastalık geri dönüşümlüdür. Süreksiz sistolik ve diyastolik sol ventrikül işlev bozukluğu ve geri dönüşümlü duvar hareketi anormallikleri ile seyreder. Sıklıkla duygusal kahırlardan, doğal afetlerden ve sevilen birinin vefatını takiben gelişir. Beyin-kalp ekseni patofizyolojisinde tanımlanmıştır ve katekolamin fazlalığı vardır.
Hastalık mitolojide de var!
Ebedi aşkın ve gladyatörlerin antik kenti olarak bilinen, Stratonikeia, Eskihisar Köyü hududunda, Yatağan, Muğla’da yer alır. Karya’nın en değerli kent devletlerinden biri olan Stratonikeia, geç Tunç Çağı’ndan günümüze kadar iskan edilmiştir.
Bizanslı Stephenus yazıtları bize şunları söyler; ‘umutsuz bir aşk ve hayal kırıklığının büyüleyici öyküsü.’ Karia Hükümdarı 1’nci Seleukos Nikator’un oğlu Antiochus I Soter babasının hoş eşi Stratonikeia’ya aşık oldu. Fakat bu yasak aşk yüzünden çok acı çekti ve Antiochus hastalandı. Kral ne olduğunu öğrenmek için ülkenin dört bir yanından tabipler davet etti. Ne yazık ki acımasız hastalığın neden olduğunu anlamaya yönelik tüm teşebbüsler başarısız oldu.
Gün geçtikçe Antiochus’un durumu kötüleştikçe, Kral oğlunun durumu için ıstırap çekiyordu ve Ceos’dan (Kos) Erasistratus isimli ünlü tabibi çağırdı. Erasistratus yazılı literatürde kalp, kan pompası kadar kalp kapakçıkları, kalp ritmi ve kalbi besleyen damarları birinci tanımlayan kişi olduğu için, ismi geçen birinci kardiyolog olarak bilinir. Erasistratus Antiochus’u günlerce gözlemledi. Stratonikeia, Antiochus’un odasını ziyaret ettiğinde, Antiochus’un durumunın kötüleştiğini ve nabzının arttığını, nefes darlığı, göğüs ağrısı ve yüz kızarıklığı olduğunu tespit etti.
Erasistratus, Antiochus’un durumunu umutsuz aşk olarak teşhis etti ve Kral’a tedavi için tek bir deva olduğunu söyledi ve onu önemli bir çıkmazdan kurtardı. Kral karısından vazgeçmek zorundaydı ve oğlunun Stratonikeia ile evlenmesine müsaade verdi. Sonunda Nicator tahttan ayrıldı ve Antiochus, Stratonikeia ile evlendi. Büsbütün düzgünleşti, ona adanmış bir kent inşa etti. Ömrünün sonuna kadar Stratonikeia’da yaşamış ve altmış yaşlarında vefat etmiştir.
Antiochus’un semptomları Stratonikeia’nın karşılıksız aşkına eşlik eden hasret ile bağlantılı katekolamin deşarjı sebebiyleydi. Semptomların öbür mümkün açıklamaları da vardır; anksiyete ve ilgili psikiyatrik bozukluklar üzere. Fakat, açıklanan semptomların ve hikaye bizce duygusal meşakkatten kaynaklanan TCM olarak değerlendirilmiştir. Prensin yaşadığı semptomlar aşık olması ile başladı, hayal kırıklığına uğradı ve duygusal olarak meşakkat çekti.
Semptomlar bilhassa taşikardi ve dispne kalp yetmezliği ile uyumluydu, ayrıyeten efor kapasitesi azalmıştı. Tanıyı psikiyatrik bozukluklardan ayırabilecek noktalar, duygusal gerilimin nedeni olan Stratonikeia’yı gördüğünde semptomların ağırlaşmasıdır. Bu Bizanthion tarafından çok net söz edilmiştir. Geçerliliğini doğrulamamıza yardımcı olan öbür bir ipucu da Stratonikeia ile birleştiğinde, duygusal gerilimin kaybolması ve semptomların çözülmesiydi.
Bu bulgulara dayanarak, ‘Antiochus I Soter’in ‘kırık kalp sendromu’ yaşadığını sonuca varıyoruz. Bildiğimiz kadarıyla, bu tarihi olayın teşhisi, muhtemel bir TCM olarak sunulmalıdır. Antiochus çok şanslıydı; kayıtsız koşulsuz tarihte tanımlanan birinci kardiyolog olan Erasistratus tarafından teşhis ve tedavi edilmişti.
