enflasyonemeklilikötvdövizakpchpmhp
DOLAR
32,3159
EURO
35,1191
ALTIN
2.296,14
BIST
9.064,75
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
İstanbul
Açık
20°C
İstanbul
20°C
Açık
Cuma Az Bulutlu
23°C
Cumartesi Az Bulutlu
21°C
Pazar Az Bulutlu
21°C
Pazartesi Az Bulutlu
23°C

Milyonlarca çalışanı ilgilendiren yıllık izin kararı!

Milyonlarca çalışan bir yılını doldurmadan yıllık müsaade talebinde bulunup bulunamayacağını merak ediyor. Milliyet’ten Cem Kılıç merak edilen bu …

Milyonlarca çalışanı ilgilendiren yıllık izin kararı!
27/01/2021 12:06
248
A+
A-

Milyonlarca çalışan bir yılını doldurmadan yıllık müsaade talebinde bulunup bulunamayacağını merak ediyor. Milliyet’ten Cem Kılıç merak edilen bu soruyu tüm ayrıntıları ile ele aldı.

İŞTE CEM KILIÇ’IN O YAZISI:

Patronlar bazen yıllık müsaadeye hak kazanmamış çalışana avans yıllık müsaade kullandırtabilir. Lakin yıllık müsaade, bir iş sıhhati ve güvenliği tedbiridir. Bu nedenle yıllık müsaade kullanım kültürünün yerleştirilmesi, bunun nakdî alacağa dönüşmesinin fakat istisnai bir durum olduğunun vurgulanması gerekir.

Yıllık fiyatlı müsaade hakkı, İş Kanunu’nda emekçinin bir yıllık çalışma müddetini doldurmasına bağlanmıştır. Çalışanın çalıştığı mühletlere nazaran kullanacağı müsaade hakkı ise taban olarak belirlenmiş, çalışanlara bu müddetlerin üzerinde de müsaade hakkı tanınmasına imkan verilmiştir. Ayrıyeten bazen patronlar bir yılını doldurmayan çalışanlarına da avans müsaade kullandırabilmektedir. Emekçi patron bağlantılarında avans müsaade kullandıktan ve lakin yıllık müsaadeye hak kazanmadan çalışanın işten ayrılması yahut ortada bir mutabakat olmadan personelin yasal hakkından daha fazla müsaade kullanması halinde sorun çıkabilmektedir. Bugünkü yazımda personellerin yasal haklarının üzerinde müsaade kullanımlarında patronun bu mühletlere ilişkin fiyatı geri talep edip edemeyeceğini inceleyeceğim. Ama öncesinde yıllık müsaadeye hak kazanma şartları…

EN AZ BİR YIL                                                                      

İş Kanunu çalışanlara işyerinde bir yılını doldurmadan yıllık müsaade kullanma hakkı tanımıyor. Personel bir yılını doldurduktan sonra ikinci yılı içinde hak kazandığı yıllık müsaadesi kanunun öngördüğü sisteme uygun biçimde kullanmak zorunda. İş Kanunu’muza nazaran; bir yıldan beş yıla kadar çalışmış emekçiye 14 günden, beş yıldan fazla on beş yıldan az çalışmış çalışana 20 günden, on beş yıl ve daha fazla çalışmış emekçiye 26 günden az müsaade verilemez. Belirttiğimiz üzere bu müddetler minimum sürelerdir. Patron isterse maksatları tutturan çalışanlara ek müsaade verebileceği üzere, toplu iş mukavelesiyle daha uzun müsaadeler belirlenebilir. 18 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük çalışanlara ise 20 günden az müsaade verilemez.

KANUNA NAZARAN…

Yıllık müsaadenin kullanımında kanun yalnızca müddetleri değil, bunların ne formda kullanılabileceğini de düzenliyor. Bütün işyerleri için öncelikli unsur hak kazanılan yıllık müsaadenin ilgili olduğu yılda kullanılması ve büsbütün tüketilmesi. Zira hedef emekçinin dinlendirilmesi olduğundan yıllık müsaadenin büsbütün kullandırılması düzenlenmiş durumda. Hatta bunu sağlamaya yönelik patrona tanınan kıymetli bir hak var, o da patronun yıllık müsaadenin tamamını kullandıracağı durumlarda, emekçiyi yıllık müsaade kullanmaya zorlayabilmesi. Yıllık müsaade bölünmeyecekse, emekçi yıllık müsaadenin ilişkin olduğu periyodu aşmamak koşuluyla zorla müsaadeye çıkartılabiliyor.

Bununla birlikte patron yıllık müsaadesi bölerek kullandıracaksa, emekçi ile hem kullanılacak periyot, hem de müddetler konusunda mutabakatı gerekiyor.

Zira yıllık müsaadenin bölünmesi tarafların muahedesine bağlı. Yıllık müsaadenin bölünmesi de sınırsız bir hak değil, bir modülünün kesintisiz 10 gün olarak kullandırılması mecburî. Geriye kalan mühletler bölünebiliyor.

AVANS MÜSAADE MÜMKÜN

Belirtildiği üzere kanunda belirlenen müsaade müddetlerini kullanabilmenin temel şartı o işyerinde en az bir yıldır çalışmaktır. Bazen patronlar bir yılını doldurmayan çalışanlarına da çalışan memnuniyeti ismine avans müsaade kullandırma yoluna gidebilmektedir. Patronun emekçiye peşinen yani bir yılı doldurmadan yıllık müsaade vermesi mümkündür.

Bu uygulama büsbütün patronun inisiyatifinde. Hasebiyle, patron istemezse bir yılı doldurmamış emekçisine müsaade vermeyebilir. Bir yılı dolmadan personeline müsaade veren patron, emekçisi bir yıl dolmadan işten ayrılırsa bu mühletlere ait ödediği fiyatları geri alma imkanının bulunup bulunmadığı tartışmalıdır. Yargıtay yakın tarihli verdiği bir kararında, “İşverenin çalışana kullandırdığı yıllık fiyatlı müsaadenin hak edilenden fazla olduğu öne sürülerek karşılığında mali iade talep etmenin yasal bir desteği yoktur” biçiminde karar kurdu. Avans müsaade de iş kontratının bir yıl dolmadan sona ermesi halinde fazladan kullanılan müsaade niteliği taşımaktadır. Karar doğrultusunda düşünüldüğünde patronların ileride hak kazanılacak müsaadeden düşürülmek koşuluyla kullandırdığı avans müsaade uygulamasından vazgeçmeleri mümkündür. Zira avans müsaade uygulamasında maksat ek bir müsaade hakkı yaratmak değil, çalışanın muhtaçlığını gözeterek hak edilecek müsaadesi belli sonlarla erken kullandırmaktır.

GERİ TALEP EDİLMESİ…

Yargıtay kararında fazladan kullandırılan müsaadenin nakdî iadesinin talep edilmesinin yasal desteği olmadığını tabir etmiştir. Bununla birlikte avans müsaade, berbata kullanılmadığı sürece temelinde personelin lehine olan bir uygulamadır. Bu bağlamda taraflar ortasında kurulan mukavele yahut geçerli olarak yürürlüğe konulmuş mukavele eki niteliğinde bir evrakta avans müsaade koşulları belirtilmiş, çalışanın bunu kabul ettiği açıkça anlaşılabiliyorsa, patronun bu evraka dayanarak personelden kullandırdığı avans müsaadenin erken sona erme nedeniyle karşılığının istenmesine imkan tanınması yerinde olacaktır. Bilakis bir tavır patronların bu tarafta inisiyatif kullanmalarını engelleyecektir.

MÜSAADE KULLANIM KÜLTÜRÜ

İşyerlerinin büyük bir kısmında yıllık müsaadeler birikiyor. Emekçi şayet yıllık müsaadelerini kullanmadan ayrılırsa birikmiş bu müsaadelerin parasını işten ayrıldığı tarihteki fiyatı üzerinden alabilir. Bu da çalışanlarda dahi yıllık müsaade kullanmama eğilimi yaratıyor. Lakin temel olan yıllık müsaadelerin hak edildiği devirden sonraki yıl içerisinde büsbütün kullandırılmasıdır. Yıllık müsaade bir hak olduğu kadar çalışanın dinlendirilmesi açısından bir iş sıhhati ve güvenliği tedbiridir. Bu nedenle yıllık müsaade kullanım kültürünün yerleştirilmesi, bunun nakdî alacağa dönüşmesinin istisnai bir durum olduğunun vurgulanması yerinde olacaktır.

KAYNAK: NTV/PROF. DR. CEM KILIÇ
Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.