Çalışanın fiyatını Vergi Dairesi ve Toplumsal Güvenlik Kurumu’na düşük bildiren patronlar mercek altına alındı. SGK bildirgesi kayıtlarının …
Çalışanın fiyatını Vergi Dairesi ve Toplumsal Güvenlik Kurumu’na düşük bildiren patronlar mercek altına alındı. SGK bildirgesi kayıtlarının sorgulanmasıyla yapılan incelemelerde kimi işletmelerin düşük bordro düzenlediği, minimum fiyatı vermemek için adapsız uygulamalara gittiği belirlendi. Fazla mesai alacaklarını taban fiyatın içine katan, taban fiyattaki artış meblağını elden alanlara para cezasının yanı sıra 5 yıla kadar mahpus cezası istemiyle dava açılıyor. Bordrosu adapsız formda düşük gösterilen personel de haklı fesih hakkını kullanarak tazminat talep edebilir.
PRİM KAÇIRILIYOR
Toplumsal Güvenlik Kurumu, bordro üzerinden prim kaçırılmasını kayıt dışılığın bir alt başlığı olarak tanımlıyor. Bir ay çalışan bir personelin bordroda 15 gün çalışmış gösterilmesi, fiyatın düşük gösterilerek prim kaçırılması üzere kayıt dışı uygulamalara göz açtırılmıyor. Emekli aylıkları prime temel karlar üzerinden hesaplanıyor.
Sabah’ta yer alan habere nazaran, birtakım çalışanların maaşları yüksek de olsa düşük prim ödemek için bordrolar düşük gösteriliyor. Emekli aylığının düşük olmaması için alınan maaşla bordronun birebir olması büyük ehemmiyet taşıyor. Prim gün sayısı kâfi olmayanların doğum, askerlik borçlanmasında yüksek prim ödemesi de emekli aylığını artırıyor. Birden fazla yerde çalışmada yarar toplamı temel alınıyor. Patronun bordroda fiyatı düşük gösterip ortadaki farkı elden ödemesi durumunda çalışan düşük emekli aylığı almak zorunda kalıyor.
HAKLI FESİH NEDENİ
Geçtiğimiz günlerde Yargıtay bu mevzuda değerli bir karara imza attı. Gelirin bordroda düşük gösterilmesinin çalışan için haklı fesih sebebi oluşturacağına karar verdi. Haklı fesih yapan personel kıdem tazminatını alarak ayrılabilir. Yargıtay bir öbür kararında da gerçek fiyat üzerinden yatırılmayan, eksik ödenen SGK primleri nedeniyle açılan davalarda imzalı fiyat bordrosunun emekçiyi bağlayacağını belirtiyor.
Yargıtay, imzalı fiyat bordrolarında fazla çalışma saatlerinin gösterildiği, karşılığının hesaplandığı periyotların sonradan dava yoluyla istenebilmesi için bordroda yazılı olandan daha fazla çalışıldığının yazılı olarak kanıtlanmasını istiyor.
5 YILA KADAR MAHPUS CEZASI
Fiyat bordrosu hukuken personelin çalışması karşılığı ödenmesi gereken fiyat ve buna bağlı hakların yer aldığı evraktır. Birtakım patronlar bordroda emekçinin gerçek fiyatını göstermiyor. Fiyatın yalnızca minimum fiyat kısmını bordroda göstererek üstünü çalışana elden veriyor. Bordroda fiyatın düşük gösterilmesi tıpkı vakitte vergi kaçırılması manasına geliyor. Bilhassa şikâyet, ihbar yoluyla SGK bildirgesi kayıtlarında yapılan sorgulamalarda kimi işletmelerin yöntemsiz uygulamalara yöneldiği belirlendi.
ÜÇ TEMEL BAŞLIKTA SUNULUR
Prime temel yarar olarak bedellendirilen ödemeler fiyat, prim ve ikramiye olarak üç temel başlık altında sunulur. Prime temel kar olarak fiyatlar başlığı altında patronun çalışmasının karşılığı olarak çalışana yaptığı aylık fiyat, yıllık müsaade fiyatı, bayram fiyatı, ek misyon fiyatı üzere ödemeler yer alır. Primler, prime temel çıkar olarak prim, patronun çalışanların muvaffakiyetlerini artırması için yaptığı ek ödemeleri tabir ediyor. Çalışana verilen kıymeti göstermek ve motivasyonu artırmak için bayram, yılbaşı üzere özel günlerde verilen ikramiyeler de prime temel kar olarak bedellendiriliyor.
EMEKLİ MAAŞINI VE TAZMİNATI ETKİLİYOR
Brüt kar olarak tanımlanan prime temel kar, çalışanın aylık fiyatı, primi, ikramiyesi ve bu nitelikteki ödemelerinden oluşur. Çalışanların prime temel çıkarı emekli maaşlarının, kıdem tazminatlarının ve iş göremezlik ödeneklerinin hesaplanmasında temel alınır.
Çalışanın aylık fiyatına ek olarak ikramiye, prim, fazla mesai, yol parası üzere belli ödemeler prime temel kar olarak kıymetlendirilir. Tıpkı yardımlar, evlenme yardımı, kıdem ve kasa tazminatı üzere ödemeler ise prime temel kara dâhil değil.
