Menkul satışlarda döviz cinsi sözleşmelerin ödemelerinde TL kullanımına açıklık getirildi

Geçtiğimiz günlerde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Türk Parası Değerini Muhafaza hakkındaki karışıklığı Hazine Ve Maliye Bakanlığı yaptığı duyuruyla netleştirdi. Bakanlık, yapılacak ödemeler, mukaveleler kapsamında hangi süreçlerin Türk Lirası ile yapılacağını net bir biçimde belirledi.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Türk Parası Değerini Muhafaza Hakkında 32 Sayılı Karara Ait 2008-32/34 Sayılı Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair 2022-32/66 Sayılı Bildiri’ye ait bir duyuru yayımladı.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada şu bilgiler verildi:

“Bilindiği üzere, 13.09.2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 12.09.2018 tarihli ve 85 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Türk Parası Değerini Muhafaza Hakkında 32 sayılı Karar’da Türkiye’de yerleşik şahısların kendi ortalarında akdedecekleri belli mukavele cinslerinde kontrat bedelinin ve öteki ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden yahut dövize endeksli olarak belirlenemeyeceğine ait birtakım düzenlemeler yapılmış olup, kelam konusu düzenlemeler sonrasında Bakanlığımızca belirlenen istisnalara ise Türk Parası Değerini Müdafaa Hakkında 32 sayılı Karara Ait 2008-32/34 sayılı Bildiri’nin 8’inci hususunda yer verilmiştir.

19.04.2022 tarihli 31814 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve 2008-32/34 sayılı Bildiri’de Değişiklik Yapılmasına Dair 2022-32/66 sayılı Bildiri ile bahse husus 8’inci hususun dokuzuncu fıkrasının sonuna “Ancak mukavele konusu ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zaruridir.” cümlesi eklenmiş, on beşinci fıkrasında yer alan “kararlaştırılması” ibaresi “kararlaştırılması, ödenmesi ve kabul edilmesi” formunda değiştirilmiştir.

Bakanlığımızca, Türk parasının değerini müdafaa maksadıyla oluşturulan kambiyo mevzuatının temel gayesine uygun olacak halde, hür piyasa şartları çerçevesinde Türk Lirasının kullanımını önceliklendirmeye ve dolarizasyonla uğraşa yönelik çalışmalara kararlılıkla devam edilmektedir.

Bu kapsamda, kelam konusu değişikliklerle; menkul satış mukavelelerinde sözleşme bedellerinin döviz cinsinden yahut dövize endeksli olarak kararlaştırılmasına imkân tanıyan istisnanın piyasanın işleyişini ve ticaretin devamlılığını sekteye uğratmamak maksadıyla korunması lakin bu mukaveleler konusu ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesinin ve kabul edilmesinin mecburî hale getirilmesi, kamu kurum ve kuruluşları ile Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı şirketlerinin ise bu zorunluluktan muaf tutulması hedeflenmiştir.

Başka taraftan, Türkiye’de yerleşik şahısların;

1.    19.04.2022 tarihinden evvel kendi ortalarında akdetmiş oldukları menkul satış kontratlarının ifası kapsamında 2022-32/66 sayılı Bildiri’nin yürürlük tarihi öncesinde deverana girmiş bulunan döviz cinsinden değerli evraklar kapsamındaki ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi koşulunun aranmaması,

2.    19.04.2022 tarihinden evvel düzenlenmiş faturalar kapsamındaki ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi kaidesinin aranmaması,

3.    Borsa İstanbul A.Ş. Değerli Madenler ve Değerli Taşlar Piyasası’nda döviz cinsinden gerçekleştirilen değerli maden ve değerli taş alım satım süreçleri ile bu süreçlerin takası kapsamındaki ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi kaidesinin aranmaması konuları Bakanlığımızca uygun bulunmuştur.

Ayrıyeten,

Bildiri’de geçen “menkul” ibaresinin gayrimenkul tarifine girmeyen her türlü mal ve eşyayı kapsadığının,

Yapılan değişikliğin Türkiye’de yerleşik bireylerin kendi ortalarında akdettikleri/akdedecekleri menkul satış mukaveleleri konusu ödeme yükümlülüklerine ait olması sebebiyle, Türkiye’de yerleşik şahıslar ile dışarıda yerleşik şahıslar ortasında akdedilmiş/akdedilecek menkul satış mukavelelerine ait ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunluluğunun bulunmadığının,

Yapılan değişikliğin yürürlüğe girdiği 19.04.2022 tarihi ve bu tarih sonrasında döviz cinsinden düzenlenmiş olan çek vb. ödeme araçlarının Türkiye’de yerleşik bireylerin kendi ortalarında akdettikleri/akdedecekleri menkul satış kontratları konusu ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde kullanılmasının mümkün olmadığının,

Yapılan değişikliğin taşıt satış kontratlarının mevcut durumunu değiştiren bir karar içermediğinin, 19.04.2022 tarihinde gerçekleştirilen değişiklik öncesinde olduğu üzere değişiklik sonrasında da Türkiye’de yerleşik şahısların kendi ortalarında akdedecekleri taşıt satış kontratlarında sözleşme bedeli ve bu mukavelelerden kaynaklanan öteki ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden yahut dövize endeksli olarak kararlaştırılmasının mümkün olmadığının,

4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç İdaresinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında gerçekleştirilen süreçlere ait olarak yapılan kontratların, Bildiri’nin B’inci hususunun on yedinci fıkrasına tabi olduğunun ve bu kontratlara ait yükümlülüklerin 19.04.2022 tarihinde yapılan değişiklik kapsamında olmadığının,

6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile bu Kanuna dayalı olarak yapılan düzenlemeler çerçevesinde sermaye piyasası araçlarının (yabancı sermaye piyasası araçları ve depo sertifikaları ile yabancı yatırım fonu hisseleri da dahil olmak üzere) döviz cinsinden oluşturulması, ihracı, alım satımı ve yapılan süreçlere ait yükümlülüklerin döviz cinsinden kararlaştırılmasının Bildiri’nin 8’inci hususunun on sekizinci fıkrası uyarınca mümkün olduğunun ve bu süreçlere ait yükümlülüklerin 19.04.2022 tarihinde yapılan değişiklik kapsamında olmadığının,

Bildirimin 8’inci hususunun başka fıkralarında yer alan menkul satış kontratları dışındaki kontratlara ait ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden kabul edilmesi ve yerine getirilmesine yönelik rastgele bir değişiklik yapılmadığının ve mevcut istisnaların geçerli olduğunun, belirtilmesinde yarar görülmektedir.”