enflasyonemeklilikötvdövizakpchpmhp
DOLAR
32,3848
EURO
35,0513
ALTIN
2.326,23
BIST
9.102,82
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
İstanbul
Az Bulutlu
23°C
İstanbul
23°C
Az Bulutlu
Cumartesi Parçalı Bulutlu
22°C
Pazar Parçalı Bulutlu
22°C
Pazartesi Az Bulutlu
24°C
Salı Az Bulutlu
19°C

Koronavirüs aşıları nasıl yapılacak? Aşı takip sistemi ile yurdun en ücra köşesi bile izlenecek

Türkiye’nin aylardır beklediği ve geçtiğimiz hafta ülkemize getirilen koronavirüs aşıları inaktif yani meyyit virüs aşısı olduğu için hastane ya …

Koronavirüs aşıları nasıl yapılacak? Aşı takip sistemi ile yurdun en ücra köşesi bile izlenecek
05/01/2021 00:17
338
A+
A-

Türkiye’nin aylardır beklediği ve geçtiğimiz hafta ülkemize getirilen koronavirüs aşıları inaktif yani meyyit virüs aşısı olduğu için hastane ya da Aile Sıhhati Merkezleri’ndeki (ASM) olağan buzdolaplarında 2-8 derece sıcaklıkta saklanabilecek. Her aşının, Türkiye’nin neresinde olursa olsun hangi merkezdeki, hangi buzdolabında, hatta hangi rafında ne kadar müddetle, kaç derece sıcaklıkta tutulduğu, Sıhhat Bakanlığı’nın dünya üzerinde hem sıcaklık, hem de stok takibi yapan birinci sistem olan Aşı Takip Sistemi (ATS) üzerinden Ankara’dan anlık olarak takip edilebilecek. Koronavirüs aşısında yalnızca ASM’ler değil, kamu ve özel fark etmeksizin tüm tabiplere aşı yapma yetkisi verildi. Hangi aşının kime uygulandığı ise tıpkı kimlik bilgisi üzere sisteme kaydedilecek, kişi e-Nabız’ı üzerinden de aşılama takvimini görebilecek.

“Aşıların uygulanmasına öncelikle sıhhat çalışanlarından başlanacak”

Türkiye’de uygulanacak Çinli Sinovac firmasının geliştirdiği koronavirüs aşılarının birinci dozları geçtiğimiz hafta Sıhhat Bakanlığı’nın Ankara’daki Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü depolarına getirildi. Gerekli incelemeler tamamlandıktan sonra aşıların uygulanmasına öncelikle sıhhat çalışanları ve yüksek risk kümesindeki huzurevlerinden başlanacak. Daha sonra bilim heyetinin belirlediği kriterlere nazaran en riskli kümelerden başlanmak üzere olağan nüfusun aşılanmasına geçilecek.

Harika pandemi şartlarında çok kısa müddette yüksek bir nüfusun aşılanmasını sağlayacak sistemin dijital alt yapısı da Merkezi Tabip Randevu Sistemi (MHRS) ile e-Nabız üzerinde şimdiden oluşturuldu. Koronavirüs aşılamalarında artık yalnızca Aile Sıhhati Merkezleri (ASM) değil, kamu, özel fark etmeksizin tüm tabiplere aşı yapma yetkisi açıldı. MHRS üzerine eklenen koronavirüs aşısına özel randevu butonu ile vatandaşlar istedikleri tabipten aşı randevusu oluşturup aşısını yaptırabilecek. Hangi aşının kime uygulandığı ise tıpkı kimlik bilgisi üzere aşının barkodu üzerinden sisteme kaydedilecek, kişi e-Nabız’ı üzerinden de aşılama takvimini görebilecek.

7bIqB 1609752195 6978

“Dünyanın en uygun aşı takip sistemine sahibiz”

Çin aşısı, inaktif virüs aşısı olduğu için, aşının saklanma ve soğuk zincir süreçleri de tıpkı ASM’lerde yıllardır yürütülen çocukluk çağı aşılarının takibi üzere gerçekleştirilecek. Bu nedenle de aşıların saklanması için Pfizer-BioNTech yahut Moderna’nın mRNA aşılarında olduğu -70 yahut -20 derecelik özel soğuk zincir lojistiğinin kurulmasına bu aşı için muhtaçlık olmayacak. Türkiye’nin bu manada Avrupa’yı dahi geride bırakan bir sisteme sahip olduğunu anlatan Aile Hekimliği Çalışanları Sendikası (AHESEN) Lideri Hekim Gürsel Özer, tüm aşı izleminin elektronik ortamda gerçekleştiğini söyledi. Türkiye’nin en ücra köşesindeki bir aşı dolabına giren aşının soğuk zincir takibinin dahi Ankara’dan anlık olarak izlenebildiği Sıhhat Bakanlığı’na ilişkin “Aşı ve Antiserum Soğuk Zincir ve Stok Takip Sistemi’nin (ATS), koronavirüs aşısı için de kullanılacağını söyleyen Tabip Özer, Türkiye’nin merakla beklediği koronavirüs aşılanma süreciyle ilgili ayrıntıları Demirören Haber Ajansı’na (DHA) anlattı.

“Sadece ASM’le değil tüm tabiplere aşı yapma yetkisi verildi”

Uzun müddettir beklenen aşıların ülkeye gelmesiyle bir arada Türkiye’de de artık koronavirüs aşılama sürecine girildiğini belirten Tabip Özer, “Gerekli testlerden geçtikten sonra aşılamalara başlanacağını düşünüyoruz. Kovid aşısı, Bilim Şurası tavsiyesiyle öncelikle ayrım yapılmaksızın tüm sıhhat çalışanlarına uygulanacak. Tıpkı vakitte huzurevi çalışanları ve sakinlerine de öncelik verildi. Daha sonra yaş ve kronik hastalıklar üzere kriterler gözetilerek nüfusun başka riskli kümelerine geçilecek. Beşerler MHRS üzerinden randevusunu alacak, tabip bu sistem üzerinden randevuyu görecek ve aşılar randevuyla yapılacak. Bakanlık her aşı dozunun kime, ne vakit yapıldığını o sistemden izleyeceğini ve endikasyon dışı aşılamanın önüne geçileceğini söyledi. Burada farklı olarak kamu ya da özel fark etmeksizin, tüm hekimlere aşı yapma yetkisi verildi. Aşılama işi daha çok ASM’lerin üzerindeydi; lakin bu pandemi ortamında tüm nüfusunun aşılanması kelam konusuyken bu formda bir değişikliğe gidilmesini biz çok olumlu buluyoruz” dedi.

LNNrl 1609752233 2818

“Sistemin güvenilirliği çok yüksek”

Olağanda çocukluk çağı ve risk kümesi aşılamalarında vatandaşa aşı yaparken uygulanan sistemin koronavirüs aşısı için de devam edeceğine değinen Hekim Özer, “Aşılamada kişinin ismini sisteme gireriz. Muayene açarız ya da hemşiremiz aşı sütununu açar. Hangi aşıyı yapıyorsak o aşının barkodunu okuturuz ve kime hangi barkodlu aşıyı yaptıysak sisteme kimlik bilgisi üzere onu da kaydederiz. Aşının barkodundan, hangi aşının kime yapıldığı dahi izlenebilir. Yani size yapılan aşının ismini, soy ismini, her şeyini biliyor oluruz. Bu manada da sistemin güvenilirliği çok yüksek” diye konuştu.

“Herhangi bir arızada Ankara’dan aşı sorumlusuna anlık olarak ulaşılır”

Aşıların son uygulayıcısı olarak soğuk zincir takibinden de sorumlu aşı vazifelilerinin olduğuna işaret eden Gürsel Özer, “Bizim buzdolaplarımızın çok aktif bir takip sistemi var. Biz aşıları 2-8 derece ortasında saklıyoruz (Kovid aşısı da inaktif virüs aşısı olduğu çin bu şartlarda saklanabilecek). Bu aşılar için ülkü ısıyı her an nasıl sağlıyoruz? Biz her vakit burada (ASM) değiliz. Bunun bir sistem tarafından daima denetim ediliyor olması lazım. İşte bu denetim sistemi de Türkiye’de var. Aşı Takip Sistemi diyoruz buna. Buzdolaplarında, ısı denetimini anlık olarak sağlayan ve Ankara’daki merkezden takip edilebilmesine imkan veren veri akışını sağlayan aygıtlarla yapılıyor bu. Isıda rastgele bir oynama olduğu vakit, o merkezden hangi ASM’deki buzdolabında sorun varsa o ASM’nin aşı sorumlusuna anında ulaşılıyor ve gelip buzdolabına anında müdahale edilmesi sağlanıyor. O manada bilhassa soğuk zincir konusunda da aşılama oranlarında olduğu üzere Avrupa’da birinci sıralarda olan bir ülkeyiz. Aşı Takip Sistemi Türkiye’nin en ücra köşesindeki bir ASM’de dahi var. Diyelim ki soğuk zincirde bir kırılma oldu ki bu cinsteki aşılar genelde ısıdan değil düşük derecedeki donmalar nedeniyle bozulur, o aşılar aktifliğini yitirmiş olarak kabul edilir, kayda alınır ve imha edilir” tabirlerini kullandı.

wNzPQ 1609752253 6296

“Tüm ülke aşılanacak, ek takım ve lojistik takviye de sağlanmalı”

Türkiye’de 8 bine yakın ASM’nin birçoğunda tek, kimilerinde da iki aşı dolabı bulunduğuna işaret eden Hekim Özer kelamlarını şöyle sürdürdü: “Takip sistemimiz çok hoş fakat lojistik planlamayı da çok düzgün yapabilmeliyiz. Zira tüm ülkenin aşılanmasından bahsediyoruz. Örneğin aşılar özel nakliye araçlarıyla haftada bir kere gelir; Örneğin gereksinime nazaran bunun sayısının artırılması, Ankara’dan dağılımını perifere (çevre illere) dağılımının planlaması ve araç sayısının da artırılması gerekir. Ayrıyeten biz ASM’lerde risk kümesi ve çocukluk çağı aşılamalarını aslında yapıyorduk. Pandemi bir fırsat olsun ve birtakım ASM’lerdeki yetersiz işçi sorunu da dışarıdan alımlarla çözülebilsin. Yarından tezi yok bakanlık bunları açmalı ve ASM’lerin bilhassa hemşire, ebe gereksinimini karşılamalı. O vakit lojistiğin yanı sıra insan kaynağı açığını da kapatmış oluruz ve pandemiyle çabada elimizdeki tek koz olan aşılamaları da daha başarılı bir halde yerine getirebiliriz. Zira bir taraftan aşı yapacağız bir taraftan hamile izlemi ve muayene yapacağız, üzerine Kovid aşılamaları da eklenince ASM çalışanı olmadan tabip olarak tek başımıza bunu yapmamız mümkün değil.”

AqmHI 1609752904 6444

“Hangi rafta tutulacağı dahi belli”

Mevcut buzdolaplarında hali hazırda çocukluk çağı aşılamalarında kullanılan canlı aşı ve inaktif aşıların saklandığını anlatan Hekim Özer, koronavirüs aşılarının da inaktif aşı olduğu için bu tipten aşıların tutulduğu rafta tutulacağını söyledi. Özer, kelamlarını şöyle tamamladı: “Yüzde 90’ın üzerindeki aşılama oranıyla Avrupa birincisi olan ülkemizde çocuklarımıza bu aşılamaları muvaffakiyetle yaptırabiliyorsak yetişkinlerde de bu başarıyı ve itimadı sağlayabiliriz diye düşünüyorum. Aşılarımızı sakladığımız dolaplardaki raf nizamımız bile aşikardır. Canlı aşılar daha üst raflarda, inaktif aşılar daha alt raflarda saklanır. Koronavirüs aşısı da bu raflarda yer alacaktır. Buzdolaplarımızı aşılamalarımız sırasında sık sık açıp kapatmamamız gerekiyor. Bu nedenle de aşıları, aşı uygulama odasına özel buz aküleri içinde taşıyoruz. ASM aşı sorumlusu ve soğuk zincir sorumlusu kişi kimse onlar bu dolapları denetim ve izlemekle yükümlü oluyor. Aşıların nakliyesi sırasında araçtan buzdolabına getirilmesinde de buz akülerini kullanıyoruz ki süratli bir formda aşıları dolaba yerleştirebilelim. Bu kademede dahi aşının dışarıda geçirdiği mühlet Ankara’daki merkez tarafından izlenebiliyor.”

ca0Ti 1609752927 0539

“Depolardan dolaplara gerçek vakitli takip yapılıyor”

Sıhhat Bakanlığı’nın “Aşı ve Antiserum Soğuk Zincir ve Stok Takip Sistemi” olarak yıllardır sürdürdüğü aşı takip sistemine dair kendi sitesinde de yer alan bilgilerde nazaran bu sistemle, bakanlık tarafından soğuk zincire tabi eserlerin (aşı ve anti serumlar) tüm noktalarda, saklandıkları depo ve dolaplarla, nakledildikleri araçlardaki sıcaklık takibinin gerçek vakitli olarak, kesintisiz ve tertipli bir formda yapılması, gerekli bilgilerin kayıt altına alınması, raporlamaların yapılması, ilgili merkezlerden izlenilmesi ve gerekli durumlarda ilgililere uygun sistemlerle (SMS, e-posta, çağrı) ikaz yapılması amaçlanıyor. ATS ile “Anlık sıcaklık ölçümü ile aktifliği azalmış aşı ve anti serumların belirlenmesi, tertipli çalışmayan ya da yetersiz olan dolap ve soğuk hava depolarının denetim altına alınarak aşı ve anti serumların bozulmasının önlenmesi, güç kesintilerinde ikaz sisteminin devreye girmesiyle gerekli acil aksiyon planına geçişin sağlanması, imha edilmesi gereken aşıların belirlenmesi” hedefleniyor. Soğuk zincirin kırılması durumunda ise aşılar “Kullanılamaz” olarak kurula sevk ediliyor ve gerekirse imhaya gönderiliyor.

KAYNAK: DHA
Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.