Öncelikle tanıştıralım: Nomofobi. 2010’lu yıllarda lakin bilhassa de ikinci yarısında sözlüklere girmiş yeni bir endişe türü. Cep telefonsuz …
Öncelikle tanıştıralım: Nomofobi. 2010’lu yıllarda lakin bilhassa de ikinci yarısında sözlüklere girmiş yeni bir endişe türü. Cep telefonsuz kalma korkusu olarak geçiyor. Kabul edelim, evrim geçirmiş üzere hepimiz üç kola sahibiz, hatta tahminen de iki beyinliyiz de diyebiliriz. Telefonla dünyanın her tarafına ulaşabildiğimiz gerçeği, bilhassa de konuta kapandığımız (karantina gibi) günlerde her zamankinden daha manalı. Tamam, telefonun varlığına bir övgü yazısı değil bu, Newton yer çekimini bulmuş, Shakespeare Kral Lear’i kaleme almış olabilir salgın vakitlerinde. Evet, evet biz de meskenden çalışmaya başladık, fakat panik halindeki çağdaş insanın bugünlerde en büyük kurtarıcısı cep telefonları.
VAKİT TÜNELİ
Tümü YouTube’la başladı. Lakin evvel izlediğimiz ekranlar küçüldü. Akabinde Instagram geldi. Bu sırada bir de Netflix vardı. Yaşadığımız topraklardan erişim müsaadesi olmadığından biraz geç haberdar olduk. Akabinde sohbete Snapchat katıldı. Hatta 2015 yılında Snapchat pek popüler olduğunda ve Netflix dünya çapında ismini “Orange is the New Black” ve “House of Cards” üzere tek tük lakin temelli üretimlerle duyurduğunda iki platform ödül merasimlerine de damgasını vuruyordu. Altın Küre sunucusu Amy Poehler şu espriyi yapmıştı: “Başarının keyfini çıkart Netflix, birkaç yıl sonra Snapchat gelip En Yeterli Drama kolunda ödülünü kucaklayacak.” Evet, Amy Poehler bir noktada haklıydı. Netflix monopol olarak bir başına kalmadı. Hulu, Amazon Prime ve Apple TV televizyonda yeni bir çağ başlattı. Snapchat de hayli farklı bir kültürün öncüsü oldu bu sırada. Filtreli ve 24 saatte kaybolan görüntülerimiz bize oyunculuk, senaryo ya da direktörlük kısımlarında adaylık getirmedi, ancak Instagram’ı sıkıcı fotoğraf filtreleriyle sonlu bir kanal olmaktan çıkardı ve bu yazının da bahislerinden biri olan Quibi’nin kuruluşuna ilham verdi.
Süreç nasıl ilerledi? Tüm bu gelişmelerin ışığında her şey çok değişti. Instagram görüntü özelliğiyle kısa sinemalar hazırlamamız konusunda taban hazırladı. Süratle ekranı aşağıya hakikat kaydırıp birkaç dakikada olabildiğince fazla içerik görmeye çalıştığımız bir platformda izlenme ve erişim oranları bilhassa lüks sektöründeki markaları cezbetti ve platform kendi ünlülerini yani influencer’ları yarattı. Bu sırada yalnızca izleme alışkanlıklarımız değil, alışveriş modelleri de değişti. Geçtiğimiz yıl ise bir anda tüm estetik zevklerimizi alt üst ederek, sınırsız cümbüş sunan TikTok hayatımıza girdi ve herkesi hipnotize etti. Bilhassa başlarda yüksek moda biraz uzak kalsa da en son Jacquemus de artık bu platformda var olacağını duyurdu. Platformun öbür kullanıcıları ortasında Guess, Uniqlo ve Ralph Lauren üzere markalar da yer alıyor. Céline ise en son kampanyasında bir TikTok fenomenine yer verdi.
Neyse, kabul edelim. Netflix’teki son içerik tükendiğinde, BluTV’de yeni bir şey kalmadığında başvuracağımız nokta toplumsal medya kanalları olacak. Mariah Carey ve Gloria Gaynor TikTok’u ele geçirerek koronavirüsten korunabilmek için ellerimizi nasıl yıkayacağımızı gösterdi, konutlarına inzivaya çekilen herkes Instagram’ın kıssalar özelliğine dadanarak meskenlerde nasıl vakit geçirilebileceğini gösterdi. Yeri gelmişken bir sefer daha Andy Warhol’u övelim. (“Birgün herkes 15 dakikalığına ünlü olacak.”) Sonuçta kabul edelim. Bugün hepimiz bir şey izliyoruz, fakat bu hareketi tanımlarken, “televizyon izliyoruz” demiyoruz.
İNTERNETİN YENİ SÜPERKAHRAMANI
Ve gelelim internetteki son fethimize. Quibi’ye. DreamWorks CEO’su Jeffrey Katzenberg tarafından geliştirilen uygulamanın aslında geçtiğimiz yazdan bu yana Nisan’da yayın hayatına geçeceği konuşuluyordu. Fakat herkesin konutuna kapandığı, telefonuyla en yakın arkadaş olduğu şu günlerden daha uygun vakit olamazdı.
Hazırsanız başlayalım: Quibi 6 Nisan’da devreye giriyor.
Ve erişim yalnızca cep telefonları vasıtasıyla gerçekleşecek. En kıymetli özellik bu. Açıklanan A grup kadroyu düşünecek olursak aplikasyona internetin Avengers’ı diyebiliriz. Jennifer Lopez, Idris Elba, Sophie Turner, Cardi B’nin eşi olarak tanıdığımız rap yıldızı Offset platform için içerik üretecekler. Katzenberg uygulamanın mantığını şu halde anlatıyor: “Quibi, İngilizce Quick Bites, yani bir şeyler atıştırmak manasına gelen sözlerin birleşiminden ortaya çıktı. Üç farklı alt kategoriye sahip: Yedi ile on dakikalık bölümlere ayrılan diziler, doğaçlama olarak üretilecek ve bir senaryosunun olmayacağı hayatın içinden belgeseller ve beş dakika uzunluğunda olacak Daily Essentials başlıklı programlar.” Quibi yayın hayatına başladığında 51 farklı program olacak içinde. Birinci yılını tamamladığında ise 175 farklı içeriğin yüklenmiş olacağını söyledi Katzenberg. Bu ortada en değerli ayrıntısı unutmayalım.
Bu datalar Quibi’yi bugüne kadar sahip olduğumuz tüm görüntü izleme kanallarının bir karması yapıyor. Lakin Quibi tekrara düşmüyor, var olanla yetinmiyor. Martin Scorsese buna karşı çıkacak olsa da (merak edenler mevzuyu cep telefonu ekranından sinema izlemek biçiminde aratabilir) Quibi geleceğin izleme modellerini tanıtmış oluyor.
ARTILAR – EKSİLER
Instagram ya da TikTok’un bilakis Quibi’nin en kıymetli artısı ekranı her iki biçimde de kullanabilecek olmamız. Görüntüler, telefonları yatay ya da dikey moda çevirdiğinizde esnek bir biçimde ekranın halini alabilir biçimde çekiliyor. Ayrıyeten evet, tahminen yıllar önce MySpace’in ya da daha sonra YouTube’un yaratmış olduğu üzere sıradan vatandaşların birer yıldıza dönüşmesini sağlayacak taban sunmuyor, lakin işi yalnızca profesyonellere bırakarak ultra kaliteli işlerle buluşmamızı sağlıyor.
Quibi’nin bir öteki artısı ise platforma girdiğinizde asla daha evvelce var olan bir katalogla karşılaşmayacak olmanız. Münasebetiyle dediğim üzere aplikasyon en çok Crissy Teigen, JLo ve Sophie Turner üzere isimlerin gücüne güveniyor.
Quibi’nin tek dezavantajı ise şu: Bugünlerde doğudan batıya tüm ülkeler virüsten ötürü prodüksiyonlarını durdurmuş durumda. Hali hazırda var olan bir içeriğe sahip olmadığından tahminen de kısa süre içinde sıkıcı gelebilir. Lakin alışılmış bu yalnızca bir ihtimal.
GELECEK, GEN Z
Gençlere yönelik içerik pazarlayan şirket Ypulse’a nazaran, bugün TikTok üzere aplikasyonların muvaffakiyetinin asıl sırrı da esasen gençler ve z kuşağı. İşte bu yüzden gençleşmek ve vaktin ruhunu yakalamak isteyen markaların adım atması gereken bir mecra burası. Martin Scorsese Netflix için üç saati aşan süresiyle Irishman’i çektiği için toplumsal medyada gençler tarafından eleştirilmişti, haydi bu medyumun lisanıyla konuşacak olursak linç yemişti. Çünkü Netflix’in rastgele bir yaş gaye kitlesi yok, Quibi ise çok, süratli ve anında içerik tüketen gençleri kendine çekmek istiyor.
Birleşik Krallık’ta, Lancaster Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırma son bir yılda online ortamlardaki izlenme oranlarının yüzde 20 oranında arttığını, DVD satışlarının ve televizyonlardaki klasik, ulusal kanalların reytinglerinde de düşüş meydana geldiğini söylüyor. Bunun nedeni de elbette gençler. İzleme alışkanlıklarımız televizyonun keşfinden sonra bir 50 yıl boyunca değişmedi, lakin 2010’lu yıllarda uygulamalar ve streaming servisleri nedeniyle baştan yazıldı. Bugün, Netflix, uykuyu en büyük rakibi olarak görüyor örneğin.
Bu ortada Friends’i izleyebileceğimiz HBO Max ve Peacock isimli öteki strstreaming servisleri de Mayıs ayında kullanıma açılıyor. Bu servislerin Türkiye’den ulaşılabilir olup olmadığı ise henüz belirli değil.
Kimler Quibi’de?
• Sophie Turner, ‘Survive’ isimli sekiz dakikalık bir dizide başrolde.
• Steven Spielberg bir kaygı dizisi hazırlıyor.
• Jennifer Lopez yarış programı sunacak.
• Idris Elba bir otomobil programı tasarlamış.
• Quibi, Guillermo del Toro ile gelecek için el sıkışmış.
• Chrissy Teigen bir reality show sunacak.
• Chance the Rapper ise MTV’nin efsane programı Punk’d’ı tekrar çekiyor.
• Reese Witherspoon hayvanlar alemine gerçek seyahate çıkıyor.
• Insta-model Kendal Jenner da program yapacak isimler ortasında.
Yazı: Aykun Taşdöner
FOTOĞRAFLAR: PHIL OH-ART PARTNER LICENSING
ELLE Türkiye Nisan sayısından alınmıştır.
