Kiraya veren ve kiracı ortasındaki alakalar Borçlar Kanunu ile düzenlenirken, kararlar genel olarak kiracıyı koruyor. TED Üniversitesi …
TED Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şebnem Akipek, AA muhabirine, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sürecinde inşaat üretimindeki yavaşlama nedeniyle emlak fiyatlarında artış yaşandığını söyledi.
Artan taleple kira bedellerinde de yükseliş görüldüğüne dikkati çeken Akipek, Borçlar Kanunu’na hem kira bedelinin belirlenmesi hem de kira mukavelelerinin sona erdirilmesine ait kimi kararlar bulunduğunu söz etti.
Akipek, kira bedelinin TÜFE’nin 12 aylık ortalamalarına nazaran artırılabileceğini vurgulayarak şöyle devam etti: “Ağustos ayı prestijiyle bu oran yüzde 15,15. Bu ay kira bedeli belirleyeceksem, TÜFE’deki 12 aylık artış oranı olan yüzde 15,15’i geçmemem gerekiyor. Bu durum da kira artışına bir sınırlama getirdiği için kanunda bu tarafta bir düzenleme yapılmış.”
“Buna nazaran, şayet bir kira mukavelesi 10 yıldan uzun müddettir devam ediyorsa, kiraya veren 10 yıllık müddet sonunda, bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden 3 ay evvel bildirimde bulunmak şartıyla rastgele bir sebep vermeden kontrata son verebiliyor.
Bu kanun kararı kullanılarak çok sayıda tahliye davaları açılıyor. Bu yıl bu cins tahliyelerde büyük bir artış var. Kiraya veren, bu karara dayanarak 10 yılı dolmuş kontratlardaki kiracılarını çıkarıp daha yüksek bedellerle tekrar kiraya veriyor. Bu yıl kiralar çok arttığı için bu haktan yararlanan mesken sahiplerinin sayısı da arttı. Aksi halde ‘evi boşalt’ diye bir durum kelam konusu olamaz.”
DAVALAR SULH HUKUK MAHKEMELERİNDE GÖRÜLÜYOR
Akipek, kanunda yer alan bir başka kıymetli düzenlemeye de işaret ederek, konut sahiplerinin 5 yılda bir kira bedelinin rayiç bedel oranında hakim tarafından belirlenmesini isteme hakkı bulunduğunu lisana getirdi.
Konut bedelinin yıllar içinde metro, üniversite üzere yatırımlar nedeniyle artabildiğini belirten Akipek, “Ev sahibi dava açarsa, kira, TÜFE artış oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedellerine nazaran hakkaniyete uygun halde belirlenebilir. O bölge çok geliştiyse, hakim hakkaniyete uygun formda TÜFE üzerinde artış yapabiliyor fakat bu 5 yılda bir istenebilir. Kelam konusu davalar sulh hukuk mahkemelerinde görülüyor.” diye konuştu. Akipek, iktisattaki canlanmaya bağlı olarak iş yeri kiralarında da artışlar yaşandığını söyledi.
Türkiye Tüm Emlak Müşavirleri Federasyonu Lideri Hacı Ali Taylan da kiralarda yüksek oranlı artışlar görüldüğünü bildirdi.
Kiralardaki artışın gelirdeki yükselişle yanlışsız orantılı olmaması nedeniyle ailelerin zorluk yaşadığını vurgulayan Taylan, “Kiralama da bir muhtaçlık. Bu nedenle mecburen kelam konusu bedeller kabul ediliyor. Bölgelere ve semte nazaran değişmekle birlikte kira bedellerinde yüzde 15 ile yüzde 35 ortasında artış var.” dedi.