İyot eksikliği hayati meselelere yol açıyor Tiroit hormonları, bedenimizin sağlıklı bir formda çalışabilmesi için kritik değere sahip. Bu …
Tiroit hormonları, bedenimizin sağlıklı bir formda çalışabilmesi için kritik değere sahip. Bu hormonların üretilmesi için de iyot elementi gerekiyor. İyodun en çok okyanus ve denizlerde bulunduğunu belirten Dr. Ozan Kocakaya, deniz eserleri, ekmek, süt ve iyotlu tuzun bedenimizin muhtaçlığını karşılamak için değerli kaynaklar olduğunu belirtiyor.
Bu elementin eksikliği ile meydana gelen tiroit hormonu yetersizliğinin yol açtığı hastalıkların çok geniş bir yelpazeye yayıldığını anlatan Dr. Ozan Kocakaya, şöyle devam ediyor:
“Hamilelik periyodunda iyot eksikliği, düşük, bebeklerin meyyit doğması ve doğumsal sakatlıklara yol açabiliyor. Yenidoğanda, erken bebek vefatı, fizikî bozukluk, gelişme geriliği ve sağırlık da gelişebiliyor. Çocuklarda ise zeka geriliği, eğitim hayatında başarısızlık ve büyümede yavaşlık da iyot eksikliğine bağlı olabiliyor. Erişkinlerde ise bilişsel işlevlerde bozulma, his durumu bozuklukları, üretkenlik kaybı da yaşanabiliyor. Tüm bunlara ek olarak her yaşta guatr (tiroit bezinin büyümesi) ortaya çıkabiliyor.”
Sık sel yaşanan bölgelerde daha sık görülüyor
İyot eksikliği, çoklukla dağlık alanlarda, bazen de yağmur suları ile topraktaki iyodun kaybedildiği, bol yağış alıp sık sel tehlikesi yaşayan kıyı kesitlerinde yaşayanlarda görülüyor. İyot açısından yoksullaşan topraktan elde edilen eserler ile bu topraklarda beslenen büyükbaş hayvanların sütü de bu element istikametinden zayıf oluyor.
Ülkemizde iyot eksikliğinin en sık Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgelerinde görüldüğünü belirten Dr. Ozan Kocakaya, Dünya Sıhhat Örgütü dataları hakkında da “Sofrada yüzde 90’ın üzerinde iyotlu tuzun ağır kullanıldığı Amerika kıtasında iyot eksikliği son derece ender. Lakin iyotlu tuzun sofraların yüzde 52’sinde bulunduğu Avrupa’da iyot eksikliği sıktır. Ülkemizde iyot eksikliği orta derecede görülüyor” diye konuşuyor.
Sofra tuzu seçilirken iyotlu olanların tercih edilmesi gerektiğini belirten Dr. Ozan Kocakaya, “İyot, ışık ve ısı nedeniyle tuzdan kopup buharlaşabilir. Bu nedenle tuz saklanan kapların direkt güneş ışınları ve sıcaktan uzak tutulması gerekiyor” diyor.
Fazlası bedenden atılıyor
Besinlerle alınan iyodun tamamı, sağlıklı bir mide ve bağırsağa sahip şahıslarda basitçe emiliyor. Bedene giren iyodun yüzde 10’unun tiroit bezi tarafından alındığını ve kalanının idrarla atıldığını kaydeden Dr. Ozan Kocakaya, “İyot eksikliği olanlarda tiroit bezi iyodun birçoklarını emer, idrarda atılan ölçü azalır. Lahana, karnabahar, brokoli üzere kimi besinler çok tüketildiğinde iyodun tiroit bezi içine girmesi engelleniyor. Darı ve soya fasulyesi ise tiroit bezinin iyodu tutmasını önlüyor” diye bilgi veriyor.
İyot eksikliğine karşı 5 teklif
İyot eksikliğinin tanısı ise tiroit muayenesi ve tiroit ultrasonu, kanda tiroit hormonlarının seviyesine bakılması ve idrarda atılan iyot ölçüsünün ölçülmesiyle konuluyor. Bilhassa hamilelik devrinde yapılan tarama testleri ile tiroit hormon eksikliğine erken teşhis konmasının büyük ehemmiyet taşıdığına dikkat çeken Dr. Ozan Kocakaya, bu sayede yenidoğanlarda iyot eksikliğine bağlı meselelerin önlenebileceğini belirtiyor. Dr. Ozan Kocakaya, iyot eksikliği ve bunun yol açtığı hastalıklardan korunmaya yönelik tekliflerini şöyle sıralıyor:
Deniz balıkları, süt ve süt eserleri, tam tahıl tüketilmelidir. Besinleri hazırlarken iyotlu tuz kullanmaya ihtimam gösterilmelidir.
Erişkin bayan ve erkekler günde 150 mikrogram iyot aldıklarından emin olmalıdır. Tuz kullanması sakıncalı olanlar (hipertansiyon, kronik böbrek yetmezliği hastaları, kimi ilaçları kullananlar gibi) iyot takviyesi almalıdır.
Gebeler, anne olmayı planlayanlar ve emzirenler iyot eksikliği istikametinden kıymetlendirilmek için hekimlerine başvurmalı. Önerilmesi durumunda günlük olarak en az 220 mikrogram iyot içeren vitaminler kullanmalıdır.
