Varlıkları ile tüm insanlığın dikkatini çekmeyi başaran dinozorlar, gizemlerini hala sürdürüyor. Yaklaşık 150 milyon yıl boyunca dünyada karar …
Kaynak: https://www.thefactsite.com/dinosaur-…
1. Dinozorlar Mezozoik çağda yaşadılar.
Mezozoik periyot kabaca 245 ila 66 milyon yıl önceydi ve çoklukla üç vakit dilimine ayrılır: Triyas, Jura ve Kretase periyotları. Dinozorlar birinci olarak Triyas periyodunda evrimleştiler, Jura devrinde sayı ve çeşitlilikleri arttı, Kretase periyodunda ise dinozorların sonu geldi.
2. Pterodaktiller aslında dinozor değildir.
Pterodaktiller, öbür tüm kanatlı dinozor gibisi sürüngenlerle birlikte bilinenin tersine dinozor ailesine mensup değildir, lakin ‘Pterosaurlar’ olarak sınıflandırılırlar.
3. Dinozorlar iki ana kategoriye ayrılır.
Bir dinozor, ya Yunancada ‘kertenkele kalçalı’ manasına gelen saurischian’dır ya da ‘kuş kalçalı’ manasına gelen ornithischian’dır. Tuhaf bir formda, kertenkele kalçalı dinozorlar daha çok günümüz kuşlarıyla ilişkiliyken, kuş kalçalı dinozorların hepsinin soyu tükendi.
4. Birinci dinozorun ismi, biz dinozorların varlığından haberdar bile olmadığımız vakitlerde verilmişti.
1815’te Oxford Üniversitesi’nde bir jeoloji profesörü olan William Buckland, daha evvel hiç görmediği bir hayvanın iskeletine rastladı. Soyu tükenmiş bir sürüngen tipi olduğuna karar vererek, ona Yunancada ‘büyük kertenkele’ manasına gelen ‘Megalosaurus’ adını verdi.
5. Dinozorlar birinci kez 1842 yılında sınıflandırıldı.
Buckland’ın Megalosaurus’u keşfetmesinden yalnızca yedi yıl sonra, bir jeolog ve karısı, İngiltere’nin Sussex kentinde ‘Iguanadon’ ismini verdikleri iguana gibisi iskeletle karşılaştılar. Vakitle daha fazla fosil ortaya çıkmaya başladı, bu nedenle Londra Tabiat Tarihi Müzesi’ni kuran Sir Richard Owen, bu fosilleri Yunancada ‘korkunç kertenkeleler’ manasına gelen ‘Dinosauria’ ailesine ait olarak sınıflandırdı.
6. Megalosaurus 19. yüzyılda o kadar popülerdi ki Charles Dickens onu romanlarından birine dahil etti.
Ünlü İngiliz müellif, Kasvetli Mesken isimli kitabının açılış satırlarında, Londra sokaklarında paytak paytak yürüyen bir megalosaurus’a rastlamanın nasıl bir şey olacağını hayal ederdi.
7. Bir taşın fosil olup olmadığını yalayarak anlayabilirsiniz.
Eğer yaladığınız taş dilinize çok az yapışırsa bu bir fosildir zira fosiller taşlardan daha gözenekli bir yapıya sahiptir.
8. Dünyada dinozor fosilleri en çok üç farklı yerde bulunmuştur.
Çin, Arjantin ve Kuzey Amerika’nın yüksek rakımlı çorak toprakları, büyük ölçüde fosil barındırıyor.
9. Kimi dinozor çeşitleri ise tıpkı kuş tüyüne emsal tüylerle kaplıydı.
10. Şayet su altında yaşıyorsa, bu bir dinozor değildir.
Bulunan birinci fosillerinden kimileri, yüklü olarak su altında yaşayan ve plesiosaurlar olarak sınıflandırılan büyük yaratıklardı.Dinozorlarla ortak bir cedde sahip olmalarına karşın, o kadar uzaktan akrabadırlar ki kendi kümelerinde sınıflandırılmak zorundadırlar.
11. Antarktika dahil olmak üzere dünyadaki tüm kıtalarda dinozor fosilleri bulundu.
12. En uzun ada sahip dinozor, micropachycephalosaurus’dur.
13. Dinozorları neyin öldürdüğünü aslında bilmiyoruz ve tahminen de asla öğrenemeyeceğiz.
14. Diplodocuslar, dinozorlar içerisinde en uzun kuyruklara sahip olan canlılardı.
15. Oviraptor tipinin dişleri yerine gagaları vardı.
16. En uzun pençelere sahip dinozor, therizinosaur çeşidiydi.
17. Birtakım dinozorlar kasıtlı olarak büyük taşlar yutardı.
Gastrolit olarak bilinen bu taşlar, otçulların yedikleri bitki örtüsünü daha sindirilebilir kesimlere ayırmasına yardımcı olmuş olabilir.
18. 1923 yılına kadar dinozorların nasıl doğduğunu bilmiyorduk.
Dinozorlar, sürüngen oldukları için yumurtlamalarından kuşku ediliyordu, lakin hiçbir ispat yoktu. Ta ki 1923’te Moğolistan’da fosilleşmiş dinozor yumurtaları koleksiyonu keşfedilene kadar.
19. Dinozorların ne renge sahip olduğu konusunda hiçbir bilgiye sahip değiliz.
20. En büyük gövdeye sahip dinozor Argentinosaurus’tur.
21. Gallimimus çeşidinin dişleri yerine gagaları vardı.
Geç Kretase periyodunda, şimdiki Moğolistan’da dolaşan Gallimimus, dev bir devekuşunu andıran bedene sahipti.
22. Avustralya’da opale dönüşen dinozor kemikleri bulundu.
Opalize edilmiş dinozor fosilleri, kemiğin içinden bir opal damarı geçen dişlerle tamamlanmış bir çift dinozor çene kemiği kesimiydi. Bu modüllerin daha sonra 2017 yılında büsbütün yeni bir dinozor çeşidi olan Weewarrasaurus pobeni’ye ilişkin olduğu tespit edildi.
23. Birçok dinozor sürüler halinde seyahat ederdi.
Dinozorlar, toplumsal canlılar olduklarından ve büyük kümeler halinde yaşama eğiliminde olduklarından sürüler halinde hareket etmeleri büyük mümkündür. Otçul dinozorlar için bu, yırtıcılardan korunmayı sağladı.
24. Ankylosaurus magniventris, yırtıcıları savuşturmak için kullandığı sopaya benzeri devasa bir kuyruğa sahipti.
25. Şimdiye kadar keşfedilen en büyük T-Rex iskeletinin ismi Sue’dur.
Sue, Sue Hendrickson tarafından keşfedildi ve daha sonra onun ismini aldı.
