Hepimizin hayatında en az bir seferde olsa ne senle ne de sensiz oluyor dediğimiz birileri girmiş ve çoktan çıkıp gitmiştir. İşte siz de bu …
”Soğuk bir kış sabahı çok sayıda kirpi, donmamak için birbirine bir oldukça yaklaştı.”
”Az sonra, oklarının farkına vardılar ve ayrıldılar. Üşüyünce, birbirlerine tekrar yaklaştılar. Oklar rahatsız edince yeniden uzaklaştılar. Soğuktan donmakla, batan okların acısı ortasında gidip gelerek yaşadıkları ikilemi, ortalarındaki uzaklık, her iki acıya da tahammül edebilecekleri bir noktaya ulaşıncaya kadar sürdü.”
”İnsanları bir ortaya getiren, iç dünyalarının boşluğu ve tekdüzeliğidir.”
”Ters gelen özellikler ve tahammül edemedikleri kusurlar onları birbirinden uzaklaştırır. Sonunda, bir ortada var olabilecekleri, nezaket ve görgünün belirlediği ortak noktada buluşurlar. Bu noktada, etrafın sıcaklığını hissetme isteği kısmen karşılanır ancak, buna karşılık okların acısı hissedilmez. Kendi iç sıcaklığı çok yüksek olanlar ise, ne kahır vermek, ne de dert çekmek için, topluluklardan uzak durmayı tercih ederler.”
Yukarıda kısaca bahsettiğimiz kısım, Arthur Schopenhauer’in 1851’de yayınladığı ”Parerga ve Paralipomena: Kısa Felsefi Denemeler” isimli yapıtının ünlü 396. kısmının bir kısmıdır.
Schopenhauer anlattığı bu kısımda kirpilerin soğukta kaldığı vakit yaşadıkları ikilemden bahsetmiştir. Schopenhauer’in anlattığı bu kısım daha sonra Freud’un yayınladığı yapıtlarda de yerini almıştır.
Peki nedir bu kirpi ikilemi?
Kirpi ikilemi; insan bağlarında oluşan yakınlığın ve bu yakınlık sonucunda meydana gelen özel alan sorunlarının ortaya çıkardığı meseleleri kirpi davranışları ile modelleyen bir metafordur. Bu metafora nazaran kurduğumuz insan münasebetlerinde gereğinden fazla yakınlık gösterir ve bu yakınlık sonucunda da rahatsızlık duymaya başlarız.
Freud’un Kirpi İkilemi:
Kirpi ikilemi 1900’lü yıllarda Freud’un yapıtlarında kullandığı bir teori haline gelmişti. Hatta Freud, Amerika’ya duyduğu nefrete karşın kirpi bulmak ve bu teori üzerine konferans vermek istediğini söyleyerek Amerika’yı ziyaret bile etmiştir.
Freud bir cümlesinde şöyle der: ‘Hiç kimse komşusu ile fazla yaklaşmaya dayanamaz.’ Bu cümlesi ile Freud’da toplumları birbirlerine ısınmak için yaklaşan kirpilere benzetir. Hatta bunun akabinde insanların birbirlerinden kopamadıklarını ve birebir vakitte zıt fikirleri birbirlerine diretmekten de vazgeçemediklerini söyler.
Hem Schopenhauer’in, hem de Freud’un ilgilendiği bu teori, insan bağlarını yakından ilgilendiren bir ikilem haline gelmiş ve insan bağlantılarına yeni bir bakış açısı kazandırmıştır.
Bu ikilemin söylediğine nazaran siz her ne kadar yeterli niyetli olur ve biriyle gereğinden fazla yakınlaşırsanız, siz istemeseniz dahi o kişi ile bir noktada çatışmaya başlar ve birbirinize ziyan verirsiniz. İnsan bağlarında aşılmaması gereken bir çizgi vardır ve bu çizgi aşıldığı vakit o bağlantı çıkmaza girerek darbe alır.
Bu duruma örnek vermek gerekirse bir bağlantının cicim aylarında her şey yolundayken bu aylar bittikten sonra arbedelerin ve çiftlerin birbirine olan tahammülsüzlüğün başlamasından bahsedebiliriz.
Yalnız kirpi ikileminin yalnızca aşk hayatı için değil tüm insan münasebetleri için geçerli bir kavram olduğu da unutulmamalıdır. Tüm bağlantı cinslerinde ferdî alana hürmet gösterilmeli ve gereğinden fazla yakınlaşma yaşanmamalıdır.
Fazla yakınlaşma ziyan getirir dedik lakin olağan ki her şeyin de bir sonu olduğu ve insan münasebetlerinde koyulacak fazla uzaklığın yalnızlık getireceği de unutulmamalıdır.
Kısaca özetlemek gerekirse karşımızdaki insanı ne kadar seversek sevelim o kişinin şahsî alanına hürmet göstermeyi ve birebir saygıyı kendimiz için de beklememiz gerektiğini unutmamalı ve bu arayı her vakit korumalıyız.
İnsan bağlarında içli dışlı olmanın ya da fazla samimiyetin ziyanları ile hepimiz en az bir defa karşılaşmışızdır. Beşerler bu yakınlık ve samimiyetten güç alarak sizlere olağanda söyleyemeyeceği birçok cümleyi kolay kolay söylemiştir bile tahminen de. Lakin bundan kaçınmak emeli ile insanlara koyacağınız uzaklığın çok olması da yalnızlaşmanıza ve toplumdan soyutlanmanıza neden oluyor olabilir.
İşte problem tam da bu dengeyi kurabilmekte değil mi? Kulaklarınızda fazla yakınlık tez ayrılık getirir kelamı çınladı mı? Bizim çınladı ve bu ikileme cuk diye de oturdu.
Uzun lafın kısası işin tüm sırrı insan ilgilerinde arayı yanlışsız ayarlamakta ve ferdî hudutlarımızı net formda çizmekte.
Peki siz bu hudutları çizebiliyor musunuz? Ya da siz hiç kirpi ikilemini yaşadınız mı? Yorumlara bekliyoruz…
