Isparta kökenli Sidamara tipi lahit ile MÖ 2. ya da 3. bine tarihlendirilen bir otomobil modeli yapıtı, 15 Şubat’ta İngiltere’den Türkiye’ye …
Isparta kökenli Sidamara tipi lahit ile MÖ 2. ya da 3. bine tarihlendirilen bir otomobil modeli yapıtı, 15 Şubat’ta İngiltere’den Türkiye’ye iade edildi.
1980’li yıllarda Isparta Göksöğüt Belediyesi tarafından 5 modüle bölünmüş olarak tespit edilen ve Belediye’ye taşınan Sidamara tipi bir lahit, Isparta Müzesi Müdürlüğü’ne taşındığında 3 ana kesim ve ufak birkaç modül olarak kayıtlara geçti. 1987 yılında Prof. Dr. Mehmet Özsait tarafından fotoğraflanan yapıtların eksik modüllerini, Prof. Dr. Volker Michael Strocka, 2015 yılında yaptığı bir araştırma sırasında fark etti.
Yapıta ilişkin iki kesim, Londra’daki Sotheby’s Müzayede Meskeninin 1988 yılında bastığı müzayede kataloğunda yer alıyordu. Yapıtların modülleri, birinci fotoğraflandığı 1987 yılı ile müzeye taşındığı 1988 yılı ortasında çalınmıştı. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na Prof. Dr. Musa Kadıoğlu aracılığıyla mevzunun bildirilmesi üzerine, hem Kültür ve Turizm Bakanlığı hem İçişleri Bakanlığı İnterpol-Europol Dairesi Başkanlığınca, Sotheby’s Müzayede Meskeni ile irtibata geçildi ve katalogda yer alan kesimlerin 1988 yılında kimlere satıldığı soruldu.
Sidamara tipi lahit
ESERLER MEMLEKETLER ARASI ALANDA ARATTIRILDI
Müzayede Meskeni, yapıtların bir şahıs tarafından satışa sunulduğunu, 1989 yılında iki başka alıcıya satıldığını, saklılık kanunları sebebiyle alıcıların isimlerini açıklayamayacaklarını bildirdi. Yeri tespit edilemeyen fakat Türkiye’deyken çekilmiş fotoğrafları bulunan eserler, Interpol Çalıntı Sanat Yapıtları Bilgi Tabanı’na kaydettirildi ve milletlerarası alanda arattırılmaya başlandı. Kültür ve Turizm Bakanlığı uzmanlarınca Christie’s Müzayede Evi’ne ilişkin bir katalog taranırken bu kesimlerden birinin 4 Aralık 2019 tarihinde satışa çıkarılacağı tespit edildi.
İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Interpol-Europol Dairesi ile irtibata geçildi, anılan ünite İngiltere polisi ile temas kurdu ve yapıtın satışı ileri düzeyde tetkikler yapılması için süreksiz olarak durduruldu. Türkiye tarafından sağlanan datalar sayesinde yasadışı olarak Türkiye’den çıkarılmış olduğu konusunda ikna olan İngiliz polisi, yapıtı elinde bulunduran kişi ile görüşerek yapıtın iadesine aracılık etti.
ANADOLU KÖKENLİ OTOMOBİL MODELİ DE SATIŞA ÇIKARILMIŞ
Tekrar İngiltere’de bulunan Bonham’s Müzayede Evi’nde ise, Anadolu kökenli olan ve MÖ 2 . ila 3. bine tarihlendirilen, iki adet boğa tarafından çekilen bir otomobil modelinin satışa çıkarıldığı tespit edildi.
Kelam konusu yapıtın benzerlerinin Şanlıurfa Müzesi koleksiyonunda olduğunun tespit edilmesi üzerine, bu alanda yayınları bulunan Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu ile irtibata geçilerek yapıtın kökenine ait bir rapor hazırlanması talep edildi.
Hazırlanan rapor, Kültür ve Turizm Bakanlığı Londra Kültür ve Tanıtma Müşavirliğine iletildi ve Müzayede Evi’nden yapıtın satışının durdurulması talep edildi. Müzayede Meskeni birinci teşebbüsü reddedince Müşavirlik, İngiliz polisi ile irtibata geçti ve yapıtın satışının durdurulması konusunda takviye istedi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün ve Londra Kültür ve Tanıtma Müşavirliğinin teşebbüsleri sonucunda satıştan çekilen yapıtın sahibi ile Müzayede Meskeni kanalıyla temasa geçildi. Kişi, eser üzerindeki mülkiyet hakkından vazgeçti ve yapıtın Türkiye’ye iadesi kabul edildi.
ANADOLU MEDENİYETLERİ MÜZESİ’NDE SERGİLENECEK
Her iki eser de 15 Şubat tarihinde Türkiye’ye getirildi. Eserler Ankara Anadolu Medeniyetler Müzesinde sergilenmeye başlanacak. (AA)
