İşgal altındaki Batı Şeria’da Filistinlilerin gözaltına alınmasına ait İsrailli askerler tarafından paylaşılan yeni manzaralar tespit eden İngiliz yayın kuruluşu BBC, ortalarında İsrail bayraklarına sarılmış gözaltındaki bireylerin de görüntülendiği 45 fotoğraf ve görüntüyü tahlil etti.
BBC Şubat ayında yaptığı benzeri bir çalışmada İsrail askerlerinin Gazze’de gözaltına alınan bireylerin elleri ve gözleri bağlı görüntülerini internette paylaştığını tespit etmişti.
İsrail ordusu olayla ilgili inceleme başlatacağını söylemişti. Ordu yetkilileri askerlerin “kabul edilemez davranışlar” sergilemeleri halinde disiplin cezalarına çarptırıldıklarını ya da açığa alındıklarını belirtiyor. Lakin yetkililer BBC’nin tespit ettiği son olaylar ve askerler özelinde yorum yapmadı.
SAVAŞ CÜRMÜ OLABİLİR
Hukukçular, gözaltındaki şahısların görüntülerinin çekilmesi ve paylaşılmasının savaş cürmü olabileceğini söylüyor. Memleketler arası hukuk, gözaltında tutulan şahısların gereksiz yere aşağılanmasını ve kamuoyunun merakına maruz bırakılmasını cürüm sayıyor.
İnsan hakları uzmanları gözaltı imgelerinin paylaşılmasının da tam olarak bunu yaptığını belirtiyor.
AŞIRI SAĞLCI TELAFFUZLAR TEŞVİK EDİYOR
BBC Verify, Şubat ayında yaptığı çalışma sırasında son devirde şiddet olaylarının arttığı Batı Şeria’da emsal davranışlar olduğunu fark etmeye başladı.
BBC’ye konuşan eski İsrail askeri Ori Givati, ordu içinde bu çeşit olayların devam etmesine hiç şaşırmadığını söyledi. İsrail ordusundaki suistimal argümanlarını inceleyen Breaking The Silence isimli kuruluşun sözcüsü Ori Givati, İsrail’deki çok sağcı siyasi telaffuzun bu tip olayları teşvik ettiğine inandığını belirtti.
Askerlerin davranışları sonucunda bedel ödemediğini söyleyen Givati, “Hükümetin en üst seviye bakanları tarafından cesaretlendiriliyor ve destekleniyorlar” diyor.
GÖRÜNTÜLERİN BİRDEN FAZLA TIPKI TUGAYDAN
BBC Verify tarafından incelenen 45 toplumsal medya görüntüsü ve fotoğrafın, İsrail ordusunun en büyük piyade tugayı olan ve çoğunlukla Batı Şeria’da faaliyet gösteren Kfi Tugayı’ndan 11 asker tarafından paylaşıldığı tespit edildi.
Askerlerin hepsinin şu anda aktif olduğu ve toplumsal medya kimliklerini gizlemediği ortaya çıktı.
Sosyal medya görüntülerinin tahliline nazaran bu askerlerin dördü, Batı Şeria’nın kuzeyinde konuşlandırılan 9213 numaralı yedek taburunda misyon yapıyor.
İsrail ordusu, bu askerlerin hareketleri ve disiplin cezası alıp almadıkları tarafındaki sorulara cevap vermedi.
EN ÇOK PAYLAŞIM YAPAN İSİM : YOHAİ VAZANA
Askerler ortasında en etkin olanının toplumsal medyadaki ismi Yohai Vazana.
Paylaştığı görüntülerin birçoklarında askerlerin geceleri Filistinlilerin meskenlerine girip onları gözaltına aldığı, birçok vakit ellerini ve gözlerini bağladığı görülüyor. Görüntülerin çekildiği sırada başörtüsüz yakalanan bayanlar ise panik halinde.
Vazana’nın kollarında ‘Asla unutma, asla affetme 7/10’ yazılı dövmeler var ve kendisini “dijital içerik üreticisi” diye tanımlıyor. Askeri operasyonlardan ise “av” diye bahsediyor. Görüntülerden başçavuş olduğu anlaşılıyor.
Vazana, Facebook ve TikTok’ta Filistinlilerin gözaltına alındığını gösteren ve beden kamerasından çekildiği anlaşılan 22 görüntü ve fotoğraf paylaştı.
Yohai Vazana’nın görüntülerinden birinde askerlerin bir konuta zorla girdiği ve çocuklu Filistinli bir bayanın önünde poz verdiği görülüyor.
Vazana’nın paylaşımlarında yanında sık sık Ofer Bobrov isimli bir asker daha yer alıyor.
Bobrov kendi görüntülerinde “9213” etiketini kallanıyor, bu da onun Vazana’nın taburunda olduğuna işaret ediyor.
Bobrov da katıldığı askeri operasyonları gösteren görüntüler yayınlıyor ancak bunun yanı sıra askerlerin günlük hayatlarından kesitler de paylaşıyor.
TikTok’ta 12 Şubat’ta yayınlanan bir görüntüde gözaltına alınan bir kişinin elleri ve gözleri bağlı bir formda yere yatırıldığını gösteren fotoğraflar yer alıyor. Ardında İsrail bayrağıyla poz veren bir asker duruyor.
Aynı taburdan olan ve internette Sammy Ben ismini kullanan bir öbür askerin ise Instagram’da gözaltına alınan Filistinlileri gösteren toplamda 8 görüntü ve fotoğraf paylaşımı var.
Görüntülerde Filistinlilerin elleri ve gözleri bağlı bir biçimde yere yatırıldığı yahut çömelmeye zorlandığı görülüyor.
Gazze’de de vazife yapmış olan Ben, bir görüntüde gözaltına alınan iki Filistinliyle alay ederek onlara “Am Yisrael Chai”, yani “İsrail halkı yaşıyor” demelerini emrediyor.
Ori Dahbash da tıpkı taburun bir öbür üyesi ve Batı Şeria’daki askeri operasyonların imgelerini paylaşıyor. Bunların ortasında Vazana tarafından da paylaşılan bir gözaltı fotoğrafı da var.
UZMANLAR: MEMLEKETLER ARASI HUKUKU İHLAL EDEDİYOR
Uzmanlar, askerlerin yayınladığı bu imajların memleketler arası hukuku ihlal edebileceğini söylüyor.
Birleşmiş Milletler’in oluşturduğu milletlerarası ceza mahkemeleri istişare panelinin lideri olan Dr. Mark Ellis, görüntüler hakkında soruşturma başlatılması ve askerlere disiplin cezası verilmesi davetinde bulundu.
1998-2006 yılları ortasında Eski Yugoslavya Milletlerarası Ceza Mahkemesi’nde çalışan milletlerarası insan hakları avukatı Sir Geoffrey Kaç da Dr. Ellis ile aynı fikirde, fakat ilgili bireylerin hesap vermeye zorlanacağı konusunda kuşkulu.
İSRAİL ORUDUSUNDAN AÇIKLAMA
BBC’nin araştırmasına karşılık veren İsrail ordusu, askerlerin profesyonel standartlara tabi tutulduğunu ve bedellerine uygun olmayan davranışların incelendiğini söyledi.
Yapılan açıklamada, “Kabul edilemez davranışlar kelam konusu olduğunda askerler disiplin edilir ve hatta yedek misyonundan uzaklaştırılır. Ayrıyeten, askerlere operasyonel faaliyetlerin imajlarını toplumsal medya ağlarına yüklemekten kaçınmaları talimatı verilmiştir” denildi.
Ordu yetkilileri, Gazze’de daha evvel benzeri toplumsal medya paylaşımları yapıldığı ve bu tarafta harekete geçme kelamı verildiğinden bahsetmedi.
Eski İsrail askeri Ori Givati, gözaltına alınan bireylere yönelik muameleden utanç duyduğunu ve iğrendiğini söyledi.
Givati, bu davranışın İsrail toplumunun Filistinlilere bakışını yansıttığını ve milletlerarası hukuka uyma tezlerini sorgulattığını söyledi, “Bu formda davranmaya devam edersek toplum olarak bir geleceğimiz yok” dedi.