İçişleri Bakanlığı’nın toplumsal medya hesabından yapılan açıklamada, “Polis-Bekçi Yetki Karşılaştırması” başlığıyla yayımlanan tabloda …
İçişleri Bakanlığı’nın toplumsal medya hesabından yapılan açıklamada, “Polis-Bekçi Yetki Karşılaştırması” başlığıyla yayımlanan tabloda, önceliyici ve isimli yetkiler grafiklerle anlatıldı.
Paylaşımda ‘Polis-Bekçi Yetki Karşılaştırması’ başlığıyla yer verilen tabloda, polis ve bekçilerin yetkileri önleyici ve isimli yetkiler diye ikiye ayrıldı.
Yalnızca polisin yapacağı vazifeler
Tabloya nazaran, kontrol yapma yetkisi, istihbarat toplama, bağlantının tespiti, teknik araçla izleme yetkisi, bilgi alma yetkisi, isimli arama ve el koyma yetkisi, olay yeri inceleme yapma yetkisi, parmak izi ve fotoğraf alma yetkisi, gözaltına alma yetkisi, bireylerin ikametgah ve iş adreslerinden ayrılmamalarını isteme yetkisi, teşhis yaptırma yetkisi, yer gösterme yaptırma yetkisi ve tabir alma yetkisi yalnızca polislerin yapacağı misyonlar içerisinde yer alıyor.
Çataklı’dan açıklama
İçişleri Bakan Yardımcısı İsmail Çataklı, TBMM Genel Şurasına gelen ve ‘bekçilere fazla yetki verildiği’ teziyle tenkitlere husus olan Kanun’a ait soru üzerine, düzenlemelerin maksadının, bekçilerin, halkın istirahatini, sıhhat ve selametini sağlamaya yönelik isimli, önleyici, kollayıcı üzere yetkilerini günün koşullarına uygun hale getirmek olduğunu belirtti.
Polis ve bekçilerin yetkileri ortasındaki farklılıkları anlatan Çataklı, bekçilerin kontrol yapma, istihbarat toplama, teknik araçla izleme, suça el koyma, söz alma, olay yeri incelemesi yapma, gözaltına alma, teşhis yaptırma ve yer gösterme yaptırma üzere yetkilerinin olmadığını söyledi.
Asayiş kabahatlerinin önlenmesinde bekçilerin değerli misyonlar yerine getirdiğine dikkati çeken Çataklı, düzenlemelerin Meclis’ten geçerek iyi sonuçlar getirmesi temennisinde bulundu.
Yakın vakitte emniyete yüklü ölçüde yapılan mühimmat alımına ait soru üzerine Çataklı, bu alımların, yılbaşında bedellendirilen bütçe imkanları çerçevesinde yapıldığını hatırlattı.
Meclis’teki düzenleme
TBMM Genel Heyeti’nde, Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu Teklifi’nin birinci kısmında yer alan 7 unsur kabul edilmişti.
Genel Heyette verilen önergeyle teklifin 4. hususunda yer alan “Adaylık mühleti içinde verilen temel ve hazırlayıcı eğitimlerde başarılı olanların asaleten atamaları yapılacak” tabiri değiştirildi. Değişikliğe nazaran, çarşı ve mahalle bekçilerine verilecek temel ve hazırlayıcı eğitimler en az 3 ay periyodik olacak.
Kabul edilen hususlarla, çarşı ve mahalle bekçisi olarak istihdam edileceklerde aranan kurallara, çarşı ve mahalle bekçilerinin atama ve adaylık süreçlerine, misyon ve yetkileri ile çalışma hallerine ait asıllar düzenleniyor.
Genel kolluk kuvvetlerine yardımcı olmak üzere emniyet ve jandarma teşkilatları bünyesinde silahlı bir kolluk olarak çarşı ve mahalle bekçileri istihdam edilecek.
Emniyet ve jandarma teşkilatlarında istihdam edilen çarşı ve mahalle bekçilerinin amirleri meslek hiyerarşileri içinde tespit edilecek.
Çarşı ve mahalle bekçisi olarak istihdam edileceklerde Devlet Memurları Kanunu’nda sayılan genel koşullar ile İçişleri Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle belirlenen eğitim, yaş, sıhhat ve fiziki yeterlilik üzere özel kuralların bulunması gerekecek.
Çarşı ve mahalle bekçisi olarak istihdam edilmek için İçişleri Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikte belirlenen adap ve temellere nazaran yapılacak giriş imtihanında başarılı olmak kuralı aranacak.
İmtihanlarda başarılı olan, misyonunu yapmaya pürüz teşkil edecek bir hastalık yahut manisi bulunmadığı sıhhat konseyi raporuyla tespit edilenler emniyet yahut jandarma teşkilatlarına İçişleri Bakanının onayıyla aday memur olarak atanacak.
Çarşı ve mahalle bekçilerinin adaylık müddeti 1 yıldan az, 2 yıldan fazla olamayacak. Adaylık mühleti içerisinde en az 3 ay müddetle temel ve hazırlayıcı eğitimler verilecek.
Adaylık mühleti içinde temel ve hazırlayıcı eğitim devrelerinin her birinde başarısız olanlarla adaylık müddeti içinde hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumları, misyona devamsızlıkları tespit edilenlerin, aylıktan kesme yahut kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almış olanların memuriyetle ilişikleri İçişleri Bakanının onayıyla kesilecek.
Halkın istirahat ve sıhhatini sağlayacak
Çarşı ve mahalle bekçileri, vazifeli oldukları mülki hudutlar içinde halkın istirahat, sıhhat ve selametini sağlayacak.
Bekçiler, yolda hastalanan, kazaya uğrayan, düşüp kalan ve genel durumu prestijiyle yardıma muhtaç olanlara yardım edecek, yardıma muhtaçlık duyduğu bedellendirilen, şiddet mağduru yahut şiddete, istismara uğrama riski taşıyan bayan ve çocukları, kimsesizleri, engellileri ve acizleri en yakın genel kolluk ünitelerine teslim edecek.
Bir semt, yer, yol yahut sokak sormak için başvuranlara gerekli bilgiyi verecek olan bekçiler, doğum, vefat, hastalık, kaza, yangın yahut afet üzere kıymetli, ivedi haller sebebiyle yapılacak yardım isteklerinden gücü dahilinde olanları öncelikle yerine getirecek.
Büyük tehlike arz eden yangın ve su baskını üzere afetlerde mahalle sakinlerini derhal uyarmakla misyonlu olan bekçiler, toplum sıhhatini ve güvenliğini tehdit eden bir hayvana rastlanıldığında verebileceği ziyanları engellemek için şahısları alandan uzaklaştıracak, ilgili genel kolluk ve belediyeyi durumdan haberdar edecek.
Devriye hizmeti yürütecek
Çarşı ve mahalle bekçileri; vazife saatleri içinde görevlendirildikleri bölgede devriye hizmeti yürütecek, misyon bölgeleri içinde bulunan konut, iş yeri ve araçlar üzere malların korunmasında sahipleri tarafından noksan alınan önlemleri tamamlattıracak, kuşkulu durum yahut şahısları bağlı bulundukları genel kolluk ünitelerine bildirecek, kamu tertibini bozacak mahiyetteki şov, yürüyüş ve karışıklıkların önlenmesi hedefiyle genel kolluk kuvvetleri gelinceye kadar önleyici önlemleri alacak.
Uyuşturucu unsur imal edildiği, satıldığı yahut kullanıldığından, kumar oynandığından ya da fuhuş yapıldığından kuşku edilen yerleri bağlı bulundukları genel kolluk ünitelerine bildirecek bekçiler, halkın sükun ve istirahatini bozanları ve diğerlerini rahatsız edenleri engelleyecek, sokak, geçit ve meydanları tıkayarak trafiğe mani olan taşıtları ve başka manilerin kaldırılmasını sağlayacak.
Çarşı ve mahalle bekçileri, vazife bölgesi ve çalışma saatleri ile hudutlu olmak kaydıyla şahısları ve araçları; bir kabahat yahut kabahatin işlenmesini önlemek, kabahat işlendikten sonra kaçan faillerin yakalanmasını sağlamak, işlenen hata yahut kabahatlerin faillerinin kimliklerini tespit etmek, hakkında yakalama buyruğu ya da zorla getirme kararı verilmiş olan bireyleri tespit etmek, bireylerin hayatı, beden bütünlüğü yahut mal varlığı bakımından ya da topluma yönelik mevcut yahut olası bir tehlikeyi önlemek hedefiyle durdurabilecek.
Durdurma için makul neden
Durdurma yetkisinin kullanılabilmesi için makul bir sebebin bulunması gerekecek. Süreklilik arz edecek, fiili durum ve keyfilik oluşturacak halde durdurma süreci yapılamayacak.
Çarşı ve mahalle bekçisi, misyonunu yerine getirirken kendisinin çarşı ve mahalle bekçisi olduğunu belirleyen belgeyi gösterdikten sonra, durdurduğu şahsa durdurma sebebini bildirecek, durdurma sebebine ait sorular sorabilecek, kimliğini yahut bulundurulması gerekli öteki dokümanların ibraz edilmesini isteyebilecek. Bu bireylere kimliğini ispatlamada gerekli kolaylık gösterilecek. Dokümanının bulunmaması, açıklamada bulunmaktan kaçınması yahut gerçeğe karşıt beyanda bulunması münasebetiyle ya da sair surette kimliği belirlenemeyen kişi tutularak durumdan derhal genel kolluk vazifelileri haberdar edilecek.
Durdurma mühleti, durdurma sebebine temel teşkil eden sürecin gerçekleştirilmesi için muhtaçlık duyulan makul müddetten fazla olamayacak. Durdurma sebebinin ortadan kalkmasıyla bireylerin ve araçların ayrılmalarına müsaade verilecek.
Bekçiler, durdurduğu kişi üzerinde yahut aracında silah yahut tehlike oluşturan öteki bir eşyanın bulunduğu konusunda kâfi kuşkunun varlığı halinde, kendisine yahut diğerlerine ziyan verilmesini önlemek emeline yönelik el ile dıştan denetim dahil gerekli önlemleri alabilecek. Bu emelle kişinin üzerindeki elbisenin çıkarılması yahut aracın, dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen kısımlarının açılması istenemeyecek.
