Marmara Denizi ve Adalar, Resmi Gazete’de cuma günü yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararı ile “özel etraf muhafaza bölgesi” ilan edildi. Etraf …
Marmara Denizi ve Adalar, Resmi Gazete’de cuma günü yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararı ile “özel etraf muhafaza bölgesi” ilan edildi.
Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı artık tüm bu bölgelerde adap, temel ve planların belirlenmesi, yapılması ve onaylanması sürecinde yetkili mercii olacak.
“Nasıl planların çıkacağını bilmiyoruz”
Kararla birlikte, Adalar ilçesinde imar planı yapma yetkisi de İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden alınarak, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na verilmiş oldu.
Büyükada
Tamamı doğal sit alanı olan Adalar’da planları onama yetkisi aslında Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na aitti. Lakin planları İstanbul Büyükşehir Belediyesi yapıyor ve kelam konusu planlar İBB meclisinde onaylanıp ilgili bakanlığa gönderiliyordu. Son karar ile birlikte, bundan bu türlü etrafın araştırılması, korunması ve izlenmesine ait belirlenecek metot temel ve planlar Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanıp onaylanacak. Yani İBB, imar planları üzerindeki yetkisini kaybetmiş oldu.
Mevzuya ait DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan İBB İmar ve Şehircilik Daire Lideri Gürkan Akgün, “Bir kez bir yetki sorunu. Plan yapma yetkisinin yerelden merkeze alınması bir sıkıntıdır. İkincisi, bizim yaptığımız planlar kamuoyuna mal olmuş, Adalar bölgesini koruyan ve muhakkak bir vizyon koyan planlardı. Lakin gelecekte nasıl planlar çıkacak bilmiyoruz. Yassıada planlarını da bakanlık yapmış. Münasebetiyle geleceğe yönelik ne yapılacağına dair rastgele bir bilgimiz yok fakat, geçmiş deneyimlerden öğrendiklerimiz var” yorumunu yaptı.
Kanunun gerisinden dolanma
Aslında İBB, yıllardır bir imar planı olmayan Adalar bölgesi için meslek odalarının da görüşünü alarak yeni bir imar planı hazırlayıp Haziran 2021’de İBB Meclisi’ne sunmuştu. Kelam konusu plan onay sürecindeydi. Fakat kararla birlikte imar planı yapma ve onaylama sürecinin yine başlaması gerekecek.
Avukat Yakup Okumuşoğlu
Etraf hukuku alanında çalışan Avukat Yakup Okumuşoğlu da kararı “yerel idare unsurlarına aykırı” bulduğunu tabir ediyor. Mevzuyu DW Türkçe’ye pahalandıran Okumuşoğlu, “Bu bölgenin Özel Etraf Muhafaza Alanı ilan edilmesi ile, ilgili belediyelerin plan yapma yetkisi ellerinden alınmıştır. Hasebiyle burada kelam konusu belediyelerin yargı yoluna başvurma hakları var. Lokal idarelerin, yetki alanları içinde plan yapmaları kendi uhdelerindedir. Bunun, Özel Etraf Müdafaa Alanı ilan edilerek ellerinden alınması, kanunun bir bakıma gerisinden dolanma ve yetkilerinin elinden alınması demektir” dedi.
Ekolojik olarak ehemmiyete sahip lakin sanayi, turizm yahut yapılaşma nedeniyle bozulma yahut yok olma riski altında olan bölgeler Özel Etraf Müdafaa Bölgesi olarak ilan edilebiliyor. Etraf, Şehircilik ve İklim Bakanlığı’nın internet sitesinde yer alan bilgiye nazaran Türkiye’de 16 adet Özel Etraf Muhafaza Bölgesi bulunuyor. Bunlar ortasında Belek, Foça, Datça-Bozburun, Tuz Gölü, Pamukkale üzere bölgeler var.
Son karardaki Özel Etraf Müdafaa Alanı statüsü sırf İstanbul’un Adalar ilçesini kapsamıyor. Marmara Denizi’nin tamamı ile Boğazlar üzerindeki mevcut plan ve projeler, Cumhurbaşkanlığı kararında belirlenen kararlara nazaran yapılacak ve kıymetlendirme sonuçlanana kadar da bu bölgelerdeki uygulamalar duracak.
Esin Köymen
“Bakanlık sit alanlarını yapılaşmaya açıyor”
TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi İdare Konseyi Lideri Esin Köymen, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yetki sahibi olduktan sonra doğal sit alanlarını korumak yerine yapılaşmaya açtığını hatırlatıyor. DW Türkçe’ye konuşan Köymen, “Eski ismiyle Etraf ve Şehircilik Bakanlığı bir KHK ile kuruldu ve doğal sit alanları üzerinde tasarruf bu bakanlığa geçti. Bakanlık daha evvel sit alanı ilan edilen yerlerde, yeni ekolojik temelli bilimsel raporlar hazırladı ve bunların sit derecelerini yine kıymetlendirdi. Bu süreç içinde Boğaziçi Üniversitesi’nde, Yıldız Parkı’nda, Kaşık Adası’nda ve daha pek çok yerdeki sit alanları ‘sürdürülebilir müdafaa ve denetimli kullanım alanına’ dönüştürüldü. Bunlara her türlü yerleşim alanı yapılabiliyor ve turizme açılabiliyor” dedi.
Yassıada
“Duyarlılık geliştireceğini düşünmüyoruz”
Köymen, son kararla birlikte tüm Marmara Denizi’nin ve adaların bu kapsama girdiğine dikkat çekerek, “Kanal İstanbul projesi ile ilgili tüm bilim etrafları ayağa kalkmışken, Karadeniz ile Marmara Denizi’nin nasıl çöp olacağını açıklarken bakanlık, Kanal İstanbul’u savunuyordu. Tıpkı bakanlık boğaz da dahil, tüm bu alanı özel etraf muhafaza alanı ilan etti. Burada bizim tasamız, Marmara’yı korumak ismine bu kararı alan yapan bakanlık, tıpkı vakitte Yassıada’ya ‘Demokrasi Adası’ diyerek tamamını yapılaşmaya açan bakanlık. Tüm bunlar baktığımızda sonuna bakanlığın hassaslık geliştireceğini düşünmüyoruz” değerlendirmesini yaptı.
Deniz Barış Narlı / İstanbul
© Deutsche Welle Türkçe
