Anestezinin genel manada rastgele bir cerrahi müdahale yahut muayene öncesi, insan ve hayvanların bedeninin bütününde ya da belli bir kısmında …
Anestezinin genel manada rastgele bir cerrahi müdahale yahut muayene öncesi, insan ve hayvanların bedeninin bütününde ya da belli bir kısmında duyunun (hissin) yahut hareketin yok edilmesini olduğunu söyleyen İzmir Kavram Meslek Yüksekokulu Anestezi Programı Öğr. Gör. Aynur Karakaya, genel, bölgesel ve lokal anestezi olmak üzere üç formda uygulanmakta olduğunu söyledi.
Her anestezi çeşidinin kendine has riskleri var
Genel anestezinin uyku ya da bayılma kavramları ile birebir kavram üzere kullanılmakta olduğunu söz eden Karakaya, bayılmanın beyefendisine giden kanın azalması ve sonrasında kişinin şuurunu kaybetmesi olarak tanımlandığını söyledi. Karakaya, bu nedenle, anestezinin bayılma olarak tabir edilmesi yerine, uyku ile benzeşiminin daha gerçek bir tabir olduğunun altını çizdi. Karakaya kelamlarına şöyle devam etti: ‘‘Genel ve bölgesel anestezi de her iki anestezi cinsinin de kendilerine mahsus ve hastanın genel durumuna bağlı olarak gelişebilecek çeşitli riskleri mevcuttur. Yapılan çalışmalar incelendiğinde genel anestezi ile bölgesel anestezinin hasta kaybı riski açısından birbirlerinden farklı olmadıkları görülmektedir. Bilhassa ameliyat sonrası derlenme periyodunda konfor açısından bölgesel ya da tıp lisanındaki ismiyle rejyonal anestezi daha uygun kabul edilmektedir.”
Anestezi almadan evvel 7-8 saat aç kalınmalı
Anestezi almadan evvel aç karnına olmanın kıymetine değinen Karakaya, “Anestezi bilhassa başlangıç ve uyandırma evrelerinde hastaların kusmaları ile mide içeriğinin akciğerlere kaçması sonucu akciğerlerde önemli hasarlara neden olabilmektedir. Bu riskleri en aza indirebilmek için hastaların anesteziden evvel yaklaşık olarak 7-8 saat aç kalmaları önerilmektedir. Bu mühlet birtakım durumlarda uzatılmaktadır. Ayrıyeten; ameliyat ve anestezi sırasında bağırsak hareketlerinde yavaşlama olabilmektedir. Bu açıdan da hastaların aç kalmaları değer teşkil etmektedir” bilgisini aktardı.
Hastanın alerjik hikayesine uygun hazırlık yapılır
Anestezik unsurlara karşı alerjiyi gösteren özel bir testin olmadığını tabir eden Karakaya, kimi hastaların anestezi ilaçlarına karşı alerjisi olabileceğini vurgulayarak, “Hastanın tıbbi hikayesi alınırken alerjisi olup olmadığı sorulur. Alerjik hikayesi olan hastalarda mümkün riskler hesaplanarak ona nazaran hazırlık yapılmaktadır. Yapılan bu hazırlıklar ile riskler en az düzeye indirilebilmektedir. Ayrıyeten anestezi uygulanan alanlarda bulundurulması zarurî olan ilaç ve ekipmanlar, gelişebilecek beklenmedik alerji tepkilerine müdahale etmek için kâfi seviyededir. Anestezi takımı bu bahis da kâfi seviyede eğitim almış bireylerden oluşmaktadır” diye konuştu.
Sigara içenler dikkat!
Sigara içen hastalarda anestezi uygulamalarının karşılaşılabileceği zorluklara da değinen Karakaya, “Sigara kanda oksijen taşınmasını, doku oksijen kullanımını ve dokuların kâfi seviyede oksijenlenmesini bozmaktadır. Buna bağlı olarak hem kalp krizi riskleri artmakta hem de yaraların uygunlaşması gecikmektedir. Sigara içen şahıslarda anestezinin başlangıç ve uyanma evrelerinde hava yollarında daralma daha fazla görülmektedir. Ayrıyeten hava yollarında meydana gelmiş değişikliklerin bir kısmı, sigaranın bırakılmasından sonra, tam düzgünleşme sağlanmasa da geri dönebilmektedir. Tüketilmediği her mühlet, hastanın lehinedir. Sigara içen birisinin en ideali sigarayı tam bırakmasıdır. Şayet tam olarak bırakılamıyorsa bile ameliyat öncesi en azından bir devir bırakılması gerekmektedir” teklifinde bulundu.
Ameliyat sonrası boğaz tahrişi tavsiyeler
Ameliyat sonrası oluşan boğaz ağrılarına karşı tavsiyelerde de bulunan Karakaya, “Genel anestezi alan hastalara ameliyat sırasında teneffüs yolu açıklığını sağlamak için soluk borusuna bir tüp yerleştirilmektedir. Ameliyatın bitiminde hasta uyandırılırken tüp çıkarılmaktadır. Bu tüp teneffüs yollarında tahrişe neden olabilmektedir. Tahriş nedeni ile hastalar öksürük, boğaz ağrısı ve ses kısıklığı üzere problemler yaşayabilirler. Bilhassa ameliyat sonrası birinci günlerde bu şikâyetler görülmektedir. Bu rahatsızlıklar birkaç saat ile birkaç gün sürebilir. Çoklukla rastgele bir tedaviye gerek kalmadan zaten geçer. Ilık içecekler kullanarak boğazın nemli tutulması ve bol sıvı almak ağrı ve ses kısıklığının daha erken düzelmesini sağlamaktadır” tabirlerini kullandı.
Takma diş ve protezler çıkarılmalı
Takma dişlerin ve protezlerin anestezi uygulanmadan evvel ziyan görmemesi için çıkarılması gerektiğini söyleyen Karakaya, “Anestezi başlangıç kademesinde nefes borusuna tüp yerleştirme süreci yapılırken ziyan görmemesi için çıkartılması gerekmektedir. Ayrıyeten takma diş ve protezi tutan ya da sallanmakta olan bir diş varsa bunun anestezi uzmanına söylenmesi gerekmektedir. Zira tekrar tıpkı formda tüp yerleştirme süreci sırasında azami dikkat gösterilse de ziyan görmesi, yerinden çıkması üzere meseleler yaşanabilmektedir. Bu türlü bir durumda uygun olan sallanan dişin ameliyat öncesi sabitlenmesi ya da çekilmesidir. Olağan koşullarda bu süreçlerde sağlam dişler ziyan görmemektedir” ihtarında bulundu.
Ameliyat esnasında uyanma kelam konusu değildir
Karakaya son olarak da, “Yeterli anestezi derinliği sağlandığı takdirde hastanın ameliyatın ortasında uyanması kelam konusu olmamaktadır. Ayrıyeten bölgesel anestezi uygulanan hastalarda damar yolundan verilen kimi sakinleştirici ilaçlar ile aşikâr oranda uyku hali oluşturulabilmektedir. Böylelikle hasta etrafındaki süreçlerden ve konuşmalardan etkilenmez. Lakin birtakım hastalarda bölgesel anestezi tam olarak sağlandıktan sonra hasta bu sakinleştirici ilaçları istememektedir. Bu durumda hasta etrafındakiler ile irtibat sağlayabilmektedir. Lakin hasta ameliyat bölgesini ortaya yerleştirilen bir siperlik sayesinde görememektedir” diyerek kelamlarını tamamladı.
