Fransa’dan Nijer’deki darbecilere son çağrı: ECOWAS’ın askeri müdahale tehdidini çok ciddiye almalılar

Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, Nijer‘deki darbecilere son davette bulundu. Darbecilere yarına kadar müddet veren Colonna, ” Nijer‘deki darbeciler, ECOWAS’ın askeri müdahale tehdidini çok ciddiye almalı.” tabirlerini kullandı.

DÜNYANIN GÖZÜ NİJER’DE

Nijer‘de geçtiğimiz haftalarda yaşanan darbe dünyanın gözünü bölgeye dikmesine neden olurken, ülkede önemli bir askeri varlığı bulunan Fransa‘nın ne yapacağı merak konusu oldu. Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, Nijer‘deki son duruma ait dikkat çeken açıklamalar yaptı.

“FRANSA, ECOWAS’IN EFORLARINI DESTEKLİYOR”

Dışişleri Bakanı Colonna, darbe olduğu sırada yurt dışında bulunan ve ülkesine dönemeyen Nijer Başbakanı Ouhoumoudou Mahamadou ile Nijer’in Paris Büyükelçiliğinde görüştü. Görüşmeye ait yayınlanan basın açıklamasında, Fransa’nın, “Batı Afrika devletleri Ekonomik Topluluğu’nun (ECOWAS) Nijer’deki darbenin seyrini değiştirme gayretlerinin kesin ve kararlı biçimde desteklendiği” belirtildi. Açıklamada, “Nijer’in geleceği ve bölgenin istikrarı tehlikededir.” tabiri kullanıldı.

“DARBECİLER, ASKERİ MÜDAHALE TEHDİDİNİ CİDDİYE ALMALI”

Dışişleri Bakanı Colonna, daha sonra France Info ve RFI radyosuna ECOWAS’ın mümkün Nijer müdahalesine ait açıklamalarda bulundu. Bakan Colonna, “Nijer’deki darbeciler, ECOWAS’ın askeri müdahale tehdidini çok ciddiye almalı.” diyerek, artık darbe idarelerine son vermek gerektiğinin altını çizdi.

“DARBECİLERİN YARINA KADAR VAKTİ VAR”

Cuntaya verilen mühletin yarın dolacağını anımsatan Colonna, “Darbecilerin bu ferdî maceradan vazgeçmesi için yarına kadar vakti var.” diye konuştu. Colonna, ECOWAS ülkelerinin Genelkurmay Liderlerinin dün muhtemel bir askeri bir müdahale planı üzerinde anlaştığını anımsatarak, darbeciler açısından aklı-ı selimin galip geleceğine inanmak istediğini lisana getirdi.

“MÜDAHALE KARARI, BÖLGE ÜLKELERİNİN TASARRUFUNDA”

Bakan Colonna, Fransa’nın ECOWAS’ın askeri müdahalesine takviye verip vermeyeceği sorusuna da “Biz o etapta değiliz. Müdahale kararı ve bu müdahalenin çerçevesini belirleme bölge ülkelerinin önderlerinin tasarrufunda.” dedi. Colonna, darbecilerin, Fransa ile yapılan askeri muahedeleri feshetmesinin mana tabir etmediğini de tekrarlayarak, kendilerinin yalnızca yasal yollarla misyona gelmiş legal hükümet tarafından alınan kararları tanıdıklarını kaydetti.

“FRANSIZ ASKERLERİNİN NİJER’DEN AYRILMASI ŞU AN GÜNDEMDE DEĞİL”

Nijer’de konuşlu yaklaşık 1500 Fransız askerinin durumuna ait de Colonna, “Fransız askerlerinin Nijer’den ayrılması şu an gündemde değil. Fransız askerleri Nijer yasal makamlarıyla imzalanan muahedeler kapsamında Nijer’de bulunuyor. Bizim açımızdan şimdilik durum sakin.” değerlendirmesinde bulundu.

NE OLMUŞTU?

Nijer’de Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum, 26 Temmuz’da Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı unsurlarınca alıkonulmuş ve o akşam asker idareye el koyduğunu duyurdu. Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Kumandanı General Abdurrahmane (Ömer) Tchiani, 28 Temmuz’da Vatanı Muhafaza Ulusal Kurulu (CNSP) isimli cuntanın liderliğini üstlenerek geçiş hükümetinin başına geçti.

SINIRLAR KAPATILDI, TÜM KURUMLAR LAĞVEDİLDİ

Grubun devlet televizyonunda yaptığı açıklamada ülkenin anayasasının askıya alındığı, tüm kurumların lağvedildiği, ülke sonlarının kapatıldığı bildirildi. Televizyonda darbe bildirisini okuyan bir kumandan, giderek berbatlaşan güvenlik durumu ve ülkenin içinden geçtiği sosyoekonomik kriz nedeniyle darbe yapıldığını bildirildi. Bildiride, 22.00-05.00 saatlerinde sokağa çıkma yasağı uygulanacağı ve tüm hudutların kapatıldığı kaydedildi. Ordunun da darbeye katılacağı belirtildi.

“ZOR ELDE EDİLEN KAZANIMLAR KORUNACAKTIR”

Nijer’in demokratik halde seçilmiş Cumhurbaşkanı Muhammed Bazoum darbeden saatler sonra Twitter’dan yaptığı açıklamada “Zor elde edilen kazanımlar korunacaktır. Demokrasiyi ve özgürlüğü seven tüm Nijerliler de bunu görecek” dedi. Daha sonra yapılan açıklamada ise Bazoum’un gözaltında olduğu belirtildi.

NİJER BÖLGEDE EL DÜSTUR VE IŞİD ÜZERE KÜMELERLE UĞRAŞ EDİYORDU

Ülkedeki kaos ortamı, bölgede güvenlik telaşları nedeniyle tasaya yol açtı. Nijer, bölgede El Esas ve DAEŞ üzere kümelerle çaba eden Batı ülkelerinin en kıymetli müttefiklerindendi. El Düstur ve DAEŞ ilişkili militanlar Batı Afrika’nın Kıyı bölgesinde yıllardır yayılıyor. Nijer ; Mali ve Burkina Faso’ya nazaran militanların hareketlerini daha uygun bastırdı. Fakat darbe destekçileri iktidarı yolsuzlukla ve güvenlik sıkıntıları hakkında adım atmamakla suçluyor. Uzun müddettir devam eden militanların faaliyetlerinin bitirilememesi ülkede reaksiyonlara neden oluyor.

“KAHROLSUN FRANSA, YABANCI ÜSLER DIŞARI”

Darbeden günler sonra darbeye dayanak verenler sokaklara döküldü. İktidar partisinin binaları yağmalandı, kimi binalar ve etrafındaki otomobiller ateşe verildi. Rusya bayrağı taşıyan eylemcilerden kimilerinin taşıdığı dövizlerde, “Kahrolsun Fransa” ve “Yabancı üsler dışarı” yazısı görüldü.

NİJER DÜNYANIN EN BÜYÜK URANYUM ÜRETİCİSİ

Nijer, dünyanın en büyük uranyum tedarikçileri listesinde de 7. sırada yer alıyor. Tek başına global uranyum arzının yüzde 43’ünü karşılayan Kazakistan, geçen sene ürettiği 21 bin 227 metrik tonluk uranyumla dünyanın en büyük uranyum tedarikçisi olarak kabul ediliyor. Kazakistan’ı 7 bin 351 metrik tonla Kanada, 5 bin 613 metrik tonla Namibya izliyor. Dünyadaki uranyum arzının yüzde 5’ini karşılayan Nijer’de 311 bin 110 metrik tonluk uranyum rezervi bulunuyor.

FRANSA 1970’TEN BU YANA NİJER’DEN URANYUM TEDARİK EDİYOR

18 nükleer santralde 56 reaktörü çalıştırmak için yıllık ortalama 7 bin 800 metrik ton doğal uranyuma gereksinim duyan Fransa, eski sömürgesi Nijer’den yaklaşık 50 yıldır uranyum temin ediyor. Fransız devletine ilişkin nükleer güç şirketi Orano, eski ismiyle “Areva”, Nijer devletiyle Sahra Çölü’nde yer alan Arlit kenti yakınlarındaki açık ocak maden alanını işletiyor.

NİJER, FRANSA’NIN 3. EN BÜYÜK TEDARİKÇİSİ KONUMUNDA

Euratom Tedarik Ajansına (ESA) nazaran, Nijer, 2005-2020 devrinde, Kazakistan ve Avustralya’nın akabinde arzın yüzde 19’unu karşılayarak Fransa’nın 3. en büyük uranyum tedarikçisi pozisyonunda bulunuyor. Uranyum tedarikinde yalnızca Nijer’e bağımlı olmayan Fransa’nın halihazırda 3 yıllık muhtaçlığı karşılayacak zenginleştirilmiş uranyum stoku olduğu iddia ediliyor. Buna rağmen Avrupa Birliği (AB), uranyum muhtaçlığının yüzde 25’ini Nijer’den karşılıyor. Nijer, Kazakistan’ın akabinde AB’nin en büyük 2. uranyum tedarikçisi olarak kabul ediliyor.

AFRİKA VE BATI ÜLKELERİNDEN ÇAĞRI

Afrika ülkeleri, Batılı ülkeler ve memleketler arası örgütler Bazoum’un hür bırakılması ve demokrasinin tekrar sağlanması davetinde bulundu. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da Cumhurbaşkanı Bazoum’a “tereddütsüz dayanak verdiklerini” söyledi. Birleşmiş Milletler ülkeye yardım göndermeye devam edeceğini bildirdi. Avrupa Birliği (AB) ise Nijer’e mali takviyesini ve ülkeyle olan güvenlik işbirliğini askıya aldı.

FRANSA MALİ YARDIMLARI ASKIYA ALDI

Fransa da “Nijer halkı tarafından demokratik olarak seçilen Cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum, Nijer Cumhuriyeti’nin tek Lideridir. Fransa, General Tchiani liderliğindeki askeri darbeden ortaya çıkan yetkilileri tanımıyor” açıklamasında bulundu ve ülkeye yönelik tüm mali yardımları askıya aldıklarını belirtti.

NİJER, FRANSA İLE ASKERİ İŞBİRLİĞİNİ SONA ERDİRDİ

Nijer’de iktidarı ele geçiren cunta, Fransa ile askeri işbirliğinin sona erdirildiğini duyurdu. Askeri cuntanın sözcüsünün bu kararı devlet televizyonundan açıklamasının akabinde Fransa’nın birliklerini ülkeden çekip çekmeyeceği şimdi bilinmiyor.

NİJER, BATININ SON MÜTTEFİKİYDİ

Batı Afrika’da eski sömürgeci güç olan Fransa, Mali ve Burkina Faso’daki askeri darbeler sonrasında bu ülkelerdeki askerlerini çekmek zorunda kalmıştı. Nijer, Batı’nın bölgedeki son müttefiki sayılıyordu. Sahel bölgesindeki radikal İslamcı milislerle çaba maksadıyla Fransa’nın Nijer’de konuşlandırdığı askerlerinin sayısı bini geçiyor.

ÜLTİMATOM PAZAR GÜNÜ SONA ERİYOR

Nijerya, Fildişi Kıyısı ve Senegal’den oluşan ECOWAS ülkeleri, talep edilmesi halinde Nijer’e asker göndereceklerini belirttiler. Mali ve Burkina Faso, bir işgal olursa Nijer’de cuntanın yanında savaşacaklarını söylediler. ECOWAS ültimatomu Pazar günü sona eriyor.