Milletlerarası Güç Ajansı’nın (IEA) “2050’de Sıfır Emisyon: Global Güç Dalı için Yol Haritası” raporuna nazaran, global ısınmayı sonlandırmak ve …
Milletlerarası Güç Ajansı’nın (IEA) “2050’de Sıfır Emisyon: Global Güç Dalı için Yol Haritası” raporuna nazaran, global ısınmayı sonlandırmak ve ülkelerin belirlediği sıfır emisyon amaçlarına ulaşmak için yeni petrol ve doğalgaz yatakları ile kömür santrali yatırımına muhtaçlık duyulmuyor.
Pak güç dönüşümü ve iklim kriziyle gayret kapsamında bu yakıtlara olan talep ve yatırımlar azalırken, petrol ve doğalgaz üretimindeki daralmanın bu alanda üretici ülke ve şirketler üzerinde derin tesirlerinin olacağı öngörülüyor.
FOSİL YAKITLARIN GELECEKTE BEDELLERİ AZALACAK
Petrol fiyatlarının 2030’da varil başına ortalama 35 dolar, 2050’ye kadar ise 25 dolar olacağının kestirim edildiği senaryoda, doğalgazın fiyatı milyon BTU (İngiliz ısı birimi) başına bölgelere nazaran 1,9 ila 5,2 dolar ve kömürün fiyatının ton başına 20 ila 60 dolar ortasında olacağı hesaplanıyor.
Dünya genelinde kömüre olan talebin 2050’de yüzde 90 azalarak toplam güç talebinin sadece yüzde 1’ini oluşturması beklenirken, global doğalgaz talebinin yüzde 55 düşüşle yaklaşık 1 trilyon 750 milyar metreküpe, günlük petrol talebinin de yüzde 75’lik düşüşle 2020’deki yaklaşık 90 milyon varillik düzeyinden 24 milyon varile gerileyeceği iddia ediliyor.
Dünyada hızlanan pak güç dönüşümüne bağlı olarak fosil yakıt talebinin ve bu alandaki yatırımların azalması sonucunda petrol ve gaz üretici ülkelerin gelirlerinde 2030’a kadar yüzde 75 düzeyinde düşüş yaşanacağı öngörülüyor.
ÜLKELERİN KİŞİ BAŞINA DÜŞEN YILLIK GELİRLERİNDE AZALMA ÖNGÖRÜLÜYOR
Nijerya, Mozambik, İran, Irak, Kuveyt, Rusya, Umman, Suudi Arabistan, Türkmenistan, Azerbaycan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Venezuela’nın ortalarında bulunduğu petrol ve gaz üreticisi ülkelerin yıllık kişi başına düşen gelirinin bugünkü 1.800 dolar düzeyinden 2030’da 450 dolara kadar gerileme riski bulunuyor.
“GELİR KAYBI 20 YILDA 9 TRİLYON DOLARI BULABİLİR”
Londra merkezli niyet kuruluşu Carbon Tracker’a nazaran, petrol üreticisi ülkelerin gelecek 20 yılda 9 trilyon dolara yakın gelir kaybı yaşayacağı iddia ediliyor.
İktisadının yüzde 89’u petrol ve gaz gelirlerine bağlı olan Irak bu kapsamda en kırılgan ülkeler ortasında birinci sırada yer alırken, bunu yüzde 81 ile Ekvator Ginesi, yüzde 78 ile Güney Sudan, yüzde 72 ile Bahreyn ve Libya, yüzde 69 ile Suudi Arabistan takip ediyor.
Kuveyt iktisadının yüzde 67’si, Azerbaycan iktisadının yüzde 64’ü, Birleşik Arap Emirlikleri ve Nijerya’nın gelirlerinin sırasıyla yüzde 52 ve yüzde 45’i petrol ve doğal gaz gelirlerine bağımlı bulunuyor.
Rusya iktisadının yüzde 23’ünü ise kelam konusu dallar oluşturuyor.
“DEVLET BÜTÇESİYLE YAPILAN PETROL VE GAZ HARCAMALARI, SIHHAT HARCAMALARINDAN FAZLA”
New York merkezli Doğal Kaynak İdare Enstitüsünün datalarına nazaran, petrol fiyatlarının düşük seyretmesi ve güç dönüşümüyle fosil yakıtlara olan talebin giderek azalmasına bağlı olarak, Mozambik ulusal petrol şirketi ENH’nin pahasının devlet harcamalarına oranla yüzde 179’u risk altında. Bu oran Azerbaycan ulusal petrol şirketi SOCAR için yüzde 157, Umman’ın OOC şirketi için yüzde 61, Nijerya’nın NNPC şirketi için yüzde 53, Cezayir’in Sonatrach şirketi için yüzde 36, Katar Petroleum için yüzde 31 ve Rus Gazprom için yüzde 27 olarak hesaplanıyor. Ülkelerde petrol ve doğalgaz yatırımlarına ayrılan bu harcamalar, yıllık sıhhat gelirlerinden daha yüksek bir düzeyde bulunuyor.
“ÜLKELER MEVCUT GELİRLERİNİ PAK GÜÇ DÖNÜŞÜMÜNE HARCAMALI”
Londra merkezli araştırma kuruluşu E3G Program Önderi Lisa Fischer, petrol ve doğalgaz gelirlerindeki düşüşün en fazla yeni ve gelişmekte olan üretici ülkeler için risk oluşturduğunu söyledi.
Fischer, birçok Afrika ülkesinin bu durumda olduğuna dikkati çekerek, “Rüzgar ve gaz üretiminin yanı sıra LNG tesislerini de büyük ölçüde geliştirmeyi taahhüt eden ve kendisini geri ödenmesi gereken memleketler arası kredilere bağlamış olan Mozambik’i örnek olarak verebiliriz.” dedi.
