Kamu özel ortaklı yapılan projelerde verilen garantiler tartışma konusu olmaya devam ederken, Hazine’ye yüktü değildi.. birçok açıdan inceleniyor …
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu projelerin birkaç yıl içinde maliyetini karşılayacağını belirtirken, Dünya Bankası tarafından hazırlanan bir raporda durum pek de anlatıldığı üzere gözükmüyor.
Erdoğan sıfırlanacak derken, Dünya Bankası artacak diyor
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan evvelki akşam yaptığı açıklamada “2024 yılında Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) projelerinin Hazine’ye olan yükünün neredeyse sıfırlanacağını” söylerken Sözcü’den Hasret Ermiş Beyhan’ın haberine göre, Dünya Bankası’nın son raporu ise bu hususta ikazla dolu. Dünya Bankası tarafından hazırlanan raporda denilene nazaran, Türkiye’de TL’nin kıymet kaybetmesi, Kamu Özel İşbirliği projeleri ile ilgili yükümlülükleri artıracak.
“TL’de yaşanan bedel kaybının bütçe üzerindeki KÖİ yükünün resmi projeksiyonların epeyce üzerinde olacağı görülüyor.“
Raporda, “KÖİ projelerinin garantileri dolar üzerinden, meğer bu projelerin kullanım fiyatları TL bazında yükseliyor. Yükümlülüklerin hayata geçmesi ile bu projeler Türkiye’nin mali istikrarları üzerinde baskı oluşturuyor” denilirken, Türkiye’deki KOİ projelerinde yatırım portföyü 77,9 milyar dolara ulaşırken, bunun GSYİH oranı yüzde 10,3 oluyor. Raporda TL’nin bedel kaybı bütçedeki yüklerin daha da artacağı datalarla ortaya konarken, KÖİ mukavelelerinde devletin kontratla sabitlenmiş kullanıcı sayısı garantileri ve döviz kuru kaybından kaynaklanan fark ödemelerinin, leasing ödemelerinin, kamu maliyesi üzerinde oluşturduğu baskının giderek arttığı ve 2019’da KÖİ ödemelerinin merkezi bütçe içindeki hissesinin yüzde 1,2 olduğu 2022’de ise yüzde 2,4’e çıktığı belirtildi. Raporda ayrıyeten, ‘TL’de yaşanan kıymet kaybının bütçe üzerindeki KÖİ yükünün resmi projeksiyonların hayli üzerinde olacağı görülüyor.“ denildi.
Kamu bankaları ve kurumlarına sermaye dayanağı verilmesi artan kamu yükü nedeniyle oluşuyor.
Mali gevşemedeki risklerin kısa vadede mali hareket alanını daralttığı belirtilerek, TL’deki paha kaybının döviz cinsi borç stokunu artırarak borçlanma maliyetlerini yükselttiğine ve projelerin garantilerinin getirdiği yükümlülüklerin de artırdığının altı çizildi.
Raporda, projelerin bankalar üzerindeki riski de artırdığına vurgu yapıldı.
Global konjonktürdeki gelişmeler kredi yapılandırmalarını arttığından raporda TL’deki bedel kaybının belli kesimlerde bilançolar üzerinde yük oluşturduğuna dikkat çekildi Bu dalların güç, inşaat ve turizm olduğu belirtilirken, 2021’in üçüncü çeyreğinde de birtakım KÖİ projeleri ve büyük şirketlerde kredi yapılandırmaları ile bankalardaki varlık kalitesi risklerinin arttığı söz edildi.
