Koronavirüs aşılarına ait fikri mülkiyet tartışması devam ediyor. Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Genel Yöneticisi Ngozi Okonjo-Iweala, koronavirüs …
Koronavirüs aşılarına ait fikri mülkiyet tartışması devam ediyor.
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Genel Yöneticisi Ngozi Okonjo-Iweala, koronavirüs aşıları üzerindeki fikri mülkiyet haklarının kaldırılmasının arz sıkıntısını çözmede kâfi olmayacağını söyledi.
Okonjo-Iweala, Brüksel’de gerçekleştirilen Avrupa Parlamentosu (AP) Memleketler arası Ticaret Komitesi’nde, koronavirüs aşıları konusunda değerlendirmelerde bulundu.
“2 YAHUT 3 KATI KAPASİTEYE GEREKSİNİM VAR”
Aşı üretim kapasitesinin artırılması gerektiğini belirten Okonjo-Iweala, “Dünyada olağanda 5 milyar dozluk aşı üretim kapasitesi bulunuyor. Bunun 3,5 milyarı çocuk aşıları, 1,5 milyarı ise grip ve başka aşıların üretimine yönelik durumda. Artık ise bunun 2 yahut 3 katı kapasiteye gereksinim var.” diye konuştu.
Okonjo-Iweala, aşı üretim ve ihracat kapasitesinin yüzde 80’inin 10 ülkede bulunduğunu anımsatarak, olağan kurallarda bu kapasitenin kâfi olduğunu lakin salgında yetersiz kaldığını söyledi.
“FİKRİ MÜLKİYET HAKLARINDAN FERAGAT KÂFİ OLMAZ”
Dünyanın üretim, dağıtım, arz zinciri idaresi üzere bahisleri yine düşünmesi gerektiğini söz eden Okonjo-Iweala, üretimin dağıtılması, arz zincirinin ve ham husus tedarikinin açık tutulması gerektiğini vurguladı.
Okonjo-Iweala, koronavirüs aşılarındaki fikri mülkiyet haklarının kaldırılması konusunda, “Ben taraf tutamam. Vazifem, muahede için üyeleri bir ortaya getirmek ve masada müzakere etmelerini sağlamak.” dedi.
Fikri mülkiyet hakları konusunda yapılacak bir mutabakatının bilhassa az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin durumunu kolaylaştırması gerektiğini söz eden Okonjo-Iweala, “Bu bahiste çok açık olmak istiyorum. Fikri mülkiyet haklarından feragat kâfi olmaz.” sözlerini kullandı.
“KAPASİTE SÜRATLE HAREKETE GEÇİRİLMELİ”
Okonjo-Iweala, arz zincirinin yakın takibi, ihracat sınırlamalarının azaltılması ve üretimde kapasite artışının değerine işaret etti.
Kimi gelişmekte olan ülkelerde koronavirüs aşı üretimine uygun tesisler bulunduğunu aktaran Okonjo-Iweala, bu kapasitenin süratle harekete geçirilmesinin ehemmiyetini vurguladı.
Okonjo-Iweala, gelişmekte olan ülkelerin aşı üretimini sağlayan, tıpkı vakitte araştırma ve yeniliği koruyan bir metin üzerinde mutabakat sağlanabileceğini kaydetti.
FİKRİ MÜLKİYET TARTIŞMASI
Hindistan ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nin başını çektiği kimi ülkelerin, koronavirüs salgınının tedavisi, teşhisi ve yayılmasının önlenmesi için fikri mülkiyet haklarını düzenleyen Fikri Mülkiyet Haklarının Ticari Niteliklerine Ait Mutabakat’ın (TRIPS) belirli kararlarının rafa kaldırılmasını talep eden önerisi DTÖ’de gündeme gelmiş ve bu bahiste müzakerelere başlanmıştı.
Kararların uzlaşı ile alındığı DTÖ’de, bir ülkenin dahi itirazı halinde teklif kabul edilemiyor.
ABD’DEN TAKVİYE
ABD idaresi, geçen günlerde aşılarla ilgili fikri mülkiyet hakları konusunda tavrında değişikliğe giderek bu hakların kaldırılması fikrine dayanak vermişti.
AB ise bunun tartışılabileceğini lakin kısa vadede tahlil sağlamayacağını, öncelikle aşıların paylaşılması, üretilen aşıların ihraç edilmesi ve aşı üretim kapasitesinin artırılmasına yönelik yatırım yapılması gerektiğini açıklamıştı.
Fikri mülkiyet hakkının kaldırılması fikri fakir ve birtakım gelişmekte olan ülkeler tarafından desteklenirken, kimi Batılı ülkeler ve ilaç şirketleri plana karşı çıkıyor.
