‘Dijital Sağlık Pasaportu’ Tartışmaları Gündemde: Aşı Olmayanlar Bazı Haklardan Mahrum mu Bırakılacak?

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını birinci yılını doldururken, geliştirilen aşılar birtakım ülkelerde kullanılmaya başladı. Şu an ülkeler, riskli kümelere aşıyı uygularken, ilerleyen aylarda kademeli olarak tüm vatandaşlarını aşılamaya devam edecek.

Vatandaşlara uygulayacak aşılar için ülkeler takvim belirlerken, aşıların mecburî olup olmayacağı ise tartışma konusu oldu. Hiçbir ülkede aşı zaruriliği bulunmazken, bilim dünyası ise salgının yok edilmesi için aşıların toplumun büyük bir kısmına yapılması gerektiğini belirtiyor.

Bununla birlikte aşı olan bireyler için ek hakların sağlanıp sağlanamayacağı da gündeme geldi.

Aşıların salgın karşısındaki tesirini artırmak ve iktisatların toparlanmasını kolaylaştırmak için “bağışıklık sertifikası” ya da “aşı pasaportu” üzere bir dokümanın oluşturulması birçok ülkede tartışılmaya başlandı.

Buna nazaran, aşı yoluyla ya da hastalığı geçirerek koronavirüs bağışıklığı kazanan ve bunu belgeleyen şahıslar ek haklara sahip olabilir ya da birtakım kısıtlamalardan muaf tutulabilir. Bu haklar ortasında, seyahat mahzurlarına tabi tutulmamak, kafe, bar ve restoranlara girebilmek üzere “ayrıcalıklar” gündeme gelebiliyor. Hatta kimi şirketlerin işe alımlarda benzeri bir belgeyi talep etmesi de lisana getiriliyor.

Yurtdışı seyahatleri için aşı zarurî mu olacak?

Avustralya’nın en büyük havayolu şirketi Qantas, uçağa binecek yolculardan “bağışıklık pasaportu” istemeyi gündeme getiren birinci şirketlerden oldu.

Buna nazaran yolculardan antikor testi sonuçlarını gösteren bir taşınabilir uygulama kullanmaları istenebilir. New York Times’ın haberine nazaran, United Airlines, JetBlue ve Lufthansa’nın da yer aldığı şirketlerin, “CommonPass” isimli sıhhat pasaportu uygulamasını devreye sokmayı planlıyor.

Memleketler arası Hava Nakliyeciliği Birliği (IATA) Kovid-19 test ve aşı bilgilerinin yer aldığı dijital sıhhat pasaportu hazırlıklarını ise hızlandırdı.

Türkiye’de uygulanabilir mi?

Önümüzdeki günlerde, Türkiye’de de koronavirüs aşısılarının uygulanmasına başlanacak.

Aşıların gelmesiyle birlikte Türkiye’de mecburilik olup olmayacağı, aşı olmayanlara kısıtlama getirilip getirilmeyeceği ise merak konusu oldu. Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, katıldığı Bilim Konseyi toplantısında aşının mecburî olmayacağını ve gönüllülük temeline nazaran uygulanacağını söyledi.

Aşı olmayanların seyahat ve birtakım haklardan yoksun kalıp kalmayacağıyla ilgili ise Koca,net bir yanıt vermezken, seyahat şirketlerinin isterlerse bu uygulamayı kendi bünyelerinde yapabileceklerini belirtti. Bahisle ilgili değerlendirmelerde bulunan Seyahat Analisti Tuğba Hacıbayramoğlu, tüm dünyada birtakım havayolu firmalarından gelen talep doğrultusunda çalışmalar yapıldığını söyledi.

Hacıbayramoğlu, “Kişilerin yurtdışı uçuşlarında pasaportlarının yanında sıhhat bilgilerini gösteren dijital bir sıhhat pasaportu daha olacak. Burada hastalık ile ilgili PCR testi, antikor testi ve aşı ile ilgili datalar yüklenecek ve hudut kapılarında bunun denetimi yapılacak” dedi.

Dünyaca tanınan büyük havayolu şirketlerinin bu uygulamaya geçmek için hazırlık yaptığını belirtem Hacıbayramoğlu şunları kaydetti: