Cumhurbaşkanı Erdoğan, İspanya-İtalya ziyareti sonrası dönüşünde uçakta gazetecilerin sorularını cevapladı, gündeme ait değerlendirmelerde bulundu. Erdoğan, açıklamalarında şunları kaydetti; Bildiğiniz üzere Türkiye-İspanya 8. Hükümetlerarası …
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İspanya-İtalya ziyareti sonrası dönüşünde uçakta gazetecilerin sorularını cevapladı, gündeme ait değerlendirmelerde bulundu.
Erdoğan, açıklamalarında şunları kaydetti;
Bildiğiniz üzere Türkiye-İspanya 8. Hükümetlerarası Tepe Toplantısı vesilesiyle 12-14 Haziran’da Madrid’deydik. Birinci gün İspanya Hükümdarı 6. Felipe ile bir ortaya geldim ve kendisiyle baş başa bir akşam yemeği, Mehmet Şimşek kardeşimiz de yanımızda olması suretiyle yedik. Sonraki gün İspanya Hükümet Lideri Sayın Pedro Sanchez’le birlikte başkanlığını yaptığımız “Hükümetlerarası Yüksek Seviyeli Stratejik Kurul Toplantısı”nda bakanlarımızın da iştirakiyle bağlarımızı tüm taraflarıyla gözden geçirdik. Münasebetlerimizi tanımlayan kapsamlı iştirak temelinde iş birliğimizi derinleştirme tarafında değerli kararlar aldık. Her iki ülkeden iş adamlarının katıldığı iş forumunun açılışını Sayın Sanchez’le beraber yaptık.
Türkiye ve İtalya’dan yaklaşık 400 iş adamının katıldığı bir buluşma oldu. Tepe sonunda açıkladığımız ortak bildiriyle yeni ticaret hacmi amacımızı 20 milyar dolardan 25 milyar avroya çıkardık. Türlü alanlarda imzaladığımız 12 mutabakatla bağlantılarımızın ahdi yerini güçlendirdik. Bu ortada TCG Anadolu, İspanya’yla savunma sanayi iş birliğimizin sembolüydü. Artık yaptığımız görüşmelerle birlikte artık bunun bir üst segmentine geçme kararı aldık ve bunun da adımını attık. Esasen proje çalışmalarını Savunma Sanayii Başkanlığı ve Türk Silahlı Kuvvetleri ismine Deniz Kuvvetleri Komutanlığımız şu anda yürütüyor. İspanya, Avrupa Birliği içerisinde Türkiye’nin Avrupa ve Birlik açısından taşıdığı stratejik kıymete vakıf ülkeler ortasında. Hükümet lideri Sayın Sanchez’e tam üyelik sürecimize dair beklentilerimizi ilettik.
“AP SEÇİMLERİ DERTLERİMİZİ HAKLI ÇIKARDI”
Kıymetli dostum Sanchez’le bölgesel bahisleri da ele aldık. Gazze’de yaşanan katliam gündemimizin birinci sırasındaydı. İspanya’nın Filistin’i tanıma kararıyla ilgili olarak duyduğumuz memnuniyeti tekrar kendisiyle paylaştım. Sayın Sanchez’in tüm baskılara karşın Filistin’in halklı uğraşına verdiği takviye her türlü takdire şayandır. İsrail-Filistin ihtilafının tahlilinde inşallah bundan sonra da İspanya ile dayanışma içinde hareket edeceğiz. Avrupa Parlamentosu seçimleri, ırkçı ve faşist yapılarla ilgili bizim dertlerimizi haklı çıkardı. Avrupa’daki Müslümanları ve göçmenleri maalesef daha güç günler bekliyor. Medeniyetler İttifakı teşebbüsünü hayata geçiren iki ülke olarak, İslam ve yabancı düşmanı akımlara dair ortak telaşlarımızı lisana getirdik. Aslında 20’nci yıla giriyoruz ve Medeniyetler İttifakı’nda 20’nci yılla ilgili de müşterek bir hazırlık yapacağız. Gelecek yıl 20’nci yıl dönümüne erişeceğimiz Medeniyetler İttifakı çerçevesinde diyalog ve karşılıklı anlayışa vurgu yapan faaliyetler düzenleme imkanlarını da gözden geçireceğiz. 8. Hükümetlerarası Tepe Toplantımızın ve Madrid’deki istişarelerimizin İspanya ile bağlantılarımızın güçlenmesine değerli katkılar yapacağına inanıyorum.
Madrid ziyaretimizin akabinde İtalya Başbakanı Sayın Giorgia Meloni’nin davetine icabetle İtalya’ya geçtik. Burada G20 dönem başkanı İtalya’nın ev sahipliğinde düzenlenen Başkanlar Tepesi’ne iştirak ettik. Görüşlerimizi tepe marjında gerçekleştirilen Afrika ve Akdeniz ile Yapay Zeka ve Güç Bahisli Yüksek Seviyeli Oturum’da mevkidaşlarımızla paylaştık. Bölgemizin karşı karşıya kaldığı çok boyutlu tehdit ve meydan okumalar hakkında fikir alışverişinde bulunduk. Gazze özelinde mevcut memleketler arası sistemin ve kurumların asli vazifelerini yerine getirme noktasında sınıfta kaldıklarını bir defa daha açıkça söz ettim. İnsanlığın mazlumların sesine kulak veren çok daha adil bir dünyada yaşamasının mümkün olduğuna işaret ettim. Tepe marjında kimi G7 ve davetli ülke önderleriyle ikili görüşmeler de gerçekleştirdim. Tepe hitabında Gazze’de acil kalıcı ateşkes ilan edilmesi ve insani yardımların kesintisiz akışının sağlanması için bir defa daha davette bulundum.
“DAHA ÇOK ÜLKE İSRAİL’E CESURCA “DUR” DEMELİ”
İsrail’in memleketler arası hukuku hiçe sayan katliamları karşısında İspanya ile hislerimizin çekincelerimizin ve itirazlarımızın ortak olduğunu görmek sevindirici. Özelikle Filistin’in devlet olarak tanınması konusunda İspanya, zifiri karanlıkta insanlık gemisine yol gösteren bir deniz feneri olduğunu kanıtladı. Gerek insanlığın vicdanını harekete geçirici davetleri gerekse yavuz ve kararlı uygulamaları bunu perçinledi. Fakat insanlık gemisinin yoluna kazasız belasız devam edebilmesi için yeni deniz fenerlerine gereksinim var. Filistin sorununda İspanya’yla birebir istikamete bakışımız şu bakımdan değer arz ediyor. İspanya malum bir Avrupa Birliği üyesi, Avrupa Birliği üyesi olmanın yanında tıpkı vakitte da NATO’da bir arada olduğumuz bir ülke.
İsrail’in memleketler arası hukuku hiçe sayan tutumu karşısında Filistin’in haklı direnişine yüreğini koyması ve çabucak akabinde da Avrupa ülkelerinden birtakım çözülmelerin başlaması açısından da çok büyük ehemmiyet arz ediyor. Bilhassa Filistin’in devlet olarak tanınması konusunda İspanya’nın halinin İsrail’e o denli ya da bu türlü dayanak olan devletler ortasından çözülmeleri beraberinde getireceği inancındayım. Gerçekten Sanchez’le yaptığımız ayaküstü görüşmelerde de “bunun devamı gelecek” yaklaşımları oldu. İnsanlığın karşı karşıya olduğu Filistin imtihanından geçmek için daha çok ülkenin bence İsrail’e cesurca “dur” demesi ve barışın yanında yer alması gerekir. Lakin İspanya üzere ülkeler bu adımı atınca, inşallah barışın yanında yer alacak ülkelerin sayısı da artacaktır. Biz de İspanya da öbür dostlarımız da insanlığa barışı vadetmeye ve bunun için eforlarımızı artırmaya devam etmeliyiz.
(BMGK’nın ateşkes kararı) Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun bugüne kadar attığı adımlara dikkat ederseniz Amerika Birleşik Devletleri her vakit kesişim noktası olmuştur. Burada da büyük ihtimalle tekrar o denli olacak. Aslında bizim “dünya beşten büyüktür” tezimizin işaret ettiği nokta da burası. Zira İsrail aleyhinde alınması gereken kararlar kelam konusu olduğunda Amerika, Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nu bloke ediyor. Şu anda alınan ateşkes kararında da benim telaşım tekrar bir formda Konsey’i bloke edeceği biçiminde. Ancak o denli de olsa, bu türlü de olsa, bizim için en kıymetli adım Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’ndan öte, Birleşmiş Milletler Genel Heyeti’nden çıkan kararlardır. Birleşmiş Milletler Genel Şurası’ndan çıkan olumlu kararlarda 150’ye yakın ülke ne yaptı? Bizim düşündüğümüz üzere düşündüler ve Filistin’in yanında yer aldılar. Bunları daha ileri taşımamız lazım. Bunu başardığımız takdirde bu yaklaşım vakit içerisinde inşallah Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nu de belirli bir noktaya çekecektir. Aslında mevcut durum Birleşmiş Milletler için de bir fırsattır.
BM yapılanması başta İsrail olmak üzere kimi hukuk tanımaz ülkelerin yerle yeksan ettiği prestijini yine kazanmak istiyorsa, bu fırsatı çok yeterli değerlendirmesi gerekir. İsrail’in durdurulması yalnızca Gazze’de huzuru sağlamakla kalmayacak, tıpkı vakitte BM sistemine, milletlerarası hukuka, insan haklarına karşı gerçekleştirilen İsrail akınlarını da bastıracak. Bu sorumluluk öncelikle Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu üyelerinin omuzlarındadır. Birleşmiş Milletler’in sonunun Milletler Cemiyeti üzere olmasını istemiyorsak, bunu sağlamak mecburiyetindeyiz. Her vakit söylediğimiz üzere, bölgede en son barışın yolu iki devletli tahlilden geçer. Bu formül beraberinde kalıcı tahlili getirir. Güvenlik Kurulu üyelerinin Filistin’i devlet olarak tanıması bölgede iklimi değiştirebilir.
“ABD DE İSRAİL’İN ARTAN ŞIMARIKLIĞINDAN RAHATSIZ”
(ABD’nin üç kademeli ateşkes planı) Kabataslak baktığımız vakit bu açıklamadan memnuniyet duyuyoruz. Lakin bu BMGK’nın beş daimi üyesini Filistin’in yanına çekmeye yetmiyor. Buraya bilhassa bakmamız lazım. Ben, inanıyorum ki, Amerika Birleşik Devletleri de İsrail’in artan şımarıklığından rahatsız. Bu rahatsızlığı Amerikan idaresi açık açık lisana getirmese de Amerikan üniversitelerinden, sokaklarından, öğrencilerinden, rektörlerden yükselen sesler, burada artık aşikâr bir dönüşümün başladığını gösteriyor. Bu da İsrail’i önemli manada rahatsız ediyor. Artık şundan herkes emin ki bu kervan bu türlü yürümez. İnşallah Amerika’da yaklaşan son seçimlerle birlikte hava çok daha farklı gelişebilir. Biden’in bu açıklamasından sonra bizim yaptığımız açıklamalar var. Dünyada birçok ülkenin bu bahiste yaptığı açıklamalar var. İnşallah isabetli adımları daima birlikte atarız ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’ndan bu hususla ilgili çıkacak kararlar bundan bu türlü çok daha farklı istikamette gelişir. Sayın Biden’dan bu planın bir seçim yatırımı değil, sahiden ve samimi olarak Filistin’deki katliamları sonlandırmak için atılmış bir adım olduğunu ispat etmesi doğal olarak beklenir. Güvenlik Kurulu kararı bir adımdır, lakin kâfi değildir. Kağıt üstündeki bir çok kararın İsrail tarafından nasıl yok sayıldığını hepimiz biliyoruz. Sayın Biden da artık bir samimiyet testinden geçmektedir.
“BURNUMUZUN TABANINDA BİR TERÖRİSTAN KURDURMAYIZ”
(PKK’nın Suriye’de kelamda lokal seçim planı) Ortada seçim falan yok, öncelikle bunu belirtelim. Ortada terör örgütünü yasallaştırma ve bölgede bir teröristan kurmak için tertiplenmiş bir oyun var. Biz oyun bozma konusunda ne kadar becerikli olduğumuzu bundan evvelki süreçlerde net bir halde gösterdik. Doğal burada Suriye idaresi de katiyen onlara bu noktada rahat adım atma yahut hareket etme müsaadesini vermeyecektir, vermez. Dışişleri Bakanımız Hakan Fidan Moskova’daydı. Moskova’da Sayın Putin’le bu konuları etraflıca görüştüler. Rusya Dışişleri Bakanı Sayın Lavrov’la görüşmeleri oldu. Suriye’de PKK terör örgütünün ve oburlarının rahat hareket etme imkanı inşallah olmayacaktır. Bu türlü bir durum olduğu anda aslında biz de ilgili ünitelerimizi gerekli halde seferber ederiz. Burnumuzun tabanında bir teröristan kurdurmayız. Bunun için gereken ne ise yapmaktan da asla ve asla imtina etmeyiz.
(Eurofighter savaş uçağı temini) Bu mevzuyu Sayın Sanchez’le görüştük. İspanya’nın biliyorsunuz eğitim uçakları kıymetli. Bu eğitim uçaklarından bize verebilme bahtları yahut kabiliyetleri var. Lakin Almanya’yla temas noktasında bu bahiste bize yardımcı olma durumunu kendilerine söyledim. Eurofighter’la ilgili bu türlü bir görüşme yapabileceğini söz etti. Ancak hepsinden öte bizim için şu anda Eurofighter kıymetli. Bu mevzuda Almanya’da artık yumuşadı. İlgili bakanlarımız muhataplarıyla gerekli görüşmeleri yapıyorlar, yapacaklar. Bizim temel yaklaşımımız muhakkaktır: gereksinimlerimizi öncelikle NATO müttefiklerimizden karşılamak isteriz. Ama sürecin sonunda olumsuz bir sonuç elde edilirse alternatifsiz de değiliz. KAAN’ımız artık kanatlandı. İlerleyen devirlerde seri üretimin başlaması ve envantere giriş sürecinin tamamlanması sonrası bu hususta kasvetimiz da kalmayacak. Bir devir emsal süreci insansız hava araçlarında da yaşamıştık. O vakit da müttefiklerimizden bunları alamamıştık. Sonra ne oldu, insansız hava araçlarımızı en yüksek kalitede ürettik. Artık birçok ülke bunları alabilmek için Türkiye’nin kapısını çalar hale geldi.
“AVRUPA’DA YÜKSELEN IRKÇILIĞIN BİR TEHLİKE OLDUĞUNU MUHATTAPLARIMIZA ANLATTIK”
Şu anda özellikle bizim Avrupa Birliği üyesi ülkelerle atacağımız adımlarda ibre bizden yana dersem abartmış olmam. Bu hususla ilgili olarak da şu anda Avrupa Birliği’nden Avrupa Parlamentosu seçimlerine katılan partilerin birçok Türkiye’nin ne kadar haklı olduğunu kabul ediyor. Mesela onlardan biri İspanya Başbakanı Sanchez. Türkiye’nin duruşunu takdirle karşıladığını bizlere tabir etti. Almanya Başbakanı Olaf Scholz da bu noktada olumlu duruş sergiliyor. O da Türkiye’ye bakışı lehte olanlardan. Biz işimize bakacağız. Bu süreçte Türkiye’nin gerek Almanya’da gerek İngiltere’de gerek Fransa’da yakaladığı bahtlar var. Biz bu şanslarımızı da güçlü durarak denemeye devam edeceğiz. Bizler uzun vakitten beri, yaklaşan tehlikeyi işaret ediyorduk. Bilhassa Avrupa’da yükselen ırkçılığın bir tehlike olduğunu, buna imkan verilmemesi gerektiğini muhataplarımıza anlattık.
Sokaklarını, meydanlarını insanların kutsallarına hakarete, yabancı aykırılığına açan, onların sırtlarını işlerine geldiği için sıvazlayan ülkeler, artık görmezden geldikleri gerçekle yüzleşti. Sık sık söylediğimiz bumerang tesiri işte tam olarak budur. Avrupa’nın “zararın neresinden dönersek kardır” anlayışıyla hareket etmesi ve gerçekçi önlemleri hayata geçirmesi elzemdir. Yoksa bu ateş herkesi yakacak boyuta ulaşır. Terör konusunda da misal bir tehlike kelam bahsidir. Testi kırılmadan Avrupa’ya davetimizi tekrarlıyorum. Gelin terörün her türlüsü ile ayrım gözetmeksizin uğraş edelim. Gelin terör belasını birlikte gündemimizden kesin biçimde çıkartalım.
“CUMHUR İTTİFAKI DURUŞUMUZDAN TAVİZ VERMEYECEĞİZ”
Sayın Devlet Bey’in yapmış olduğu açıklama bir devlet adamı yaklaşımıyla, sakin, rastgele bir tartışmaya fırsat vermeden yapılmıştır. Mevzuyu bu halde kapatmış olması, bence çok isabetlidir. Bizler Cumhur İttifakı olarak asla duruşumuzdan taviz vermeyeceğiz. Parti sözcümüz Ömer Çelik Bey esasen gereken açıklamaları ayrıntılıca yaptı. Bu açıklamalarda da dikkat ederseniz tahrik ve dalaşma yoktur. Yalnızca net bir duruş vardır. Cumhur İttifakı’nın bir tarafı olarak partimizin duruşunu belirtmesi bakımından Ömer Bey’in açıklaması isabetli olmuştur. Öbür taraftan CHP’den yapılan birtakım açıklamalar oldu. Biz iade-i ziyareti yapmak suretiyle siyasete bir yumuşama, bir kibarlık getirelim dedik. Lakin bu kibarlıktan anlamayanlar İstanbul’da basın toplantısı yaptılar ve orada aşikâr ki birilerinin tesiri altında kaldılar. Demek ki kimi yerlerden onay aldılar.
Bunlar olağan yanlışsız şeyler değil, hoş şeyler değil. Sürece katkı sağlayan şeyler değil. Yani bu, yumuşama değildir. Siyasete yeni bir başlangıç getirme değildir. Bizim iade-i ziyaretimizi demek ki hazmedemediler. Şayet bu iade-i ziyaretimizi CHP’nin başındaki arkadaş hazmedebilseydi, bu tıp bir açıklamayı yapmaya gerek duymazdı. Bu türlü bir açıklama karşısında ben Cumhurbaşkanı olarak, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin başkanı olarak, buna cevap vermeyi dahi yanlış bulurum. Lakin onlar ne yaparsa yapsın. Biz Cumhur İttifakı olarak birebir duruşumuzu, tıpkı dayanışmamızı devam ettireceğiz. Şunu da söyleyeyim, Cumhur İttifakı bir altılı masa değildir. Altılı masanın içinde yer alanlar, bildiklerini okusunlar.
“MİLLETİN GEREKSİNİMLERİNE TAM HİZMET EDEN ÜLKÜ ANAYASA BU MİLLETE SİYASETİN BORCU”
Türkiye bu yeni devirde yeni anayasayı gündemine almak suretiyle bir adım atabilir. Bizim bu ziyaretleri yapmamızın altında yatan gerçek de “her ne kadar karşıt görünse de CHP ile de bu türlü bir anayasa yapma başlığı altında buluşabilir miyiz?” arayışıydı. Teklifimizi yaptık. Onlardan “niye olmasın” noktasına gelen bir yaklaşım gördüm. Lakin iki gün sonra ortaya maalesef dilek etmediğimiz bir yaklaşım çıkınca bu durum da bizi üzmedi değil. Türkiye’nin artık darbe anayasası ayıbından kurtulması gerekiyor. Bu, siyaset kurumunun ve Meclisin millete karşı asli görevidir. Hiçbir siyasi parti bu yükümlülükten kaçamaz. Gerek Meclis Liderimiz Numan Kurtulmuş’un teşebbüsleri, gerek bizim temaslarımız, artık yeni anayasa için adım atmanın vaktinin geldiğini ortaya koymuştur. Mevcut anayasada birtakım değişiklikler yapılmış olması, darbe ruhunun anayasamızdan silindiği manasına gelmiyor. Kaldı ki 1982 yılından bu yana dünya değişti, Türkiye gelişti ve yeni gereksinimler ortaya çıktı. Milletin gereksinimlerine tam hizmet eden ülkü anayasa bu millete siyasetin borcudur.
“ENFLASYONU SON ÇEYREKTE ÇOK DAHA OLUMLU BİR POZİSYONA TAŞIMIŞ OLACAĞIZ”
(Enflasyon hedefi) Yılın son çeyreğini bekleyeceğiz. Yılın son çeyreğinde inşallah bunlar tam manasıyla görünecek. Şu anda işi sıkı tutuyoruz. Ancak bütün sorun yeniden geliyor, faiz olayına dayanıyor. İnşallah faizde atacağımız adımlarla enflasyonu son çeyrekte çok daha olumlu bir pozisyona taşımış olacağız. Hakikaten iktisatta dengelenmeye yönelik siyasetler meyvelerini veriyor. Cari süreçler açığı değerli ölçüde azaldı. Mayıs prestijiyle yıllık ihracatımız 260 milyar doları aştı. İthalatımızdaki düşüş birebir halde sürüyor. Merkez Bankası rezervlerimiz 146,2 milyar dolarla tarihimizin en yüksek düzeyine çıktı. Rezervlerdeki artış devam edecek. Hayat pahalılığını tetikleyen sebeplerden olan fahiş fiyat artışları ve fırsatçılıkla çabamızdan de taviz vermiyoruz. Milletin aşına ve ekmeğine kan doğrayanlara göz açtırmayacağız. Bu kritik süreci bir taraftan mali disiplini koruyup, kamuda tasarrufu teşvik ederek, öteki taraftan kontrolleri artırarak hassasiyetle yürüteceğiz.
Ayrıntılar geliyor…