Dr. Öğr. Üyesi Öz, öksürüğün aslında akciğerlerin bir savunma sistemi olduğunu belirterek “Kendisi bir hastalık değil, bir hastalık yahut durumun …
Köpek havlaması biçimindeki öksürüğe dikkat
Sinüzit, bademcik iltihabı hatta orta kulak enfeksiyonu sırasında da öksürük oluşabildiğine değinen Dr. Öğr. Üyesi Öz, şöyle devam etti:
“Bu hastalıklar akciğer dışı öksürük nedenleri ortasındadır. Akciğer sesleri bu hastalıklarda çoklukla olağandır. Sinüzitte öksürük çoklukla sabah birinci kalkmada ve akşam yatağa girildiği vakitte olur. Geriye olan sinüs akıntılarının yer değiştirmesi bilhassa bu vakitlerde öksürük oluşturur. Öksürük şiddetli olduğunda bebek ve çocuklarda kusmada eşlik edebilir. Akciğerle ilgili sebeplerden bronşiolit bilhassa süt çocuklarında öksürüğün esas sebepleri ortasındadır. Bu hastalıkta çoklukla virüslere bağlı olarak bronşiol denen minik ve en uçtaki hava yollarında daralma ve bunun sonucunda nefes verirken duyulan ıslık sesine benzeri ses işitilir. Bu ses hafif olduğunda dışarıdan anlaşılmaz. Hekim muayenesi sırasında duyulur. Daralma fazla olduğunda ise dışarıdan duyulacak biçimdedir. Hastalığın şiddetine bağlı olarak hafif öksürükten, nefes darlığı oluşturacak ağır, uykudan uyandıran öksürüğe kadar geniş bir yelpazede öksürük işitilebilir. Larenjit (krup) de çocukluk çağında öksürük nedenleri ortasındadır. Bu hastalıkta ses telleri virüslerle tutulur ve tipik ‘köpek havlaması’ diye tabir ettiğimiz öksürük sesi duyulur. Bazen hafif bazen de nefes darlığı oluşturacak formda ağır öksürük ve buna bağlı kusma oluşturabilir.”
Koronavirüs, bronşit, zatürre, boğmaca
Dr. Öğr. Üyesi Yeliz Öz, koronavirüsün de öksürük yapabildiğini belirterek, “Öksürük tipi, sıklığı ve hali bireyden şahsa farklılık gösterebilir. Bronşit ve zatürre de bilhassa balgamlı öksürük yapan sebeplerdendir. Bu hastalıklarda ekseriyetle yüksek ateş de eşlik eder. Enfeksiyonun şiddetine nazaran nefes zahmeti, suratı nefes alma ve terleme de bulunabilir. Gündüz ve gece öksürük farkı ekseriyetle yoktur. Boğmacada tipik öksürüğünü duyduğumuzda akla gelen hastalıklar ortasındadır. Boğmaca bebeklerde 2. aydan itibaren aşılanmaya başlanılan bir bakteriyel hastalıktır. 2-4-6-18. aylarda ve okul öncesi 4’üncü yaşta yapılan karma aşıların içinde boğmaca aşısı bulunur. Bilhassa aşı dozlarının şimdi tamamlanmadığı küçük bebek ve çocuklarda boğmacada öksürük yapan sebeplerin ortasında saptanabilir. Öncesinde yaptığı hafif nezle bulgularının ardından başlayan nöbet biçiminde öksürük krizleri arka arda dakikalar boyunca sürebilir, bebek/çocuk bu sırada ağır öksürükten nefes alamadığından morarabilir, öksürük bitişinin ardından derin nefes almaya çalışırken horoz sesine benzeri bir ses duyulabilir” sözlerini kullandı.
Çok paklık ve gereksiz antibiyotik alerjiyi tetikliyor
Öksürük yapan enfeksiyon dışı nedenlerin başında ise alerjinin geldiğine dikkati çeken Dr. Öğr. Üyesi Öz, “Çağımızda fazla ve gereksiz antibiyotik kullanımı, kimyasal hijyen materyallerinin fazla kullanımı, çok paklık ve titizlik nedeniyle çocuğun hiç mikroba maruz kalmaması ve hava kirliliği üzere nedenlerle alerjik hastalıklar artmıştır. Sevindirici olan bunların büyük kısmının ergenliğe kadarki devir içinde geçiyor yahut hafifliyor oluşudur. Öksürüğün 2 haftadan uzun sürmesi, geçip bir mühlet sonra tekrar tekrarlaması, ailede alerji hikayesi bulunması üzere durumlar bize alerjik öksürüğü düşündürür. Bu tip öksürükler bilhassa mevsim geçişlerinde, alerjen olunan husus ile temas sonrasında (ev tozu, polen, parfüm, kedi köpek tüyü, yün vb.) ortaya çıkar. Çoklukla kuru karakterde, bazen şeffaf yapışkan nitelikte balgam eşlik eden, geceleri çoğalan, gündüz ise hareket edip terledikçe artan öksürük halinde kendini gösterir. Uygun tedavilerle denetim altına alınır” değerlendirmesinde bulundu.
Mide reflüsü de öksürüğe neden olabilir
Dr. Öğr. Üyesi Yeliz Öz, şöyle devam etti:
“Akciğer dışı öksürük sebeplerinin ortasında yeniden sık gördüğümüz öteki bir durum da gastroözefageal reflü (mide reflüsü) hastalığıdır. Yenidoğan devrinden ergenliğe kadar tüm yaş kümelerinde görülebilen bu durum bazen gözden kaçabilir. Öksürük burada da alerjide olduğu üzere uzun periyodiktir. Bilhassa beslenme sonrasında oluşan öksürük, ağza besinlerin geri gelmesi, bazen kusma, ağızda bilhassa sabahları berbat koku, bazen ise bunlar olmayıp yalnızca uzamış ses kısıklığı şikayeti ile reflü tanısı alan hastalar bulunur. Yenidoğan ve bebeklik periyodunda yemek borusu ve mide ortasındaki kısmın fizyolojik yetersizliği; içilen sütün geğirme, alt değiştirme için yere düz yatırma yahut tutuş esnasında göbeğe yapılan baskı ile kolay kolay ağza geri gelmesine yol açar. Bu durum öksürüğü de tetikler. Bebek/çocuk bazen kusar, bazen de kusmaz lakin yüzünü ekşitir ve yutkunma hareketi yapar. Bu fizyolojik reflü durumu çoklukla 9-12 ay ortası bizatihi düzelir. Çok az durumda ilaçla tedavisi yapılır. Yatış konumunu reflü yatakları ile düzeltmek, az ve sık beslemek ilaçsız yapılabilecek önlemlerdir. Reflü yatağında hedef bilhassa beslenme sonrası bebeğin 45 derece kadar açı ile yüzüstü yatmasını sağlayarak reflüyü azaltmaktır. Bu yatış konumu gece önerilmez. Gündüz saatlerinde ebeveyn denetiminde iken önerilir. Daha büyük çocuklarda ise kızartmalar ve yağlı yiyeceklerle salça, domates yahut ketçaplı yiyecekler, baharatlar, gazlı içecekler, çikolata üzere kakaolu besinler, kahve ve çocukların indirekt olarak maruz kaldığı sigara dumanı reflüyü tetikler. Bu durumda ise bu besinlerden uzaklaşmak ve gerektiğinde mideyi rahatlatan ilaçlar önerilir.”
3 yaşından küçüklere kuruyemiş bütün olarak verilmeli
Akciğere yabancı cisim kaçmasının da öksürük nedeni olduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi Öz, “Bu durumda küçük kesimli oyuncak, düğme pil yahut kuru yemiş üzere sert ve küçük cisimlerin ağza alınması sonrası ani gelişen öksürük, tıkanma, morarma şikayeti oluşur. Bu türlü bir durumda -emin olunmasa dahi- acil olarak hastaneye başvurmak gerekir. Burada şunu hatırlatmak uygun olacaktır. 3 yaş altı çocuklara kuruyemişler bütün halinde verilmemeli ve küçük kesimleri olan oyuncaklarla oynamaması sağlanmalıdır. 1 aydan küçük bebeklerde, 39 ve üstünde ateş ile birlikte olması, teneffüs suratında artış, süratli nefes alma ya da zorluk, hırıltılı nefes alma, dudaklarda morarma, halsizlik, emme ve beslenme sorunu oluşturan öksürükler de vakit kaybetmeden hastaneye başvurulmalı. Ayrıyeten 2 haftadan uzun süren öksürükler, gece uykudan uyandıran öksürükler ve kanlı balgamlı öksürükler de hastaneye başvurulması gereken durumları oluşturur” dedi.
