Hem kendimizi hem de etrafımızdakileri korumak için yalnızca ülke olarak değil dünya olarak toplumsal izolasyondayız. Bazen günler geçmek …
Hem kendimizi hem de etrafımızdakileri korumak için yalnızca ülke olarak değil dünya olarak toplumsal izolasyondayız. Bazen günler geçmek bilmiyor üzere geliyor olabilir… Yapacak şeyleriniz de tükenmiş olabilir… Lakin tüm bunları bizim için ailelerini ve sevdiklerini görmemeyi göze alarak işini yapmaya devam eden sıhhat çalışanları için yapmak zorundayız. Sıhhatimizi kendi canlarını hiçe sayarak müdafaaya adayan sıhhat çalışanları günümüzün en kıymetli kahramanları… Meskenden çıkmak istediğiniz vakitlerde saatlerce yüzünde maske takarak çalışan sıhhat çalışanlarını düşünün ve onlar için meskende kalın!
Dünyayı ele geçiren Coronavirüs salgınında ön safhalarda çalışan sıhhat çalışanlarının gün boyunca yaşadıklarını varsayım etmek sıkıntı. Görünmez bir düşmana karşı savaşan hekimler, hemşireler ve hastanelerde çalışan tüm vazifeliler alkışlardan çok daha fazlasını hak ediyor. Uygunlaşan hastalarını sevinçle taburcu eden ve kaybeden hastaları için en yakınlarını kaybetmişcesine üzülen sıhhat çalışanlarının günlük çalışmaları mercek altına alınıyor. Kameralarını COVID-19 kahramanlarının uğraşına çeviren BBC Türkçe takımından Mahmut Hamsici ve Neyran Elden, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi’nde bir gün geçirdi.
Son devirlerde eğriyi düzleştirmek terimini sıklıkla duyduğunuza eminiz. Aslında dünyanın ve ülkemizin toplumsal izolasyonu bu kadar diretmesinin başlı sebeplerinden biri ‘eğriyi düzleştirmek.’ Gençlerin fark etmeden virüs taşıyıcı olma ihtimali yüksekken, kronik hastaları ve yaşlıları daha çok etkileyen Coronavirüs salgınında meskende kalarak kendimizi ve etrafımızdakilerin sıhhatini koruyoruz. Lakin bunun yanı sıra konutta kalmamızın en değerli ögelerinden biri sıhhat sistemlerinin kapasitesine baskı uygulamamak. Hastanelerde ağır bakım ünitelerinin ve yataklarının bir kapasitesi var. Bunun yanı sıra gecesine gündüzüne katan sıhhat çalışanlarını da unutmamak gerekiyor. Şayet herkes sokağa çıkmaya devam ederse virüs daha süratli bir halde yayılacak ve hastanelere daha çok insan müracat edecek. Bu da hastanelere ve sıhhat çalışanlarına baskı uygulayacak. Birçok ülkede yaşanan meselelerinin temel ögesi bu! Toplumsal izolasyonun değerine dikkat çeken BBC Türkçe, bir gün boyunca COVID-19 birinci müracaat merkezi, COVID-19 servisleri ve COVID-19 ağır bakım servisinde çekim yaparak sıhhat vazifelilerinin çalışmalarını gözler önüne serdi.
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi’nde bir küme tabip, hemşire, hasta bakıcı, güvenlik vazifelisi ve hasta ile görüşen BBC Türkçe, Coronavirüsle çabanın göz önünde olmayan kısımlarında neler yaşandığını aktarıyor. Cerrahpaşa bünyesinde yıkım kararı verilen bir bina Coronavirüs kuşkusu olan hastaların birinci müracaatlarını yaptığı Birinci Müracaat Polikliniği’ne dönüştürülmüş. Her gün aile tabiplerin ve şahsî olarak müracat eden hastalara testler yapılan merkezde öncelikle kayıtlar yapılıyor daha sonra sırasıyla muayene, tetkik ve test süreçleri. Günlük müracaat sayısının 14 Nisan itibariyle 328 olduğunu belirten Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Başhekim Yardımcısı, Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. İlker İnanç Balkan, müracaat sayılarının arttığını belirtiyor. Testleri müspet çıkan hastaların tedavi süreci başlarken kimi kuşkulu hastaların testleri negatif çıksa da tedavi uygulanıyor. Hastaların durumu kritik değilse tedavide kullanılacak ilaçlar sağlanıyor, yapılacaklar anlatılıyor, bağlantı kurmak için telefonlar alınıp ayakta tedaviye başlanılıyor. Hastaların durumu nezaret gerektiriyorsa, bu hastalar COVID-19 servislerine alınıyor.
Birinci Müracaat Polikliniği (BBC Türkçe)
Monoblok Genel Cerrahi Poliklinikleri binasının bir kısmının Coronavirüs servisine ayırıldığı Cerrahpaşa hastanesinin bu kısmının beş katı faal olarak kullanılıyor. Her kat COVID-19 ikazları ile döşenirken, demir bariyerlerin yanında güvenlik vazifelileri bulunuyor. Özdel durumlar, hasta yakınları ve sıhhat çalışanları dışında kimsenin girişinin müsaade verilmediği COVID-19 servis kısımlarında hasta yakınlarının hastalara bir şey ulaştırması gerektiğinde bunu kapıdaki sıhhat vazifelileri sağlıyor. Sevdikleri ile telefonları yahut hemşirelerin telefonları aracılığıyla görüşen COVID-19 hastaları içinde tuvaletleri bulunan tek kişilik odalarda kalıyorlar. Bu alanlarda önlük, maske, siperlik, bone ve eldivenle çalışan sağlıkçılar tüm gerekli tedbirleri alıyorlar.
Uzman Dr. Öğretim Üyesi Rıdvan Karaali’nin anlattığına nazaran, şu an için bu beş kat içerisinde ortalama 170-200 yatak kullanılıyor. Yoğunluk yaşanırsa iki servisi daha aktive edebileceklerini söyleyen Karaali, burada yatan hastaların yaklaşık %90 ila %95’inin güzelleşerek meskenlerine döndüğünü ve hastaların durumuna nazaran yatış müddetlerinin en az beş gün olduğunu belirtiyor. Son bir haftadır hastaneye başvurup hastanede tedaviye başlayan hastalar ile taburcu olan hastaların sayısının eşitlendiği belirtilirken Başhekim Zekayi Kutlubay, bugüne kadar 520 COVID-19 hastasının ya ağır bakımdan yada güzelleştirilerek taburcu edildiğini belirtiyor. Salgının başından beri 120-125 hastayı ağır bakıma yatırdıklarını söyleyen Kutlubay, maalesef 38 hastanın hayatını kaybettiğini lisana getiriyor. Günde ortalama 250-350 ortasında hasta başvurusu alan Cerrahpaşa COVID-19 kısmında günde 20-25 hasta güzelleştirilerek 20-25 hasta ise servislere yatırılıyor.
COVID-19 Ağır Bakım Servisi (BBC Türkçe)
Bilinmezliklere dolu bu periyotta en büyük soru işaretleri ise tedavi yollarında. Şimdi bir aşı ve kesin bir tedavi bilinmezken hastanelerde tabipler ve hemşireler en son bulunan yollar ile tedavi uyguluyorlar. BBC Türkçe’nin yayınında konuşan Doç. Dr. Balkan konuta gönderilen hastalar ile yatırılan hastalara uygulanan tedavilerde farklar olduğunu söylüyor. İlaç konusunda her hastanın durumuna nazaran farklı ilaçların verilebileceğini vurgulayan Balkan, Sıhhat Bakanlığı’nın bu bahiste verilen rehberlerini takip ettiklerini belirtiyor. En başta tüm hastalara ‘hidroksiklorokin’ yani piyasadaki ismi ile ‘Plaquenil’ verildiğin söyleyen Balkan, bu ilacın virüsün hücre içerisinde çoğalmasını engellediğini açıklıyor. Buna ek olarak Çin’den gelen ve anti viral olan Faviripavir isimli ilacı ikinci basamakta kullandıklarını söyleyen Balkan, birtakım hastalara ise endikasyonlara yönelik ilaçlar kullandıklarını ekliyor.
COVID-19 Ağır Bakım Servisi (BBC Türkçe)
Son olarak Cerrahpaşa’nın üçüncü ünitesine giren BBC Türkçe, kameralarını COVID-19 Ağır Bakım Servisi’ne çeviriyor. İçeride ameliyathane forması ve hami tulumlar giyen çalışanlar ve BBC Türkçe grubu yüzler net görülmediği için tulumlarının üzerine isimlerini yazarak yayın yapıyorlar. Maske, siperlik, eldiven ve dezenfekte edilmiş terliklerle ağır bakıma giren grup, Sadi Sun Ağır Bakım Servisinin kapasitesi dolduğu için buranın çabucak yanında bulunan ameliyathanelerin bir kısmının de ağır bakıma eklendiğini not ediyor. Burada yatan hastaların birden fazla akciğer fonksiyonları bozulmuş şahıslardan oluşuyor. Ağır bakım hastalarının büyük bir kısmının uyutulmuş ve yapay teneffüs aygıtları ve öteki tıbbi aygıtlara bağlanmış durumda olduğu gözlemleniyor. Toplumsal medyada paylaşılan tabip ve hemşire fotoğraflarından hatırlayabileceğiniz üzere saatlerce esirgeyici maskeleri ve giysileri takmak bedende çeşitli irritasyonlara sebep olabiliyor. BBC Türkçe grubu de üzerlerindeki giysilerin ve ekipmanların daha birinci dakikalardan itibaren yüzü sıktığını, nefesi zorlaştırdığını ve terlettiğinin altını çiziyor. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Ağır Bakım Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Yalım Dikmen ağır bakımda çalışan görevlilerin yaklaşık 4-6 saat çalıştıklarını ve daha sonra mola aldıklarını belirtiyor. “Tuvalet gereksinimimiz olmaması için çalışırken fazla su tüketmiyoruz” diyen bir hemşire, çalışma koşullarının zorluğunu bir sefer daha göstermiş oluyor.
Dikmen’in yayına anlattıklarına nazaran her gün iki yahut üç hasta hayatlarını kaybederek yahut taburcu olarak ağır bakımdan çıkıyor ve bu hastaların yerine her gün iki yahut üç hasta ağır bakıma alınıyor. Hasta sayısının artması durumunda ağır bakım kapasitelerini artırma imkanlarının olduğunu ekleyen Dikmen, ağır bakım gelen her üç hastadan birini kaybettiklerini söylüyor. Salgında bir öteki sorunun ise teneffüs aygıtlarının yeterliliği olduğu biliniyor. Bu soruyu Dikmen’e yönelten BBC Türkçe grubu, Cerrahpaşa’nın elinde yenilenmiş aygıtlarla birlikte daha evvel kullanılan aygıtlar olduğu öğreniliyor.
COVID-19 Ağır Bakım Servisi (BBC Türkçe)
Global bir pandemiye dönüşen Coronavirüs salgınında en çok yaşlı hastaların etkilendiği bilgileri artık tüm dünya tarafından bilinmiş bir olgu durumunda. Lakin son devirlerde genç hastaların da sıkla hastanelere yattıklarını duyuyoruz. Prof. Dr. Dikmen yaptığı ikazda, “Gençler de önemli formda etkilenebiliyorlar. Teneffüs yetmezliği gelişmiş çok genç hastalarımız da olmakta. Münasebetiyle yaşlı yahut eşlik eden hastalık kural değil. Onlar daha ağır durumda oluyorlar fakat benzeri biçimde çok ağır teneffüs yetmezliği gelişmiş genç yahut öteki türlü hiçbir hastalığı olmayan hastalarımız da olmakta,” diyerek herkesin önlemleri elden bırakmaması gerektiğinin altını çiziyor.
Dünyada birçok ülke sıhhat ve esirgeyici ekipman meşakkati yaşarken Türkiye’nin bu mevzuda ne durumda olduğu soru işaretleri ortasında. Bu mevzuya açıklık getiren Cerrahpaşa hekimleri şu anda bu türlü bir eksiklikleri olmadığını belirtirken bunun bakanlığın gereç tedariki, üniversitenin satın almaları ve üniversiteye yapılan bağışlar ile giderildiğini söylüyorlar. Kutlubay, ellerinde 10 günlük materyal stoğu olduğunu söylerken Sıhhat Bakanlığı’nın her türlü gereç dayanağı verdiğini ve azalmalar doğrultusunda satın almaların yapıldığını söylüyor. Bağışların kıymetini vurgulayan Cerrahpaşa hekimleri, son bir aydır hayırsever vatandaşlardan, sivil toplum örgütlerinden ve işadamlarından ekipman bağışı aldıklarını ekliyor.
Evvel de belirttiğimiz üzere eğriyi düzleştirmek için meskende kalmak çok değerli. Sıhhat sistemlerinin kapasitesinin baskılanmaması ile birlikte sıhhat çalışanlarının da sıhhatlerini muhafazaları büyük kıymet taşıyor. Bu mevzu için Birinci Müracaat Merkezi’nin bir kısmını sıhhat çalışanlarına ayıran Cerrahpaşa, Coronavirüs testi olumlu çıkan 60 işçileri olduğunu söylüyor. Yalnızca klinik belirtisi ve bulguları olan çalışanlara tarama testi yaptıklarını vurgulayan Kutlubay, COVID-19 hastaları ile temas eden yahut konutunda yada bulunduğu ortamda Corona müspet olan çalışanlara test yaptıklarını ekliyor. Coronavirüsü yenen sağlıkçıların çabucak vazifelerinin başlarına döndükleri belirtilirken, güzelleşen sağlıkçıların plazma donör olarak hastalarına kendi antikorlarını bağışlamak için sıraya girdikleri söyleniyor.
Cerrahpaşa Hastanesi Sıhhat Çalışanları (BBC Türkçe)
Sıhhat çalışanları denilince aklımıza birinci olarak hekimler tahminen de sonra hemşireler geliyor. Lakin hekimlerden hemşirelere, hasta bakıcılarından paklık görevlilerine kadar hastanelerdeki tüm çalışanlar büyük gerilim altında ve güç kaideler altında çalışıyorlar. Risk yüzünden günlerce konutlarına gitmeyen ve bu nedenle otellerde, lojmanlarda yahut misafirhanelerde kalan sağlıkçılar, sevdiklerini korumak için günlerce yahut haftalarca onlardan uzak kalıyorlar. Bazılarının 12 bazılarının ise 24 saatlik mesailer ile çalıştıklarını belirten BBC Türkçe, sıhhat çalışanlarının tüm kollayıcı ekipmanlara karşın Coronavirüse yakalanabileceklerini ekliyor. Hastanede çalışan her bireyin ehemmiyetini vurgulayan yayında hemşirelerin istekli olarak görevlendirmeleri dışında çalıştıkları ve paklık görevlilerin de tüm COVID-19 servislerini sterilize ettiklerinin altı çiziliyor. BBC Türkçe’nin görüştüğü hasta bakıcılardan Nimet Erkan, “Ben tam 24 gündür meskene gitmiyorum. Burada, lojmanda kalıyorum. Bütün hastaları annem, babam, kardeşim, ağabeyim olarak görüyorum. Elimizden geldiğince çalışıyoruz, çabalıyoruz, uğraşıyoruz. Uğraşa devam ediyoruz,” diyerek tüm sağlıkçıların her türlü zorluğa karşın Coronavirüs çabasında yer almaktan gurur duyduklarını söylüyor.
Son olarak hepimize ihtarlar yapan tabipler, acil servislerin gereksiz yere kullanılmamasını da rica ediyor. Tedbirlerin gevşetilmesi durumunda yatan ve taburcu olan hasta sayısının yakınlığının değişebileceği konusunda ihtar yapan tabipler, toplumsal izolasyon önleminin devam etmesi gerektiğinin altını çiziyorlar. Bu şiddetli çalışmalara şahit olduktan sonra “Sağlıkçıların fedakarlıkları karşısında borcumuzu nasıl ödeyebiliriz?” diye düşünmemek mümkün değli. “Hastalıktan uzak durarak,” diye cevap veren Doç. Dr. İlker İnanç Balkan, “Bizim iş yükümüzü artıran şey meskende kal kampanyasının gevşemesi. Zira bir defa denetimden çıkarsa hiçbir fedakârlık bunun üstesinde gelmez, bizler de enfekte oluruz. Bu sefer yatışlar, mevt oranları süratle artar” diye ekliyor.
