Çarşı ve mahalle bekçilerinin vazife, yetki ve sorumlulukları ile özlük haklarını düzenleyen kanun Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi …
Çarşı ve mahalle bekçilerinin vazife, yetki ve sorumlulukları ile özlük haklarını düzenleyen kanun Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kanunla, çarşı ve mahalle bekçisi olarak istihdam edileceklerde aranan kaideler, çarşı ve mahalle bekçilerinin atama ve adaylık süreçleri, misyon ve yetkileri ile çalışma hallerine ait asıllar düzenlendi.
Genel kolluk kuvvetlerine yardımcı olmak üzere emniyet ve jandarma teşkilatları bünyesinde silahlı bir kolluk olarak çarşı ve mahalle bekçileri istihdam edilecek. Emniyet ve jandarma teşkilatlarında istihdam edilen çarşı ve mahalle bekçilerinin amirleri meslek hiyerarşileri içinde tespit edilecek. Çarşı ve mahalle bekçisi olarak istihdam edileceklerde Devlet Memurları Kanunu’nda sayılan genel koşullar ile İçişleri Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle belirlenen eğitim, yaş, sıhhat ve fiziki yeterlilik üzere özel kaidelerin bulunması gerekecek.
Çarşı ve mahalle bekçisi olarak istihdam edilmek için İçişleri Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikte belirlenen metot ve temellere nazaran yapılacak giriş imtihanında başarılı olma kaidesi aranacak. İmtihanlarda başarılı olan, vazifesini yapmaya mani teşkil edecek bir hastalık yahut pürüzü bulunmadığı sıhhat konseyi raporuyla tespit edilenler, emniyet yahut jandarma teşkilatlarına İçişleri Bakanının onayıyla aday memur olarak atanacak.
Çarşı ve mahalle bekçilerinin adaylık mühleti 1 yıldan az, 2 yıldan fazla olamayacak. Adaylık mühleti içinde en az 3 ay mühletle temel ve hazırlayıcı eğitimler verilecek. Adaylık mühleti içinde temel ve hazırlayıcı eğitim devrelerinin her birinde başarısız olanlarla adaylık mühleti içinde hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumları, vazifeye devamsızlıkları tespit edilenlerin, aylıktan kesme yahut kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almış olanların memuriyetle ilişikleri İçişleri Bakanının onayıyla kesilecek.
Halkın istirahat ve sıhhatini sağlayacak
Çarşı ve mahalle bekçileri, misyonlu oldukları mülki sonlar içinde halkın istirahat, sıhhat ve selametini sağlayacak. Bekçiler, yolda hastalanan, kazaya uğrayan, düşüp kalan ve genel durumu prestijiyle yardıma muhtaç olanlara yardım edecek, yardıma gereksinim duyduğu bedellendirilen, şiddet mağduru yahut şiddete, istismara uğrama riski taşıyan bayan ve çocukları, kimsesizleri, engellileri ve acizleri en yakın genel kolluk ünitelerine teslim edecek.
Bir semt, yer, yol yahut sokak sormak için başvuranlara gerekli bilgiyi verecek olan bekçiler, doğum, mevt, hastalık, kaza, yangın yahut afet üzere değerli, ivedi haller sebebiyle yapılacak yardım isteklerinden gücü dahilinde olanları öncelikle yerine getirecek. Büyük tehlike arz eden yangın ve su baskını üzere afetlerde mahalle sakinlerini derhal uyarmakla vazifeli olan bekçiler, toplum sıhhatini ve güvenliğini tehdit eden bir hayvana rastlanıldığında verebileceği ziyanları engellemek için şahısları alandan uzaklaştıracak, ilgili genel kolluk ve belediyeyi durumdan haberdar edecek.
Devriye hizmeti yürütecek
Çarşı ve mahalle bekçileri, vazife saatleri içinde görevlendirildikleri bölgede devriye hizmeti yürütecek, misyon bölgeleri içinde bulunan konut, iş yeri ve araçlar üzere malların korunmasında sahipleri tarafından noksan alınan önlemleri tamamlattıracak, kuşkulu durum yahut bireyleri bağlı bulundukları genel kolluk ünitelerine bildirecek, kamu tertibini bozacak mahiyetteki şov, yürüyüş ve karışıklıkların önlenmesi gayesiyle genel kolluk kuvvetleri gelinceye kadar önleyici önlemleri alacak.
Uyuşturucu husus imal edildiği, satıldığı yahut kullanıldığından, kumar oynandığından ya da fuhuş yapıldığından kuşku edilen yerleri bağlı bulundukları genel kolluk ünitelerine bildirecek bekçiler, halkın sükun ve istirahatini bozanları ve diğerlerini rahatsız edenleri engelleyecek, sokak, geçit ve meydanları tıkayarak trafiğe mani olan taşıtları ve başka pürüzlerin kaldırılmasını sağlayacak.
Çarşı ve mahalle bekçileri, misyon bölgesi ve çalışma saatleri ile sonlu olmak kaydıyla şahısları ve araçları; bir kabahat yahut kabahatin işlenmesini önlemek, kabahat işlendikten sonra kaçan faillerin yakalanmasını sağlamak, işlenen hata yahut kabahatlerin faillerinin kimliklerini tespit etmek, hakkında yakalama buyruğu ya da zorla getirme kararı verilmiş olan bireyleri tespit etmek, bireylerin hayatı, beden bütünlüğü yahut mal varlığı bakımından ya da topluma yönelik mevcut yahut olası bir tehlikeyi önlemek hedefiyle durdurabilecek.
Durdurma için makul neden
Durdurma yetkisinin kullanılabilmesi için makul bir sebebin bulunması gerekecek. Süreklilik arz edecek, fiili durum ve keyfilik oluşturacak halde durdurma süreci yapılamayacak. Çarşı ve mahalle bekçisi, vazifesini yerine getirirken kendisinin çarşı ve mahalle bekçisi olduğunu belirleyen belgeyi gösterdikten sonra, durdurduğu şahsa durdurma sebebini bildirecek, durdurma sebebine ait sorular sorabilecek, kimliğini yahut bulundurulması gerekli başka dokümanların ibraz edilmesini isteyebilecek. Bu şahıslara kimliğini ispatlamada gerekli kolaylık gösterilecek. Dokümanının bulunmaması, açıklamada bulunmaktan kaçınması yahut gerçeğe ters beyanda bulunması münasebetiyle ya da sair surette kimliği belirlenemeyen kişi tutularak durumdan derhal genel kolluk vazifelileri haberdar edilecek.
Durdurma müddeti, durdurma sebebine temel teşkil eden sürecin gerçekleştirilmesi için gereksinim duyulan makul müddetten fazla olamayacak. Durdurma sebebinin ortadan kalkmasıyla bireylerin ve araçların ayrılmalarına müsaade verilecek. Bekçiler, durdurduğu kişinin üzerinde yahut aracında silah yahut tehlike oluşturan başka bir eşyanın bulunduğu konusunda kâfi kuşkunun varlığı halinde, kendisine yahut diğerlerine ziyan verilmesini önlemek emeline yönelik el ile dıştan denetim dahil gerekli önlemleri alabilecek. Bu emelle kişinin üzerindeki elbisenin çıkarılması yahut aracın, dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen kısımlarının açılması istenemeyecek.
Çarşı ve mahalle bekçileri, cürüm işlenirken yahut işlendikten sonra şimdi izleri meydandayken; şüphelileri yakalamak, yakaladıkları şüphelilerin kendilerine yahut diğerlerine ziyan vermelerini engelleyici önlemleri almak, kabahat kanıtlarının kaybolmaması yahut bozulmaması için gerekli koruma önlemlerini almak, varsa olayın şahitlerinin kimlik ve adres bilgilerini tespit ederek genel kolluk ünitelerine bildirmekle misyonlu ve yetkili olacak.
Bekçiler sıkıntı ve silah kullanma yetkisine sahip olacak
Bekçiler, haklarında tutuklama yahut yakalama kararı çıkarılmış şahısları gördükleri takdirde yakalayacak ve bağlı bulundukları genel kolluk kuvvetlerine teslim edecek. Güç ve silah kullanma yetkisine sahip olacak çarşı ve mahalle bekçileri, kolluk hizmet ve vazifeleri dışında her ne suretle olursa olsun çalıştırılamayacak. Çarşı ve mahalle bekçilerinin haftalık çalışma müddeti 40 saat olacak. Emniyet ve asayişin gerektirdiği durumlarda haftada bir gün istirahat verilmek kaydıyla bu mühlet artırılabilecek. Günlük çalışma saatleri, temel olarak güneşin batışı saatinden doğuşu saatine kadar olan vakit dilimini kapsayacak halde düzenlenecek.
Bekçiler güvenlik yahut kamu tertibi ile misyonu etkileyen mecburilik halleri haricinde, belirtilen çalışma müddeti ve saatleri dışında çalıştırılamayacak. Güvenlik yahut kamu nizamı ile vazifesi etkileyen mecburilik hallerine ait yöntem ve asıllar İçişleri Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.
Bekçilerin emeklilik yaş haddi 60 olacak
Çarşı ve mahalle bekçilerinin disiplin, ödüllendirme ve performans kıymetlendirme süreçlerinde istihdam edildikleri genel kolluk kuvvetine nazaran emniyet ya da jandarma hizmetleri sınıfı mensuplarına uygulanan kararlar uygulanacak. Çarşı ve mahalle bekçilerinin çalışma yordam ve temelleri, alacakları meslek içi eğitim, giyecekleri kıyafet ve misyonda kullanacakları teçhizatlar ile kanunun uygulanmasına ait başka konular İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.
Jandarma teşkilatında istihdam edilen çarşı ve mahalle bekçileri, Jandarma Hizmetleri Sınıfı’na dahil edilecek. Çarşı ve mahalle bekçilerinin emeklilik yaş haddi 60 olacak.
