Büyük İskender paylaşılamıyor… Diplomatik polemik

 Yunan toprakları içinde kalan bir yerde dünyaya gelen Büyük İskender’in Kuzey Makedonya ile pek teması olmasa da bu topraklarda bulunan imparatorluk periyoduna ilişkin eserler Üsküp’ü bu mirasa sahip çıkmaya teşvik ediyor. Bulgarlar ise Üsküp sokaklarındaki kimi heykellerin Bulgar karakterlere ilişkin olduğunu savunuyor. Yalnızca 33 yıl evvel bağımsız bir devlet olarak doğan Balkan ülkesi Kuzey Makedonya’nın başşehri Üsküp’ün merkezi tarihle iç içe. Büyük İskender’in bir heykeli merkezdeki meydanın üzerinde yükseliyor. Fakat asıl sorun, sergilenen tarihin diğer ülkeler tarafından sahiplenilmiş olması. Yugoslavya’nın 1990’larda dağılmasıyla ortaya çıkan bugünkü Kuzey Makedonya’nın, 2000 yıl evvel bugünkü Yunanistan’da yaşamış olan Büyük İskender ile bir teması yok ve heykellerdeki tarihi figürlerin birden fazla Bulgar. Kuzey Makedonya’da Ulusal Arkeoloji Müzesinin Müdürü Slavica Babamova, ülkesi tarafından bir devlet ve ulusal kimlik inşa etme eforuyla dikilen heykellerin çokluğundan rahatsız olduğunu söyledi. 

SADECE MAKEDONYA

Kuzey Makedonya’nın kimlik inşası, antik Makedonya’yı kendi mirasının bir modülü olarak gören ve ismini taşıyan bir bölgeye sahip olan Yunanistan’ı uzun vakittir endişelendiriyor. Heykelleri Üsküp’ün merkezini dolduran 10. yüzyıl Bulgar hükümdarı başta olmak üzere kimi tarihi figürleri sahiplenen bir başka komşu Bulgaristan da kızgın. Geçmişin kime ilişkin olduğu konusundaki tartışmalar yalnızca akademisyenleri huzursuz etmekle kalmadı, tıpkı vakitte Kuzey Makedonya’nın Avrupa Birliği’ne girişini engelleyerek önemli sonuçlar da doğurdu.

Öyle ki komşusu 1991’de Makedonya ismini kullanarak bağımsızlığını ilan ettiğinde öfkelenen Yunanistan, Makedonya’nın NATO ve Avrupa Birliği’ne girişini engellemeye yemin etti. Makedonya Ulusal Birliği Partisi’nin Lider Yardımcısı Timco Mucunski, “Bu bizim uydurduğumuz düzmece bir tarih değil” diyerek kararlı olduğunu belirtti. Buna nazaran hükümet, ülkenin isminden “kuzey” sözünü çıkarmak istediğinin sinyalini vererek Yunanistan’ı kızdırmış, mayıs ayında yeni seçilen cumhurbaşkanının Makedonya olarak bahsetmesi de, Yunan büyükelçisinin ülkeyi terk etmesine yol açmıştı.

TARİHİN EN BÜYÜK KOMUTANLARINDAN

Antik Makedonya’nın MÖ 336-323 yılları ortasındaki hükümdarı Büyük İskender, tarihin en büyük kumandanlarından birisi olarak kabul ediliyor. 20 yaşında tahta geçen ve 30 yaşına geldiğinde Yunanistan’dan Kuzeybatı Hindistan’a kadar uzanan büyük bir imparatorluk oluşturan Büyük İskender’in hayatı sinemalara de bahis oldu. Oliver Stone’ın yönettiği 2004 imali sinemada Büyük İskender’i Colin Farrell canlandırmıştı.