Seray Şahinler – Pandemi sürecinden en çok etkilenen tiyatrolar uzun bir ortadan sonra yine izleyicisiyle buluştu. Bilhassa açıkhavada düzenlenen …
Oğuz Atay’ın hikayelerinden yola çıkıyorsunuz bu sefer ve üç hikayeyi oyunlaştırıyorsunuz. Neden bu hikayeler?
Temeline “Demiryolu Hikâyecileri”ni yerleştirdiğimiz bir oyun akışı var aslında. Bu kıssayı seçme sebebimiz, Oğuz Atay’ın fevkalade dokunaklı gülümsemesine gereksinim duymamız. Kendi seyahatimizin güncesini tutarken, bu kıssa o günceyle örtüşüverdi ve insanın/sanatın yalnızlığı ile ‘neden’ soruları, Oğuz Atay’ın zekâsına/duyarlığına teslim bir yerden sese dönüştü. “Unutulan” ve “Beyaz Mantolu Adam” kıssaları de, temel metnin içinde var olan iki farklı kişinin öznel hallerine uygun düştüğü için tercih ettiğimiz öyküler.
Tiyatro ve edebiyat ortasındaki etkileşim son yıllarda daha görünür oldu…
Tiyatro kelama dönüştükten bugüne, vakit zaman performansa, sözsüzlüğün kudretine teslim olsa da, aslen edebiyatın sonsuz merhemine de muhtaçlık duyduğu periyotlar geçirdi. Kendi alanında giderek yalnızlaşan insan/sanatçı, disiplinlerarasılık ile kendini yine diğerlerinde tanımaya, diğerleriyle yeni bir ben yaratmaya çalıştı. Edebiyat ile sahnenin buluşması da, enikonu bu dürtülerle daha görünür oldu diye düşünüyorum. Öbür tarafıyla ise, bir sahneleme/oyunculuk prosedürü olarak ‘anlatıcılık’ en ilkel, en öz, en gerçek damarlarından biri tiyatronun. Eh edebiyat da anlatı için seçilebilecek en ufuk açıcı ve cezbedici seçim.
Oğuz Atay’ın metinleri vakitsizdir aslında…“Demiryolu Hikâyecileri” bugüne ne söylüyor?
Dünden farklı bir şey söylemiyor galiba. Yarınımızı gerçek ve sağlıklı inşa edebilmek için, kendimizin/diğerimizin ayırdına varıp, onunla eğlenip, eleştirip, yine nefes alabilmeliyiz. “Demiryolu Hikâyecileri”nin son cümlesi aslında hepimiz açısından bir davet: “Ben buradayım sevgili okuyucum, sen neredesin sanki?”
Tiyatro oyunları da birer edebi metin… Bu buluşma seyirci için hoş tecrübe oluyor. Sizin için bir hikayeyi sahneye uyarlama süreci nasıldı ve neden kıymetliydi?
Edebi metin problemi birazcık karışık tiyatro açısından. Okunsun diye değil, seyredilsin diye yazılmış metinler oyun dediklerimiz. Kıssalar ise yazan ile okuyan ortasında geçen mahrem bir buluşma. Tiyatroda ayrıca ortacılar giriyor devreye. Münasebetiyle bir kıssayı sahneye uyarlamak kelam konusu olduğunda da, temelde keder edindiğimiz, muharririn dünyasını mümkün olan en sarih haliyle seyirciye taşımak.
Oyunda terk edilmiş bir demiryolu istasyonunda, seyyar kıssa satıcılığı yapan üç kişinin kıssasını; geriye kalan son kişi seyirciye aktarıyor. “Unutulan” ve “Beyaz Mantolu” adam öyküleri ise, kalan son kişinin öyküsüne eşlik ediyor. Kumbaracı50, “Oğuz Atay’ın; edebi zekâsı ve ironik lisanı aracılığıyla okuyucusu ile kurduğu yalın bağlantıyı; sahne üzerinde koruyarak, tıpkı izlekle kıssaları seyirciyle paylaşacağımız bir seyahate çıkıyoruz” kelamlarıyla izleyiciyi bu hikayeye şahit olmaya davet ediyor.
Birbirimizi dinlemek hepimize uygun gelecek
Pandemi sürecinden en çok tiyatrolar etkilendi. Kimi sahneler kapandı, tiyatro toplulukları dağıldı. Bundan sonrası için öngörüleriniz neler, nasıl ayağa kalkmalı?
Çetin geçecek yeni süreç var önümüzde. Hala bir şeyin geçtiği, düzeldiği, toparlandığı, ders çıkarıp tekrarına müsaade edilmediği bir devirde değiliz. Geçirdiğimiz ve geçireceğimiz vakitte iyi-sahici-nesnel tahlillere ve içeriden bir duyguya gereksinim olduğunu düşünüyorum. Biraz birbirimizi tabir yerindeyse ‘ciğerden’ dinlemek hepimize yeterli gelecek.
