British Museum’da Bulunan Anadolu Kökenli Eserlerin İadesi İstendi

Türkiye‘den, 2 bin yapıtın çalındığı Londra’daki müzeye iade talebi

KÜLTÜR ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Çaba Dairesi Lideri Zeynep Boz, 30 yılda 2 bin kadar yapıtın çalındığı ortaya çıkan Londra’daki British Museum’da Anadolu kökenli çok kıymetli eserler bulunduğunu söyledi. Boz, yapıtların durumu hakkında bilgi almak için müzeye mektup gönderdiklerini ve iade talebinde bulunduklarını belirtti.

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Londra’daki British Museum’un 16 Ağustos’ta, müze depolarındaki 2 bin kadar tarihi yapıtın 30 yıllık süreçte çalındığını, kaybolduğunu yahut ziyan gördüğünü ve yapıtlardan sorumlu 1 kişinin işten çıkarıldığını bildirmesi üzerine harekete geçti. Bakanlık müzede bulunan Anadolu kökenli yapıtların durumu hakkında bilgi almak emeliyle Londra’ya Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla resmi bir mektup göndererek yapıtların iadesini istedi. DHA’ya konuşan Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Çaba Daire Lideri Zeynep Boz, British Museum’da yaşanan hırsızlık olayının kabul edilemeyeceğini belirterek,  “British Museum’da yaşanan bu hırsızlık olayı hepimiz için büyük bir şok oldu. British Museum’un da içerisinde olduğu birçok Avrupa müzesi, yapıtları ne kadar yeterli korudukları ile alakalı epeyce büyük tez sahibi kurumlar. Yıllar boyunca, Türkiye’nin de içerisinde olduğu eser iadesi talep eden köken ülkelere ‘Biz çok güzel koruyoruz. Tüm dünya için koruyoruz’ diye yanıt verdiler.  Bu türlü bir sav sahibi müzede bu türlü bir hırsızlık olayının yaşanmasını beklemiyorsunuz” dedi.

‘TALEBİMİZDE KARARLIYIZ’

British Museum’da yaşanan hırsızlık olayının kültür profesyonellerini üzdüğünü tabir eden Boz, “Anadolu kökenli yapıtların de British Museum’da bulunuyor olmasından ötürü kaygı hissettik ve müze ile irtibata geçerek yapıtlarımızın akıbetini sorduk. Yapıtları kendilerinin söz ettiği kadar âlâ koruyamadıklarını ve bunun bir münasebet olmayacağını belirterek Anadolu kökenli yapıtların asıl konutları olan Türkiye’ye iadesini talep ettik. British Museum’dan şimdi bir cevap almadık. Görece yeni bir teşebbüs diyebiliriz. Lakin talebimizde kararlıyız. Müzeden yapıtlarımızın akıbetine yönelik bir açıklama gelmedi. Lakin anladığımız kadarıyla çalınan eserler farklı bir koleksiyona ilişkin. Natürel bu bir öngörü. Bu sorunun yanıtını en net biçimde alabilmek için Dışişleri Bakanlığımız kanalıyla ilettiğimiz mektupta bu sorulara da yanıt bulmak istediğimizi belirttik” diye konuştu.

‘ÇOK KIYMETLİ ESERLER VAR’

Boz, Anadolu’dan koparılarak farklı ülkelere kaçırılan tüm yapıtların Türkiye’nin kültür hazinesi açısından epey önemli olduğunu, kelam konusu müzede de Anadolu kökenli çok kıymetli eserler bulunduğunu söyledi. Boz, “Tabii ki tüm Türkiye’ya mal olmuş; Knidos Aslan’ı, Nereidler Anıtı, Adıyaman Samsat Steli ve ismi kültür varlığı kaçakçılığı ile sıklıkla anılan Robert Hecht tarafından British Museum’a satılan 3 gümüş kap üzere pek çok eserimizle ilgili görüşmek istiyoruz. Eser iade talebimiz yeni bir gündem değil. Uzun yıllardır pek çok sefer eser iade taleplerimizle ilgili British Museum’la görüştük. Lakin bir tahlile ulaşmak mümkün olmadı. Zira British Museum’un bir kanunu var. Bu kanuna nazaran yapıtların iadesini sağlayamıyor. Doğal bu çok planlı bir formda hazırlanmış bir kanun. Zira British Museum’un koleksiyonu toplama bir koleksiyondur. Kesinlikle bünyesinde İngiltere’de yapılmış kazılardan çıkarılmış eserler de var. Lakin müzenin koleksiyonundaki birçok yapıtın farklı köken ülkelere ilişkin olduğunu biliyoruz. British Museum’un eser iadesi konusundaki bu yaklaşımı değişmeli. Gelinen nokta bize bunu gösteriyor. British Museum’un eser iadesi konusunda daha işbirlikçi yaklaşmasını bekliyoruz” sözlerini kullandı.