enflasyonemeklilikötvdövizakpchpmhp
DOLAR
32,3122
EURO
35,0643
ALTIN
2.278,43
BIST
9.012,04
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
İstanbul
Açık
20°C
İstanbul
20°C
Açık
Cuma Az Bulutlu
23°C
Cumartesi Az Bulutlu
21°C
Pazar Az Bulutlu
21°C
Pazartesi Az Bulutlu
23°C

Boğaziçi Üniversitesi: Türkiye’de bir özerk akademi mücadelesi

Boğaziçi Üniversitesi’nde bir yıldır çözülemeyen kriz, 2 Ocak 2021’de başladı. Daha evvel AKP’de çeşitli durumlarda misyon alan ve üniversite …

Boğaziçi Üniversitesi: Türkiye’de bir özerk akademi mücadelesi
04/01/2022 11:20
124
A+
A-

Boğaziçi Üniversitesi’nde bir yıldır çözülemeyen kriz, 2 Ocak 2021’de başladı. Daha evvel AKP’de çeşitli durumlarda misyon alan ve üniversite dışından bir isim olan Prof. Dr. Melih Bulu, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından üniversiteye rektör olarak atandı. Buna karşılık birinci fiziki protesto 4 Ocak 2021’de “Kayyum rektör istemiyoruz” sloganıyla üniversite yerleşkesinde başladı. Protestoya katılan öğrencilerin yerleşke içine girememesi için giriş kapısına kelepçe takıldığı ana dair manzaralar de o gün kameralara yansıdı. Öğrenciler, sonraki gün meskenlerine yapılan şafak operasyonu ile gözaltına alındı. Akademisyenler, rektörlük binasına karşı “sırt dönme” hareketi başlattı.

Protestolar yerleşke sonlarını aşarak ülkeye yayıldı

Olaylar Boğaziçi Üniversitesi ile de hudutlu kalmadı. İstanbul’daki öbür üniversitelerde ve ortalarında Ankara, İzmir, Adana, Konya ve Hakkari’nin olduğu çeşitli vilayetlerde de Boğaziçi Üniversitesi’ne dayanak aksiyonları düzenlendi. Hareketlerde polisin sert müdahalesi esnasında yüzlerce kişi gözaltına alındı, ortalarında darp edilerek yaralananlar da oldu.

Boğaziçi Üniversitesi protestolarıyla ilgili en çok tartışılan bahislerden biri, üzerinde Kabe fotoğrafının da bulunduğu anonim bir kolaj çalışması oldu. 29 Ocak 2021’de İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, yerleşkede sergilenen kelam konusu kolaj nedeniyle “Halkın bir kesitinin benimsediği dini pahaları alenen aşağılama” suçlamasıyla dört öğrencinin gözaltına alındığını duyurdu, öğrencilerden ikisi tutuklandı.

56475760 403

Soylu: “LGBT sapkınları”

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, tutuklu öğrenciler hakkında toplumsal medyada “LGBT sapkınları” tabirini kullandı. Soylu’nun bu paylaşımı “nefret söylemi” gerekçesiyle Twitter tarafından kısıtlandı. Tutuklanan öğrenciler Selahattin Can Uğuzeş ve Doğu Demirtaş, 17 Mart 2021’de görülen birinci duruşmada özgür bırakıldı. “Boğaziçi Stant Davası” da olarak bilinen davanın dördüncü duruşması 9 Şubat 2022 tarihinde görülecek.

Çevik kuvvet polisleri yerleşkeye girdi

Bu süreçte çevik kuvvet polisleri yerleşkeye birinci sefer 1 Şubat 2021’de girerek burada Bulu’yu protesto eden öğrencilere müdahale etti, çok sayıda öğrenci gözaltına alındı. Çevik kuvvetin yerleşkeye girmesi ilerleyen süreçte bir kaç defa daha tekrarlandı. Yerleşkenin çeşitli noktalarına güvenlik kameraları yerleştirildi, kapısına demir parmaklıklar takıldı, önünde toma ve gözaltı araçları bekletildi, basın mensuplarının ve Boğaziçi Üniversitesi mezunlarının yerleşkeye girişi engellendi.

Öğrenciler “terörist” denilerek amaç gösterildi

Boğaziçi Üniversitesi, sadece kamuoyunun değil, iktidarın da gündeminden düşmedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, protestolara katılan öğrencileri “Siz öğrenci misiniz? Siz talebe misiniz? Siz rektörün odasını basmaya kalkışan, işgale kalkışan terörist misiniz?” kelamlarıyla gaye aldı. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, “Boğaziçi’ne takviye vermek teröre takviye vermektir” tabirlerini kullandı.

Protestoların odağındaki Melih Bulu, “Bana dokunmak devlete dokunmaktır” diye açıklama yaparken, organize kabahat örgütü başkanı Alaattin Çakıcı ise yayınladığı bir mektupla Bulu’ya istifa etmemesi davetinde bulundu.

59136301 403

Üst heyetlerin onayı alınmadan iki yeni fakülte açıldı

Tüm bunlar olurken üniversitenin akademik, idari işleyişi ve öğrenci faaliyetleriyle ilgili de değişiklikler yapıldı. Boğaziçi Üniversitesi LGBTİ+ Çalışmaları Aday Kulübü kapatıldı, Cinsel Tacizi Tedbire Komisyonu’nun çalışmaları fiilen durduruldu. Resmi Gazete’de yayınlanan 6 Şubat 2021 tarihli bir kararla Boğaziçi Üniversitesi’ne hukuk ve irtibat fakülteleri açılacağı duyuruldu. Bu karar alınırken üniversitenin üst konseylerinden onay alınmamıştı.

Öte yandan rektörlük makamı, protestoların başından beri öğrencilere türel dayanak sunan akademisyen Feyzi Erçin’in derslerini iptal etti. Erçin, Boğaziçi Üniversitesi’nde sekiz yıldır yarı vakitli olarak sinema dersleri veriyordu.

“Toplumun yüzde 67’si öğrencileri haklı buldu”

Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), 24 Şubat’ta Boğaziçi Üniversitesi protestolarına dair bir ön kıymetlendirme raporu yayınladı. Rapora nazaran o tarihe dek en az 801 kişi azap ve makus muamele ile gözaltına alındı, en az 13 kişi yaralandı, 11 kişi tutuklandı, 228 bireye isimli denetim, 29 şahsa mesken mahpusu önlemi uygulandı. Sadece iki ayı kapsayan bu raporun üzerine onlarca gözaltı ve tutuklama daha yaşandı.

Boğaziçi Üniversitesi’ne ait tartışmalar sürerken KONDA Araştırma Şirketi, “Toplumun Boğaziçi Üniversitesi Olaylarına Bakışı” isimli bir rapor yayınladı. 2 Nisan 2021 tarihli rapora nazaran o günlerde toplumun yüzde 67’si öğrencilerin rektör atamalarına karşı gösterdikleri yansıyı haklı bulurken, yüzde 33’ü öğrencileri haksız buluyordu.

Melih Bulu misyondan alındı, Naci İnci periyodu başladı

Protestolar devam ederken verdiği bir röportajda “İstifayı düşünmüyorum, başta bu krizin 6 ay içinde biteceğini öngörmüştüm, o denli de olacak” diyen Prof. Dr. Melih Bulu’nun öngörüsü gerçekleşmedi. 15 Temmuz 2021’de gece yarısı yayınlanan bir Cumhurbaşkanı kararıyla misyondan alındı. Yerine Bulu’nun rektör yardımcılığı misyonunu kabul eden Prof. Dr. Naci İnci atandı.

İnci, vazifeye geldiği birinci günlerde, basın mensuplarının içeri alınmadığı üniversite yerleşkesinde protestoları başından beri kayıt altına alarak arşivleyen öğretim vazifelisi Can Candan’ın işine son verdi.İnci bu kararında Candan’ın ders verdiği kısım ve fakültenin görüşünü almamıştı. Bundan beş ay sonra Candan hakkında açılan soruşturmanın nedeninin TİP Genel Lideri Erkan Baş’ın bir tweet’ini paylaşmak olduğu öğrenildi. Üstelik Candan’ın yerleşkeye girişi de “rektörlük talimatıyla” yasaklandı.

58275064 403 Prof. Dr. Mehmet Naci İnci

Akademisyenlerin işine son verilirken yeni takımlar açıldı

İlerleyen vakitlerde üniversitede ders veren Mohan Ravichandran, Seda Binbaşıgil ve Özcan Vardar’ın derslerine de son verildi. İşten çıkarmaların yaşandığı günlerde üniversiteye dışarıdan isimler işe alındı, kararname ile açılan fakülteler için yeni takımlar açıldı. Bir yıldır her gün rektörlük binası önünde “sırt dönme” aksiyonu gerçekleştiren 16 akademisyen ise rektörlüğün şikayetiyle başlatılan bir soruşturma ile karşı karşıya kaldı.

İki öğrenci 52 gün boyunca tek kişilik hücrelerde tutuldu

İnci’nin 4 Ekim 2021’de yerleşkede protesto düzenleyen öğrencileri şahsen isim vererek savcılığa şikayet ettiği ortaya çıktı. Gözaltına alınan öğrencilerden Enis Berke Gök ve Caner Perit İtina tutuklandı. Üç aydır cezaevinde olan iki öğrenci, bunun 52 gününü tek kişilik hücrelerde tecrit altında geçirdi. Onların da ortalarında olduğu 14 öğrenci hakkında çeşitli oranlarda mahpus cezası isteniyor, birinci duruşma 7 Ocak 2022’de Çağlayan Adliyesi’nde görülecek.

“Karşı karşıya olduğumuz şey, sistematik bir yok etme planı”

“Karşı karşıya olduğumuz şey şuurlu, sistematik bir yok etme planı. ‘Biz bu üniversiteyi temizlemeye geldik’ dediklerini şahsen kulaklarımızla duyduk” diyen Boğaziçi Üniversitesi Sanayi Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Tınaz Ekim, DW Türkçe’ye verdiği demeçte, İnci idaresindeki rektörlüğün yapmaya çalıştığı şeyin senatodaki oy çokluğunu bir halde sağlamak ve üniversite içindeki karar düzeneklerini ele geçirmek olduğunu aktardı.

“Yeni yılda tüm kamu kurumlarına liyakat ve özerklik diliyoruz”

Daha evvel öbür üniversiteler ve kurumlarda da misal süreçlerin yaşandığını hatırlatan Ekim’e nazaran Boğaziçi Üniversitesi’nin bahtı, üniversite bileşenlerinin liyakat ve özerklik üzere akademik, etik bedeller doğrultusunda ortak hareket edebilme kültürü. İtirazlarını barışçıl formüllerle lisana getirmeye devam edeceklerinin altını çizen Ekim, “Boğaziçi Üniversitesi akademisyenleri olarak yeni yılda yalnızca Boğaziçi’ne ya da üniversitelere değil, tüm kamu kurumlarına liyakat ve özerklik diliyoruz” dedi.

Türkiye’de 12 Eylül 1980 darbesinden sonra kaldırılan rektör seçimleri 1992’de geri getirilmişti. 2016 yılında yayımlanan bir kanun kararında kararname ile seçimler yine kaldırıldı. O tarihten bu yana devlet üniversitelerinde rektörler, Cumhurbaşkanı tarafından atanıyor. Boğaziçi Üniversitesi akademisyenleri ve öğrencileri, akademide özerkliği ve liyakati zedelediği görüşüyle temelde atama sistemine karşı çıkıyor. Talepleri ise net: Atanmış rektörün istifası, tutuklu öğrencilerin özgür bırakılması, yerleşke içindeki güvenlikçi siyasetlerin terk edilmesi ve tüm üniversitelerde rektörlerin seçimle belirlenmesi.

Fatima Çelik

© Deutsche Welle Türkçe

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.