Instagram paylaşımlarının altında gördüğüm en fazla yorumlar: “narsist düzelir mi?”, “narsistle yaşamak zorundayım bu mümkün mü?”, “eğer …
Gelelim bu soruların yanıtlarına…
Bu sorulara karşılık vermeden evvel eşinizin ya da aile üyenizin narsist olup olmadığından emin olmalısınız. Bunun için daha evvel narsist insanların özellikleri ismi altında bir yazı paylaşmıştım. O yazımızı okuyarak daha net karar verebilirsiniz. Ben kısaca sizlere hatırlatmaya çalışayım.
Narsistler daima sizi hatalar, her tartışmada onlar haklıdır. Siz kendinizden emin olsanız dahi onlar haklı çıkmanın yolunu bulur. Aldatsa bile haklıdır. Narsist yanılgılarını görmez, görse bile bunun ismine özür dilemez. Özür diliyorsa da bunu bir çıkar uğruna yapıyordur. Narsist daima palavra söyler ve bunları inkâr eder. Özel günleri mahvetmede çok ustadır. Hoş bir günün akabinde arbedeyle dönersiniz. Narsist daima kendinden bahseder, kendisi hakkında konuşur sizi çokta önemsemez. En temel özellikleri ise empati kuramıyor olmalarıdır. Narsist sizi anlamaz. O olayları kendi dünyasında anlamlandırır. Sizin ne düşündüğünüz ve hissettiğiniz değerli değildir. Şayet bu özelliklerin birçoklarına sahip birisiyle yaşıyorsanız, narsist biri olma mümkünlüğü yüksek. Daha net bilgi almak istiyorsanız bir uzmana müracaatınızda yarar var.
Hadi diyelim narsistle yaşıyorsunuz, narsist düzelir mi? Akılda olan en değerli sorulardan birisi…
Birçok terapist ve araştırmacı narsistin düzelmeyeceği istikametinde sözlerde bulunur. “Eşin ya da ailen narsist, oradan kaç kurtar kendini” üzere sözler kullanırlar. Lakin son yıllarda yapılan araştırmalara nazaran narsistlerin düzeldiği görülmüştür. Ama bu durum o denli görüldüğü üzere de kolay değil ne yazık ki. Narsistlerin %90’ı düzelmiyor.
Gelelim neden düzelmediklerine ve düzelmesi için gereken kaidelere.
1. Narsistin düzelmesini etkileyen faktörlerden en kıymetlisi FARKINDALIK’tır.
Narsist ailesini model alarak büyüdü. Muhtemelen bir narsist ile büyüdüğü için kendisi de narsist olarak ömrünü sürdürür. Çocuk daima anne babasının tartışmalarına maruz kalır. Narsist olan taraf daima haklıdır ve karşı tarafın fikirlerine hürmet duymaz. Kendi doğrularını baskılar durur. Tıpkı baskıyı çocuğa da yapar. Çocuk yıllarca bu biçim zehre maruz kalınca yaşadığı durumu olağanlaştırır.
Narsistte yaptığının her vakit gerçek olduğunu düşünür. Narsistler yaptığı berbat davranışın olağan olduğunu zanneder. Biz buna farkındalık diyoruz. Şayet narsist verdiği zararın farkında değilse düzelmek üzere bir motivasyona sahip olamaz. Ona nazaran neyi değiştireceksiniz ki. O aslında içinde bulunduğu durumun olağan ve hakikat olduğuna inanıyor. Bir narsist verdiği zararın farkında değildir. Sahip olduğu tüm şeyleri kaybetmeye başladığında kendisinde farkındalık oluşmaya başlıyor. Ailesini, arkadaşlarını, eşini kaybediyor ve hiçbir işte tutunamıyor. Artık uyanmaya başlıyor “bende bir zıtlık var.” Lakin bu durumda iş işten geçmiş oluyor.
Sizden ricam farkındalık yaratmak ismine narsistlere “sen hastasın, bak burada yazanların hepsi seni tanım ediyor” üzere suçlayıcı cümleler kullanmayın zira sizin o denli olduğunuza günün sonunda ikna edecektir. En yanlışsız yol dolaylı olarak onlara narsist olduklarını anlatmaya çalışmaktır. Şayet bir gün farkına varırlarsa düzelme talihleri vardır…
2. Narsistlerin değişmemesinin ikinci sebebi ise alışkanlıklardır. Alışkanlıkların değişmesi yıllar alır.
Narsist ömrü boyunca bu usul davranışlarla büyüdüğü için onları çok yeterli formda öğrendi ve alışkanlık edindi. Yeni bir yol onların işine gelmez ve hayatlarını zorlaştırır. Narsist, narsist olmaktan keyif alır. Neden memnun olmasın ki, kendi ne istersen onu yapıyor. Alışkanlıkların değişmesi ise yıllar alacağı için düzelme talihi yoktur.
3.Narsistin etrafı değişimine mahzur olur.
Narsist etrafındaki insanları sömürerek hayatını sürdürür. Bu etrafındaki beşerler onlara çıkar sağladığı için onları bırakmak o denli kolay değildir. Narsist kurbanını sömürür, ondan duygusal, cinsel, ekonomik ya da ruhsal olarak beslenir. Çocukluğunda yaşadığı travmaları kurbanı ile telafi etmeye çalışır. Şayet kendi çocukluğunu keşfedip onları güzelleştirirse düzelme talihi vardır. Lakin içinde bulunduğu durum kolayına kaçtığı için bundan vazgeçmez.
4. Yansıtma yaptığı için narsist düzelmez.
Nedir yansıtma dediğimiz olay? Kendisinde olan özelliği sizde varmış üzere gösterir. Kendisi güvenilmez olduğu için sizi ya da çevreyi inançsız olarak cürümler. Birebir formda kendisi kıskançtır lakin sizi kıskançlıkla hatalar. Kendisi aşağılıktır lakin sizin ne kadar güçsüz ve ezik olduğunuzu lisana getirir. Bunu yapmasının sebebi kendi içerisinde yaşadığı ruhsal kompleksleri sizinle telafi etmesidir. Şayet farkında olmadan yaptığı yansıtmayla yüzleşir ve içindeki komplekslerle gayret ederse düzelebilir. Lakin bu rastladığımız bir durum olmuyor ne yazık ki.
5. Narsistin empati yoksunluğu düzelmesini maniler.
Narsistler ve bilinmeyen narsistler etraflarına herkesi dinliyormuş imajı verir lakin onlarda diğerini manaya mahareti yoktur. Bir olay karşısında sizlerin ne yaşadığını anlayamazlar. Hisleri tanımlama ve fark etmede zayıftır, bu da düzelmesini maniler. Bir narsist empati kurmayı geliştirirse düzelebilir.
Özetle narsistin farkındalığı yoksa, alışkanlıklarına saplanıp kaldıysa, daima etrafından besleniyorsa, çocukluk travmalarını kurbanına yansıtarak telafi etmeye çalışıyorsa ve empati hüneri yoksa düzelmesi mümkün değildir. Çok ender de olsa bu faktörleri aşıp terapi almayı kabul ediyorsa %10’luk bir oranla düzelme bahtı vardır. Ancak buradaki motivasyon içsel olmalıdır. Ne demek istiyorum içsel motivasyon derken? Yani kendisi için düzelmesi gerekli. “Ben kendim daha memnun hayat için bu özelliklerimi düzeltmem gerek” demelidir. Dışsal motivasyon onlara yarar etmez. Yani evliliğim dağılmasın, aman çocuklar ebeveynsiz büyümesin, elalem laf etmesin diye düşünerek tedavi almaya gidiyorsa ne yazık ki yıllarca terapiye dahi gitse işe yaramayacaktır.
YouTube
TikTok
