Bir kitap yazdım yayınlar mısınız? Kitabımı hangi yayınevi yayınlar? Hangi yayınevi ne çeşit kitaplar basıyor? Evrakımı size nasıl gönderebilirim …
Bir kitap yazdım yayınlar mısınız? Kitabımı hangi yayınevi yayınlar? Hangi yayınevi ne çeşit kitaplar basıyor? Evrakımı size nasıl gönderebilirim? Kitap yazan, içerik üreten herkesin her daim gündeminde olan ve gündeme nazaran şekillense karşılıkları asla değişmeyen sorular… Bu sorunun karşılığındaki kilit rol ise editörlerde! Bir şeyler karalayan, derli toplu kusursuz bir kitap yazan herkesin en hayati gereksinimi ise hakikat yayınevi ve yanlışsız editör. Çünkü kitapların şekillenmesinde ve yayına en gerçek halde aktarılmasında editörlerin rolü çok büyük. Matbaaya giden yolun en değerli aktörlerinden olan editörler her kitabı kendi iç dinamiklerine, hitap ettiği okura nazaran pahalandırıyor.
Pekala yayınevine kitap belgesi nasıl gönderilir, hakikat yayınevi yanlışsız editör yanlışsız muharrir nasıl buluşur? Editörler gelen metinde nelere dikkat ediyor? Öncelik gerçek yayınevinin tercihi, metnin içeriği ve lisanı… Yeni Şafak Kitap’a konuşan editörlerin aktardığına nazaran yazılan kitaba uygun yayın yapan yayınevleri tercih edilmeli. Şiir kitabı basmak istiyorsanız bunu yalnızca fikir kitabı basan bir yayınevine göndermeniz yanlışsız bir seçenek değil. Veya bir tiyatro metni kaleme aldıysanız, bu alanda çalışan yerleri seçmeniz gerekiyor. Romanın yayınevi kotası ise biraz daha geniş…
Pekala hakikat yayınevini buldunuz, belgeniz kabul edildi… Sırada ne var? Kitabınız gerçek yerle buluştuktan sonra editörle alakanız başlıyor. Bu süreçte editör muharriri yönlendiriyor ve gerçek lisanı yakalamak için hummalı çalışma başlıyor. En karmaşık metinlerden bir cevher çıkabilirken, en derli toplu dahi yazı kimi vakit müdahale istiyor. Editörler yalnızca yeni müelliflerin değil, bugün edebiyatın çok satan kalemlerinin, usta hatta ödüllü pek çok müellifin yapıtına taraf veriyor. Kısacası müellif editörsüz, editör yazarsız olmuyor! Yeni Şafak Kitap olarak, yayıncılığın değişen dinamiklerine nazaran bir kitabın yazımdan basıma uzanan seyahatini editörlerden dinledik…
Ketebe Yayınları – İslam Dalp: Deneyimli editör yapıtı kavrar
Her yayınevine çok sayıda belge gelir. Büyük bir kısmı belge kabul maili üzerinden, yayınevinin belirlediği standartlara nazaran gelen direkt müracaatlardır. Bunlarda biçim koşulu değerlidir. Evrakın Word dokümanı olarak gönderilmesi, makul punto büyüklükleri kullanılarak yazılmış olması vs. değerlidir. Ayrıyeten bizim üzere kimi yayınevlerinin evrak ile birlikte göndermesini istediği müracaat formu olabilir: Burada müellif adayına yapıtının içeriği, özeti, hangi kitleye hitap ettiği yahut yazdığı yapıtın muadilleri yahut rakiplerinin hangileri olduğu, yapıtını hazırlarken hangi kaynakları elinin altında bulundurduğu üzere sorular yöneltilir. Bu müracaat formunda verilen karşılıklardan çok kendisini nasıl anlattığı, sunduğu değerlidir müellif adayının. Deneyimli bir editör, müracaat formuna baktığında yapıtın ne ölçüde dikkatle hazırlandığını fark edebilir.
Müellif adaylarının yahut muharrirlerin evraklarını ilettikleri yayınevini tanımaları da kıymetlidir. Dizilerini takip etmedikleri, içeriklerine göz atmadıkları yayınevlerine duygusal yakınlıkları sebebiyle belge gönderen çok kişi oluyor. İçerikleri düzgün olsa da yayınevinin o vakit dilimindeki arayışı ile örtüşmediğinde olumsuz yanıtla dönülen çok sayıda belge olabiliyor. Mecmuaların daha fazla başına gelir bu sorun, hiç şiir yayımlamadıkları halde yüzlerce şiir gelir mail kutularına. Bizde de misal durumlar kelam konusu olabiliyor.
Buraya kadarki süreç problemsiz işlediyse gerisi daha rutin bir akışı takip ediyor. Evrak kabulü, yayın asistanı tarafından yapılıyor. Kaydedilen evraklar, alanlarına nazaran editörlere dağıtılıyor. Bu birinci eleme süreci. Bu kademeyi geçen belgeler, editörler tarafından bir çeşit dizi editörü üzere çalışan yönetici editörlere iletiliyor çeşitli notlarla birlikte, birtakım vakitler muhtaçlığa nazaran epey uzun raporlar eşlik edebiliyor bu yönlendirmeye. Buradan da olumlu bir karar çıkarsa müracaat belgesi, yayın konseyine çıkartılıyor. Yayın konseyinde editörlere ek olarak pazarlama ve satış kısmındaki grup arkadaşları da bulunuyor ve kanaatlerini bildiriyorlar. Son karar buradan çıkıyor. Bu süreç 3-6 ay ortasında bir vakit alabiliyor.
İz Yayıncılık – Ayşegül Özdoğan: Fikir alışverişi değerli
Editör ile müellif ortasındaki irtibat, editörün kitap seçimindeki tavrı, yayınevinin çizgisi doğrultusunda alacağı kararlar kitapların basılmadan önce geçirdiği en önemli süreci temsil ediyor. Bu noktada hem yapıtlarını bir yayınevine göndermek isteyen bireylerin hem de yayınevindeki süreçlerin nasıl ilerlediğini merak edenlerin, cevabını bulmak istediği birtakım sorular ortaya çıkıyor.
Öncelikle kitap evrakı göndermek isteyen bireylerden yayınevi olarak talep ettiğimiz birtakım şeyler var. Evrakın bir özetini, kişinin kendisini tanıtacak bir özgeçmişini ve evrakın tamamlanmış hâlini bize mail olarak göndermelerini bekliyoruz. Bunun için kullandığımız tek bir mail adresi var ve bu mail adresinden diğer bir yerde belge kabul etmiyoruz. Buna, yayınevine eser gönderirken dikkat edilmesi gereken birinci etap diyebiliriz tahminen de. Ama bu evreden sonra, ekseriyetle şahsî hayatımda da karşılaştığım en yaygın soru, “Bir çalışmam var, sizin yayınevinize gönderebilir miyim?” yahut da “Bir tanıdığım ne vakittir bir evrak üzerinde çalışıyor, size göndersek ilgilenir misiniz?” halinde oluyor. Bu sorunun karşılığı aslında epey önemli bir hususa getiriyor bizi. Kişinin yapıtı, göndermek istediği yayınevinin çizgisiyle uyuşuyor mu? Yapıtını bir yayınevine göndermek isteyen bireylerin, gönderecekleri yayınevini araştırmaları, yayın çizgileri hakkında genel bir bilgiye sahip olmaları gerçek bir yol olacaktır.
Bu yoldaki bir öbür etap, editörün gelen belgeler konusunda dikkat edeceği konulardır. Burada iki farklı merhaleden bahsedebiliriz. Birincisi; her yayınevinin muhakkak başlı bir çizgisi, kabul edebileceği yahut edemeyeceği belgeler vardır. Editör evvela bunun şuurunda olarak evrakları inceler ve uygun gördükleri üzerinde detaylı bir inceleme yapar. İkinci merhale, gelen belgenin kendi alanındaki durum değerlendirmesiyle ilgilidir. Bir edebiyat yapıtıyla bir akademik çalışma kendi alanlarındaki durumları bakımından kıymetlendirilir ve bu değerlendirmenin bir sonucu olarak basılıp basılmayacağı konusunda karara varılır. Belgenin kitap olarak basılmasına karar verildikten sonraki kademede, yapıtın daha uygun hâle gelmesi için editörün çizeceği bir yol oluşur. Bu yol, müellifle editörün birebir temasta olduğu, karşılıklı olarak fikir alışverişinin yapıldığı, gerekli tashih ve redaksiyonların işlenmesinin akabinde hem muharririn hem editörün ortak bir noktada yapıtı tamamladıkları, biraz emek isteyen, lakin epey heyecanlı bir yoldur. Müellifin yayınevi tercihi yapıtının niteliğine nazaran şekillenmeli, editörün çalıştığı yayınevi kendi ferdî ilgi alanları yahut nitelikleriyle uyuşmalı ve yayınevi hem editörünü hem de arşivine dahil edeceği belgeleri seçerken titiz davranmalıdır. Bu üçünün ortak bir alanda buluşup ahengi sağlaması, yayınevinin de editörün de muharririn da muvaffakiyetini olumlu tarafta etkileyecektir.
Dergah Yayınları – Sinem Torun Kara: Evvel metinle bağlantı sonra içerik
Her yayınevi öyküsünü yaşarken kendine ilişkin kokusu, dokusu, karakteri oluşuyor. Muharrirler kendilerine yakın buldukları, okuma ve çalışma pratiklerine uygun gördükleri yayınevlerini seçiyorlar. Bazen yayınevinin mizacına ya da yayın yaptığı bahislere uygun olmayan evrakların gönderilmesiyle kimi yol kazaları olabiliyor. Bu türlü durumlarda editör yahut yayınevi, muharriri kendi dokusuna uygun mecralara, yönlendirmeye çalışıyor.
Belgeler birkaç yolla geliyor elimize. Biz daha çok araştırma-inceleme çeşidinde yayın yaptığımız için, birlikte çalıştığımız hocalarımızın çalışmaları yahut onların etrafındaki şahısların çalışmaları, yeniden hocalar aracılığıyla bize ulaşıyor. Olağan bu ağın dışından da evrak geldiği oluyor. Bir de Dergâh Mecmuası etrafında gelişen, Ali Ayçil vasıtasıyla gelen çağdaş metinler oluyor. Şunu belirtmek gerek, belge bize ne biçimde gelirse gelsin kenarda kalmıyor. Metinler direkt editöre değil, yayınevi mailine gönderilse de ilgili editörlere iletiliyor. Bir evraka bakarken evvel metnin ne yapmak istediğini anlamaya, bütününü kavramaya çalışırım. Metinle nasıl irtibat kurmam gerektiğini, nasıl muamele görmek istediğini az çok anladıktan sonra içeriğe geçerim. Önümdeki bir akademik yayınsa neyi ne kadar özgün biçimde söylediği, yeni ne söylediği, bütünlüklü olup olmadığı, yapmayı vadettiği şeyleri yerine getirip getiremediği, akademik lisana hakimiyeti üzere problemler değerlidir. Çağdaş edebiyat metinlerinde ise yazının zekâsı, lisanı dozunda bırakması, metnin diğer metinlerle, disiplinlerle girdiği diyalog, bu diyaloğun metnin önüne geçme derecesi üzere pek çok belirleyen oluyor. Aslında her kitabın kıymetlendirilmesi de, onaylandıktan sonraki süreci de diğer oburdur. Her kitabı kendi iç dinamiklerine, hitap ettiği muhayyel okura nazaran kıymetlendiririz. Metinlerin de karakteri var, çatlatıp kırmadan, dengeli ve pak hâle getirmeye çalışıyoruz.
Profil Kitap – Merve Kar: Metnin işi hiç bitmez
Şayet Profil Kitap’ın müelliflerinden biri olmak istiyorsanız kitap çıkarma serüveninizi başlatmak için direkt editörlerin mail adreslerine yahut bilgi@profilkitap.com adresine (nitekim bu adrese gelenler de editörlere yönlendiriliyor) evrakınızın Word halini yollayabilirsiniz.
Bir müellif adayının, evrakını göndereceği yayınevini tanıması çok kıymetli. Yayınevinin ne cins bir yayıncılık yaptığından, -son devirdeki işleri de dâhil olmak üzere- yayımladığı yapıtlardan vs. kişinin haberdar olması gerekiyor. Muharrir adayları küçük çapta bir araştırmayla bu mevzuda fikir edinebilir ve böylece kendileri için hakikat olan yayınevini seçmede daha isabetli kararlar alabilirler.
Bu biçim incelikli bir işte kestirme bir yol yok ne yazık ki. Belgenin bir yayınevine gönderilmesinin öncesinde ve sonrasında uzun bir süreç ve yapılması gerekenler var. Tıpkı vakitte müellif adayının bürünmesi gereken ruh halleri de… Örneğin bu kişi çok kuşkucu, sabırlı, esnek ve azimli olmalı.
Basılmış bir kitap bile tekraren kere düzenlenebilecek durumdayken, birçok kişi, kaleme aldığı metne nokta koyduğu an bunu çabucak bir yayınevine gönderiyor. Meğer metnin işi hiç bitmez. Elbette bir hudut çekip son hali bu diyebilmek gerek ancak bu bahiste editörler kendilerine yardımcı olmadan evvel müellif adaylarının kuşku duyarak daima “En yeterli hali bu mu?” sorusunun peşinden gitmesi gerekiyor. Bu yüzden bir editöre teslim etmeden evvel ortaya çıkan metnin üzerinden birkaç sefer geçmeli. Bu tekrar ele alışlar ortasına biraz vakit konulup kişi yazdığı metne yabancılaşırsa daha âlâ sonuçlar elde edilecektir.
Bu basamak geçildiğinde ise sabır devreye giriyor. Evrakı hâlihazırda bir editörün mail kutusunda, gözü yaşlı bekleyenler emin olsun ki yayınevlerinin editörleri önemli bir yoğunluk içinde ve mail kutuları tıka basa dolu yoksa inanın size çabucak dönerlerdi.
Acılı bekleyişiniz sona erdiğinde, evrakınızı açan editör, bir beşerle karşılaşmış üzere oluyor; edindiği izlenimler var ve onun öyküsünü merak ediyor. Birinci izlenimin yeterli olması için ihtimamlı, pak bir metnin yollanması hayli değerli. Dikkat edilenler kitaba nazaran değişkenlik gösterse de üslup, özgünlük, tutarlılık üzere ögeler her eser için geçerli kriterler. Özetle editörün okudukları karşısında gözleri ışıldıyorsa size bir kabul mailiyle dönüş yapıyor ve metni işlemeye onunla birlikte devam ediyorsunuz. Bu noktada iki tarafında esneklik göstermesi gerekiyor. Ortak emelin, mümkün olan en uyguna ulaşmak olduğu unutulmamalı…
