Binlerce çalışanın hafta tatili ile ilgili önemli karar! Artık değişti

‘45 saat’ görüşü

Yargıtay daha evvel verdiği bir kararla kısmi vadeli çalışanın hangi günlerde çalışırsa çalışsın haftalık çalışma müddetini tamamlayamayacağından hafta tatiline hak kazanamayacağına hükmetmişti.

Buna nazaran: “63. hususta, genel bakımdan iş müddetinin haftalık en çok 45 saat olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle 4857 sayılı yasanın uygulandığı devirde, haftalık çalışma müddeti 45 saati bulamayacağından, kısmi vadeli iş alakasında çalışanın hafta tatiline hak kazanması mümkün olmaz.” (Y9HD, 11.04.2016, 2015/342, 2016/8812)

Artık değişti…

Yargıtay 23.12.2020 tarihinde verdiği bir kararda, çalışanın haftanın 7 günü kısmi periyodik çalıştığı bir iş bağlantısında hafta tatili fiyatı ödenmesi gerektiğine karar verdi. Karar nazaran: “4857 sayılı İş Kanunu uyarınca hafta tatili, 7 günlük vakit dilimi içindeki 24 saatlik dinlenme hakkını söz etmektedir.

Karara temel alınan eksper raporunda, şahit beyanlarına nazaran çalışanın pazar günleri paklık yaptığı ve çöp topladığı kabul edilmiştir. Personelin haftanın 7 günü çalışmasına karşın hafta tatili fiyat alacağının ödenmediği sabit olup, kelam konusu alacağın kısmi müddetli çalışma temeline nazaran hesaplanması gerekmektedir.”

Karar hasebiyle kısmi müddetli çalışanın da hafta tatiline hak kazandığını, bu hafta tatilinde çalışmasına karşılık hafta tatilinde çalışma fiyatı ödenmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Kısmi vadeli çalışanların da hafta tatiline hak kazanması gerektiği savunulmaktaydı, bu nedenle isabetli bir karar olmuştur.

Ne kadar fiyat ödenecek?

İş Kanunu’na nazaran; kısmi müddetli çalışana, fiyat ve paraya ait bölünebilir menfaatleri, çalıştığı müddete orantılı olarak ödenir. Bu tıp fiyat ve haklar tam periyodik çalışana ödenen ölçü üzerinden orantılı olarak hesaplanacaktır.

Kısmi müddetli çalışan o fiyatın tamamını isteyemeyecektir. Örneğin kısmi vadeli çalışana çalıştığı müddetle orantılı olarak taban fiyat ödenecektir. İşyerinde ikramiye ödeniyorsa, kısmi periyodik çalışanın ikramiyesi çalıştığı müddet kadar olacaktır. Bu doğrultuda kısmi periyodik çalışana ödenecek hafta tatili fiyatı de bir günlük ortalama fiyatına nazaran hesaplanmalıdır.

Personelin ortalama günlük yararı, fiyatı her ay sabit ise bir ayda kazandığı fiyatın otuza bölünmesi suretiyle, şayet her ay kazandığı fiyat değişiyorsa son bir yıl içinde kazandığı fiyatın 365’e bölünmesi suretiyle tespit edilecektir.

Yıllık müsaade kullanabilir mi?

Kısmi müddetli çalışanlar, yıllık fiyatlı müsaade hakkından tam müddetli çalışanlar üzere yararlanırlar. Bu durumda bir yıllık çalışma mühletini dolduran kısmî vadeli çalışan emekçinin müsaade hakkı vardır.

Nasıl hesaplanır?

Çalışan işe girdikten sonra, İş Kanunu’nda yıllık müsaadeye hak kazanmak için geçirilmesi gereken bir yıllık süreyi kesintiye uğratan durumlar olmadan doldurduysa yıllık fiyatlı müsaadeye hak kazanacaktır. Kısmi vadeli çalışan yıllık müsaadesini kısmi müddetli çalışma devrinde kullanacaktır.

Örneğin 6 işgünü yıllık müsaade kullanacak bir çalışan, olağanda 6 işgünü içerisinde ne kadar çalışıyorsa o kadar işe gitmeyecektir. Yoksa çalışanın fiili çalışma müddetleri toplanarak, 6 işgünlük mühlete ulaşılmaya çalışılmayacaktır. Çalışan bir hafta içinde ne kadar işe gidiyorsa, o günlerde işe gitmeyerek müsaadesini kullanacaktır. Yıllık müsaade fiyatı de emekçinin bir günlük ortalama fiyatı üzerinden hesaplanacaktır.

Kıdem tazminatı hakkı doğar

Kısmi müddetli çalışanlar da kıdem tazminatına hak kazanabilecektir. Şayet kısmi periyodik çalışanın kontratı, patron tarafından ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan davranışlar dışında bir nedenle feshedildiyse ya da çalışan iş mukavelesini haklı bir nedenle feshettiyse, kısmi periyodik çalışan olsa da kıdem tazminatına hak kazanacaktır.

Bu formda çalışan kişinin kıdemi personelin fiilen çalıştığı müddetlerin birleştirilmesiyle bulunacak mühlete nazaran değil, mukavelenin devam ettiği müddete nazaran belirlenmelidir.

Lakin burada çalışanın kıdem tazminatına temel fiyat, ortalama günlük karı üzerinden hesaplanacaktır. Bu halde tam müddetli çalışanla ortasında adalet de sağlanmış olacaktır.