Birleşmiş Milletler bünyesinde Hükümetler Ortası İklim Değişikliği Paneli’nin üç çalışma kümesine ayrılan 6. Kıymetlendirme Raporu’nun son kısmı …
Hükümetlerin ve insanların iklim krizinin en makûs tesirlerini nasıl engelleyebileceğine odaklanan İklim Değişikliğinin Azaltılması başlıklı rapor, dün 195 üye ülke tarafından onaylandı.
İklim krizinin en makus tesirlerinden kaçınmamız için global sera gazı emisyonlarının önümüzdeki üç yıl içinde tepeye ulaşması ve sonrasında süratli bir düşüşe geçmesi gerektiğine işaret eden rapor, bu türlü bir noktaya ulaşmamız durumunda bile 2050 yılına kadar atmosferden karbon çekebilecek teknolojiye muhtaçlığımız olacağını söylüyor.
Bilim insanları ile hükümet yetkililerinin dikkatle incelediği ve dünyanın çok tehlikeli bir geleceği önlemesine kılavuzluk edecek rapor, tüm hükümetlerin karbondioksit salımlarını kesmek için tasarlamış olduğu planları yürürlüğe koyması durumunda bile dünyanın bu yüzyılın sonuna kadar yaklaşık 3,2 derece ısınacağını ortaya koyuyor.
BBC Türkçe’nin aktardığı habere nazaran Pazartesi günü düzenlenen basın toplantısında konuşan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, ‘Birtakım hükümetler ve büyük şirketlerin söyledikleriyle yaptıkları ortasında büyük farklılıklar var. Açıkça söylemek gerekirse palavra söylüyorlar ve bunun sonuçları fecî olacak‘ diye konuştu.
Araştırmacılar, hava sıcaklıklarının bu düzeylere yükselmesinin dünyada ‘gibisi görülmemiş sıcak hava dalgaları, vahim fırtınalar ve yaygın su kıtlıklarına‘ neden olacağını, bu cins çok hava olayları ve felaketlerden uzak durmamız için sıcaklık artışını 1,5 derecede sonlandırmamız gerektiğini tabir ediyor.
IPCC raporu, bunun fakat global güç üretimimizi, sanayilerimizi, ulaşım metotlarımızı, tüketim alışkanlıklarımızı ve tabiat ile bağlantımızı büsbütün değiştirdiğimiz takdirde mümkün olduğunu söylüyor.
Rapora nazaran eşik olarak belirlenen bu düzey ile sonlu kalmamız için ömrümüzü sağlamak üzere ürettiğimiz ve tükettiğimiz her şeyden ortaya çıkan karbon salımlarının 2025 yılına kadar doruğa ulaşması, akabinde süratle düşüşe geçmesi ve dünyanın 2050 yılına kadar net sıfır amacına ulaşması çok kıymetli.
Öbür bir deyişle, 1,5 dereceyle hudutlu kalmamız için son 10 yılda neden olduğumuz karbondioksit salımından fazlasını bir daha hiç üretmemeliyiz.
BBC’ye konuşan IPCC raporunun baş muharriri ve Eindhoven Teknik Üniversitesi’nde Sosyo-Teknik İnovasyon ve İklim Değişikliği profesörü Heleen De Coninck, ‘Rapor, global ısınmayı 1,5 derece ile sonlu tutmamız için artık kritik noktada olduğumuzu gösteriyor‘ diyor ve devam ediyor:
‘Sera gazı emisyonlarımızın 2025 yılına kadar pik düzeye ulaşması ve akabinde süratle azalması gerekiyor. 2050’den çabucak sonra ise atmosferden karbondioksit yakalamamız gerekecek.’
Araştırmacılar önümüzdeki birkaç yılın kritik olduğunu, 2030 yılına kadar karbon salımlarının azaltılmadığı takdirde ısınmanın tehlikeli düzeylere ulaşmasının engellenemeyeceğini söylüyor.
Kısa vadede güç üretim formüllerimiz bu süreçte çok değerli olacak.
Şanslıyız ki dünyada güneş gücü panelleri ve rüzgar türbinleri fiyatlarında son 10 yıl içinde neredeyse yüzde 85 oranında düşüş oldu.
Etraf örgütü Greenpeace’ten Kaisa Kosonen, ‘Dünyada hem savaşları hem de iklim krizini sürdüren fosil yakıt sanayisinin sonu geldi. Artık yeni fosil yakıt yatırımlarının yapılmaması, var olan kömür ve doğalgaz santrallerinin de süratle kapatılması gerekiyor‘ diyor.
Öte yandan IPCC raporu, insanların hayat ve besin tüketim alışkanlıklarının da değişmesi gerektiğini öne sürüyor.
IPCC Eş Lideri Priyadarshi Shukla, ‘Alışkanlıklarımızı ve davranışlarımızı değiştirmemize yardımcı olacak gerçek strateji, altyapı ve teknoloji ile 2050 yılına kadar sera gazı salımlarında yüzde 40 ila 70 ortasında azalma elde etmemiz mümkün. Ömür alışkanlıklarımızdaki bu değişikliklerin birebir vakitte bizim için daha sağlıklı olduğu da kanıtlandı‘ diye anlatıyor.
Bunun için hükümetlerin insanları yürümeye, sağlıklı beslenmeye, daha az et tüketmeye teşvik etmesi gerekiyor, elektrikli araçlar için gerekli altyapıyı sağlaması gerekiyor.
Lakin rapor, global ısınmayı 1,5 derece eşiğinin altında tutmamız için sadece ağaç dikiminin kâfi olmayacağını söylüyor, karbondioksidin yeni teknolojiler aracılığıyla atmosferden direkt yakalanması ve çekilmesi gerektiğini tabir ediyor.
Lakin bu teknolojiler şimdilik çok masraflı ve IPCC üyelerinin kimileri bu türlü bir yaklaşımın işe yarayacağından kuşkulu.
UCL Üniversitesi’nde profesör olan Arthur Petersen, ‘Bu rapor hayallerle dolu. Bilhassa atmosferden süratlice ve büyük ölçüde karbonun çekilmesi fikri çok telaş verici’ diyor ve ekliyor:
‘Bu raporda çok fazla boş hayal var.’
