Çin ile Tayvan ortasındaki tansiyon, ABD ile Çin ortasında Trump periyodunda yaşanan ticaret savaşı sonrası yeni bir krize soktu. ABD Lideri …
Çin ile Tayvan ortasındaki tansiyon, ABD ile Çin ortasında Trump periyodunda yaşanan ticaret savaşı sonrası yeni bir krize soktu.
ABD Lideri Joe Biden, ABD’nin CBS televizyonunda dün gece banttan yayınlanan “60 Minutes” programına verdiği röportajda Tayvan ile ilgili açıklamalarda bulundu.
Sunucu 2 kere sordu: “ABD ordusu Tayvan’ı savunacak mı?”
AA’nın haberine nazaran; program sunucusunun, “ABD güçleri Ada’yı savunacak mı?” sorusuna Biden, “Evet, şayet gibisi görülmemiş bir atak olursa.” yanıtını verdi.
Biden, sunucunun, “Ukrayna’dan farklı olarak ABD güçleri, Amerikan ordusunun erkek ve bayan üyeleri, Çin’in işgal etmesi halinde Tayvan’ı savunacak mı?” sorusuna da “Evet.” cevabını vererek açıklamasını yineledi.
“Tek Çin siyasetine bağlıyız”
Sunucunun, “Çin Devlet Lideri Şi (Cinping), Tayvan konusundaki halinizle ilgili neyi bilmeli?” sorusuna cevap olarak ise Biden, “Uzun vakit evvel altına imza attığımız şeyin gerisinde duruyoruz. Tek Çin siyasetine bağlıyız ve Tayvan’ı bağımsızlığa yönlendirmiyor, onları teşvik etmiyoruz. Bağımsızlık Tayvanlıların kendi kararıdır.” dedi.
“Stratejik muğlaklık” terk mi ediliyor?
Biden’ın kelamları, Washington’ın bugüne dek Tayvan konusunda izlediği “stratejik muğlaklık” siyasetine muhalif düşen en besbelli açıklama oldu.
“Tek Çin” politikasını benimseyen ve Pekin idaresini tüm Çin’in yasal hükümeti olarak tanıyan Washington, 1979 tarihli Tayvan Bağları Maddesi’nde, Ada’nın öz-savunmasını sağlayacak askeri kapasiteye sahip olması için dayanak sağlayacağı ve bölgedeki statükoyu tek taraflı değiştirmeye yönelik aksiyonlara karşı çıkacağı taahhüdünde bulunmuştu.
Ancak kelam konusu taahhütler, ABD’ye Tayvan’ı direkt askeri olarak savunma yükümlülüğü getirmiyor. Washington’ın ABD ordusunun Ada’yı bilfiil savunacağına dair resmi beyanda bulunmaktan kaçındığı bu siyaset “stratejik muğlaklık” olarak isimlendiriliyor.
Beyaz Saray: “ABD, ordunun Tayvan’ı koruyacağını söyleyemez”
Programın imalcileri, röportajın akabinde Beyaz Saray’ın, ABD’nin Tayvan siyasetinin değişmediği vurgulayan ve stratejik muğlaklık telaffuzunu yineleyen bir açıklamaya da yer verdi. Açıklamada, “ABD resmi olarak Amerikan ordusunun Tayvan’ı koruyacağını söyleyemez.” denildiği aktarıldı.
ABD Lideri Joe Biden, mayıs ayında Japonya’ya ziyaretinde benzeri bir açıklamada bulunmuş, bir gazetecinin, “Çin’in işgali halinde ABD’nin askeri olarak adayı savunacak mı?” sorusuna, “Evet, taahhüdümüz bu.” diyerek karşılık vermişti.
Biden’ın kelamlarının akabinde ABD-Çin ilgilerinde Tayvan irtibatlı tansiyonların arttığı gözlenmişti.
Pelosi’nin Tayvan ziyareti ve tırmanan gelirim
ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin 2-3 Ağustos tarihlerinde Tayvan’a yaptığı ziyaret tansiyonu doruk noktasına çıkarmıştı. Ziyaret öncesinde Pekin sözcüleri, Pelosi’nin ziyaretin gerçekleşmesi halinde “askeri karşılık” dahil güçlü karı önlemler alacakları ihtarında bulunmuştu.
Pelosi, Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Ada’yı 25 yıl ortadan sonra ziyaret eden birinci ABD Temsilciler Meclisi Lideri olurken ziyaret, Ada’yı topraklarının modülü olarak gören Çin’in reaksiyonunu çekmişti.
Çin ordusu, ziyaretin akabinde Ada etrafında askeri tatbikatlar başlatmış, 7 gün süren tatbikatlar Ada’nın etrafında fiili abluka oluşturmuştu. Gerçek silah ve mühimmatın kullanıldığı tatbikatlar sırasında Çin ana karasından ateşlenen güdümlü füzeler, Tayvan yakınlarındaki sulara düşmüştü.
Ordu sözcüsü, 10 Ağustos’ta tatbikatların tamamlandığını duyurmuş lakin Tayvan Boğazı’ndaki askeri devriye faaliyetinin devam edeceğini bildirmişti.
Çin idaresi ayrıyeten ziyaret nedeniyle Pelosi ve ailesine de yaptırım uygulayacağını bildirmiş, ABD idaresiyle kimi ikili diyalog ve iş birliği düzeneklerini durdurduğunu açıklamıştı.
Pekin, “tek Çin ilkesini” vurgulayarak Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilgiler kurmasına, Birleşmiş Milletlerde ve öbür milletlerarası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik bağlantıları kesmesini kural koşuyor.
