enflasyonemeklilikötvdövizakpchpmhp
DOLAR
32,3713
EURO
35,0024
ALTIN
2.325,92
BIST
9.099,63
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
İstanbul
Az Bulutlu
23°C
İstanbul
23°C
Az Bulutlu
Cumartesi Az Bulutlu
22°C
Pazar Parçalı Bulutlu
22°C
Pazartesi Az Bulutlu
24°C
Salı Az Bulutlu
18°C

Beyinde hasar oluşturup erken yaşlandıran 6 önemli problem

1.Kovid-19 enfeksiyonu Imperial College London’da yapılan bir araştırmada; Kovid-19’un bilişsel (kognitif) tesirleri incelendi. Araştırmada; bu …

Beyinde hasar oluşturup erken yaşlandıran 6 önemli problem
31/08/2021 10:04
170
A+
A-
604f40f15542830f4c19eba4
1.Kovid-19 enfeksiyonu

Imperial College London’da yapılan bir araştırmada; Kovid-19’un bilişsel (kognitif) tesirleri incelendi. Araştırmada; bu hastaların bir kısmında Kovid-19 enfeksiyon bulguları düzeldikten aylar sonra dahi devam edebilen dikkat, bellek ve odaklanma bozukluğu stilinde bir çeşit ‘zihin bulanıklığı’ tanımlandı. Yapılan IQ testlerinde ise hastaların Kovid-19 enfeksiyonu öncesine oranla yüzde 10’a varan kayıp yaşadığı gösterildi.

604f413f5542830f4c19eba6

Bu tablo da kovid-19 geçiren hastaların kimilerinin beyinlerinin en az 10 yıl yaşlandığı manasına geliyor ve pandemi tedbirlerine sıkı sıkı bağlı kalmanın kıymetini bir sefer daha ortaya koyuyor.

604f41785542830f4c19eba9

2.Beyin damar hastalıkları

Kolesterol yüksekliği, kalp ritim ve kapak bozuklukları, yüksek kan basıncı (hipertansiyon) ve diyabetin neden olduğu beyin-damar hastalıkları, beyni yoran kıymetli hastalıklar ortasında yer alıyor. Düzgün denetim edilemeyen şeker ve kan basıncı seviyeleri, kalp ritmini etkileyen durumlar ve damar sertliğine (ateroskleroz) neden olabilen kolesterol yükseklikleri, beynin kanlanmasını bozarak yavaş yahut ani gelişen beyin hasarına yol açabiliyor.

604f41a45542830f4c19ebab

Ani gelişen olaylar çoklukla semptomatiktir, yani belirti verir. Lakin teşhis konularak tedavi edilebilse de birçok hastada beyin dokusunda önemli kalıcı hasar oluşuyor. Bilhassa denetim altında olmayan diyabet ve hipertansiyon üzere durumların neden olduğu küçük damar hastalıkları ise şayet beynin kritik alanlarını, örneğin bellekle ilgili alanları etkilemediyse çoğunlukla sessiz ve sinsi seyrediyor.

604f41cb5542830f4c19ebad

Küçük damarların etkilenmesi sonucunda görülen milimetrik hasarlar yıllar içerisinde birleşerek geniş bir alanın etkilenmesine neden olabiliyor ve bir çeşit bunama yahut parkinsonizm bulguları ortaya çıkarabiliyor.

604f42075542830f4c19ebaf

3.Uyku bozuklukları

Uyku, beynin dinlendiği, çöplerini boşalttığı ve gücünü tazelediği bir süreç. Uyku sırasında salgılanan hormonlar beyin ve ruh sıhhati için de büyük ehemmiyet taşıyor. Ayrıyeten gün içerisinde beyinde üretilen olağandışı yapıdaki proteinler uyku sırasında beyinden temizleniyor. Uyku düzensizliği bu olağandışı proteinlerin birikerek Alzheimer hastalığına yol açan patolojik sürece katkıda bulunmasına yol açıyor. Bu nedenle uyku bozuklukları yalnızca beyni yoran değil birebir vakitte direkt Alzheimer hastalığıyla bağlantılı olabilen önemli klinik durumlardır.

604f425b5542830f4c19ebb1

4.Beslenme bozuklukları

Çoğunlukla beslenme eksikliği ile alakalı olan, lakin mide ve bağırsak hastalıkları sonucunda emilimin bozulması nedeniyle de görülebilen B1, B6, B12 ve D vitamini, folik asit üzere vitaminlerin yahut demir üzere değerli yapıların eksikliği hudut hücrelerinin işlevini bozuyor ve bu eksiklik uzun sürerse, beyinde kalıcı hasara yol açabiliyor.

604f42a35542830f4c19ebb3

Lakin çok kolay tarama testleriyle teşhis konulabilen bu durumlar, en süratli ve kolay halde düzeltilebilen sıkıntılar ortasında yer alıyor. Ayrıyeten son yıllarda bilhassa genetiği değiştirilmiş buğday ve gibisi tahıllarda olağandan çok daha yüksek ölçüde bulunan bir protein olan gluten yüklü beslenmenin beyinde kronik bir yangı, yani enflamasyon yaratarak baş ağrısı, depresyon, motivasyon bozuklukları, hatta Alzheimer ve Parkinson hastalıkları üzere nörodejeneratif süreçleri tetikleyebileceği gösterilmiştir.

604f43705542830f4c19ebb5

5.Böbrek hastalıkları

Hudut hücrelerinde her saniye yüzlerce kimyasal tepki gerçekleşiyor. Bu kimyasal tepkilerin en değerli yapıtaşları ortasında; sodyum, potasyum, klor ve magnezyum üzere elektrolitler yer alıyor. Beslenme yoluyla bu elektrolitlerin eksik yahut fazla alınmaları, yetersiz su içmek yahut kronik böbrek hastalıkları bedende elektrolit bozukluklarına yol açabiliyor.

604f43ae5542830f4c19ebb7

Elektrolit dengesizliği; unutkanlık, yorgunluk ve uyuklama halinden, anlamsız konuşma hatta komaya varabilen şuur bozukluklarına, felç gibisi kas gücü kaybına ve epileptik nöbet gibisi ataklara neden olabiliyor.

604f43d75542830f4c19ebb9

Ayrıyeten böbrek yetmezliğinde idrarla atılamayan toksik hususlar dolanım yoluyla beyne ulaşarak direkt hasar verebiliyor. Bu hasar öbür metabolik bozukluklarda olduğu üzere beyin işlevlerinin direkt olarak etkilenmesi biçiminde olabiliyor.

604f43fc5542830f4c19ebbb

Böbreklerin filtreleme vazifesini yapamaması sonucunda böbrekten atılması gereken ilaçların kan seviyesinin çok yükselmesi çok dozda ilaç almışçasına beyinde yan tesirlere neden olabiliyor. Örneğin kan sulandırıcı bir ilacın böbrekten atılamaması ve kanda çok doza ulaşması beyin ve başka organlarda kanamaya yol açabiliyor. Yaşlılıkta görülen böbrek bozukluklarının değerli bir kısmı yetersiz su içmeye bağlı olarak görülüyor.

604f44215542830f4c19ebbd

6.Hareketsizlik gerilim

Beyni erken yaşlandıran bir öteki değerli etken ise; pandemide toplumsal izolasyon nedeniyle çoğumuzun kaygı yandığı; ‘hareketsizlik’. Kovid-19 pandemisindeki tedbirlere uyarak hiç meskenden çıkmayan, hareketsiz kalan ve ağır gerilim yaşayan yaşlı bireylerin Kovid-19 geçirmedikleri halde bilişsel yetilerinin beklenenden çok daha süratli bozulduğu belirtiliyor.

604f44755542830f4c19ebbf

Bu da hareketsizliğin ve gerilimin beynin yaşlanması üzerindeki olumsuz tesirlerini gösteriyor. Ayrıyeten gençlik yıllarından itibaren kronik depresyon yaşayan bireylerin gerilim hormonlarının tesiri ile beyinlerinde bellek işlevlerinden sorumlu hipokampal alanlarda küçülme olabiliyor. Bu da yaşlılıkta demans riskini artırabiliyor.

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.