Besin fiyatlarında yaşanan fahiş artırımların arkası gerisi kesilmiyor. Raflardaki yağ fiyatlarına artırım yapılmaya devam ediyor. 2 litrelik …
Ayçiçeği hasat devrinde yağ fiyatı tekrar yükselişe geçti. Mayıs ayı ile temmuz ayı ortasında 5-6 lirayı aşan fiyat farkları oluştu. Mayıs ayında marketlerde fiyatı en uygun olan markanın yağının litre fiyatı 18.90/19.95 lira iken, bu hafta ise birebir eser 25.95 liraya satılıyor. Bir öteki raf fiyatı ise daha şaşırtan.
Nisan ayının son haftasında 2 litresi 34.90 lira olan markanın son iki haftadır raf fiyatı markete nazaran 43 lira ile 45.95 liraya satılıyor. 2 litrelik ambalajlarda yalnızca 2 ay ortasında 10 lirayı aşan fiyat artışı görülüyor. 5 litrelik ambalajlarda da fiyat artışı epey yüksek. Bir markanın nisan sonunda 5 litre fiyatı 74.90 lira iken, son iki haftadır fiyat 83.95 lira olmuş.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun haziran ayı Tüketici Fiyat Endeksi’nde yer alan eserlere nazaran, ayçiçek yağının fiyatının 18.92 lira düzeyinde hesaplandığı görülüyor. Ocak ayında ise fiyat 16.51 lira olarak alınmış.
Fiyatların 1 aylık müddet içinde daha da artması bekleniyor
Yeni hasat başladı fakat asıl büyük üretici olan başta Trakya bölgesi olmak üzere ayçiçek hasadı bir ayı aşkın mühlet boyunca devam edecek. Bu periyotta fiyatların bir aylık müddette daha yüksek seyrine devam edeceği öngörülüyor.
Milliyet’in haberine nazaran Tarım Müellifi Ali Ekber Yıldırım, dünyada artan ekili alanlar ile ayçiçek üretiminin bu dönem yükseleceğini söyledi. Türkiye’de de misal bir durum öngörüldüğünü anlatan Yıldırım, devam eden hasatlara bakıldığında randımanda bir artış kelam konusu olacağını tabir etti.
Yıldırım, “Dünyada besin açısından çok güç bir yıl daha geçiyor. Ekili alanların artmasıyla fiyatların bir ölçü gevşemesi beklenebilir. Lakin asıl olan üretim artışının, çiftçilerin emeğinin hem kendilerine, hem de tüketiciye yansımasıdır. Fiyatların nasıl bir seyir izleyeceğini göreceğiz” dedi.
Yıl içinde müdahale edildi
Dünyada besin fiyatlarındaki artış, koronavirüs pandemisiyle birlikte en yüksek düzeylerine ulaştı. Bu duruma bilhassa 2020’de ülkeler ortasında nakliyat sorunları da eklenirken, ülkelerin stok tutma eğilimi de fiyatları artırdı.
Mevcut devirde de misal meşakkatler sürüyor. Yurt içinde ise üreticilerin girdi maliyetleri epey yüksek düzeylere ulaştı. Öteki yandan konut içi tüketim arttı. Türkiye’nin yurt dışından yaptığı tohum ve yağ olarak ithalatta gümrük vergileri gereksinim duyuldukça düşürüldü, sıfırlandı. Tarihinde birinci defa Toprak Mahsulleri Ofisi’ne sıfır gümrükle ayçiçeği yağı ithalatı için yetki verildi. Döviz kurları nedeniyle ise ithalat da bu periyotta değerliye geldi.
450 bin ton üretim, 900 bin ton tüketim
Tarım ve Orman Bakanlığı raporuna nazaran, Türkiye’de ayçiçeği yağı tüketimi yıllık yaklaşık olarak 900 bin ton. Lakin ülke mahsulünden elde edilen ayçiçeği yağı ise yıllık yaklaşık olarak 400-450 bin ton oluyor. Ortaya çıkan bu açık ithalat ile karşılanmaya çalışılıyor. Bu nedenle Türkiye dünyada en büyük ithalatçı ülke pozisyonunda bulunuyor.
2020/21 pazarlama yılında ayçiçeği tarımı dünyada en fazla Rusya, Ukrayna, AB, Arjantin ve Çin’de yapıldı. Yeni dönemde dünyada ayçiçeği üretiminde yüzde 10 oranında bir artış bekleniyor.
