Avrupa’yı kasıp kavuran ‘Kara Ölüm’de ilk vaka bulundu

Dünya koronavirüs salgını üzere global bir kabusu yaşarken bilim insanları, Ortaçağ Avrupa’sını kasıp kavuran Kara Mevt’e neden olan veba salgınında ‘ilk hasta’yı belirledi.

Milyonlarca kişinin vefatına neden olan “Kara Ölüm”ün şimdiye kadar tespit edilen en eski hastasının kalıntılarına ulaştı.

EN ESKİ VEBA KURBANI

Almanya’daki Kiel Üniversitesi’nden Dr. Ben Krause-Kyora, 5 bin 300 yıllık kalıntılar hakkında “Şimdiye kadar bilinen en eski veba kurbanını bulduk” dedi. 

Bilim insanları, Kara Ölüm’ün birinci hastasına ilişkin örneklerin, Letonya’da Baltık Denizi’ne dökülen Salac Irmağı’nın kıyısındaki bir Neolitik mezar alanında bulduğunu duyurdu. Kelam konusu adamın farklı üç bireyle birlikte gömüldüğü belirtildi.

Cell Reports mecmuasında yayımlanan çalışma kapsamında araştırmacılar, dört kişinin kemiklerinden ve dişlerinden alınan örnekleri tahlil ederek DNA dizilimi yaptı. Akabinde, onları bakteri ve virüsler için test ettiler. Yirmili yaşlarında avcı-toplayıcının  “Yersinia pestis” bakterisinin neden olduğu eski bir veba çeşidi ile enfekte olduğunu görünce şaşırdılar.

EN FAZLA BİR HAFTA İÇİNDE ÖLDÜ

Dr.Krause-Kyora, “Büyük olasılıkla bir kemirgen tarafından ısırıldı, Yersinia pestis’in birincil enfeksiyonunu kaptı ve en fazla bir hafta septik şoktan öldü” dedi.

7 BİN YILLIK GEÇMİŞ

Bununla birlikte bilim insanları, antik bakterinin yaklaşık 7 bin yıl evvel, tarımın Orta Avrupa’da gelişmeye başladığı sırada ortaya çıktığını belirtti. Bakterinin büyük salgınlara neden olmadan hayvanlardan insanlara sporadik (herhangi bir sıhhat sıkıntısının bir bölgede vakit zaman ve tek tük sayılarda görülmesi) olarak sıçramış olabileceği aktarıldı.

Bu sürecin akabinde, Yersinia pestis vakitle, insanları enfekte etmeye adapte oldu, sonunda pireler tarafından yayılan ve ortaçağ Avrupa’sını kasıp kavuran ve milyonlarca vefata neden olan hıyarcıklı veba olarak bilinen forma dönüştü.

Öte yandan, erken veba cinslerinin yayılmakta yavaş olduğu fikri, Avrupa ve Asya’da insan uygarlığının gelişimi hakkındaki birçok teoriye meydan okuyor. Ayrıyeten, hastalığın Neolitik Çağ’ın sonunda Batı Avrupa’da büyük nüfus azalmasına neden olduğu hipotezi hakkında kuşku uyandırıyor.

Araştırmaya dahil olmayan bilim insanları, çalışmayı memnuniyetle karşıladı. Lakin, bulguların vebanın o sırada Avrupa’da geniş çapta yayılma mümkünlüğünü dışlamadığını söyledi.

KARA VEBA

Kara Veba olarak da bilinen Kara Vefat, insanlık tarihinde kaydedilen en ölümcül salgın olarak kayıtlara geçti. Avrasya ve Kuzey Afrika’da 75-200 milyona kadar insanın vefatına yol açtı.  Salgın, sadece 14. yüzyılda yaklaşık 200 milyon kişinin vefatıyla sonuçlandı.

Hayli tehlikeli bir hastalık olan veba, bulaşıcı olmasının yanı sıra birebir vakitte ölümcül bir hastalık. Yersinia pestis bakterisi genel olarak hayvanlarda bulunuyor ve en çok da pireler aracılığıyla insanlara bulaşıyor.

Hastalık bugün hala var, lakin erken yakalanırsa antibiyotiklerle tedavi edilebiliyor.