Apollo 17’nin Ay’dan getirdiği örnekler 50 yıl sonra açıldı

NASA’nın Washington’daki Bilim Misyonu Müdürlüğü yardımcı yöneticisi Thomas Zurbuchen, “50 yıldır vakum altında saklanan bu inanılmaz bedelli örneği açma fırsatımız oldu ve sonunda içinde hangi hazinelerin tutulduğunu görebildik” dedi.

50 YILLIK AY ÖRNEĞİ

NASA evvel bir Ay kaya örneğini açtı. Bu ufak kaya NASA astronotları Eugene Cernan ve Harrison J.Schmitt tarafından Aralık 1972’de Toros-Littrow Vadisi’ndeki bir heyelan yatağında toplanmıştı. 36 santimetrelik silindirik tüp içerisinde yer alan bu örnek daha Ay yüzeyindeyken vakumlanıp kapatılmıştı.

Bu örnek Dünya’ya getirildiğinde de Ay laboratuvarındaki özel bir dolapta ikinci bir hami tüpte saklandı ve bu haftaya kadar bozulmadan kaldı.

73001 olarak isimlendirilen bu örnek, bilim adamlarına Ay’ın jeolojisinin tarihi bir kaydını sağlayabilecek toprak ve kaya modülleri içeriyor.

GELECEK JENERASYONLAR ÜZERİNDE ÇALIŞABİLSİN DİYE AÇILMADI

Kimi Apollo örnekleri, daha güzel teknolojiye sahip gelecek jenerasyonlar üzerinde çalışabilmeleri ve Dünya’nın doğal uydusu hakkında daha fazla bilgi edinebilmeleri için bilerek açılmadan bırakıldı.

Schmitt, Perşembe günü NASA tarafından paylaşılan bir görüntüde, “Bize yeni bilgiler veren çok sayıda örneğimiz vardı. Ayrıyeten Apollo programının başlarında, analitik teknolojinin olgunlaşacağı ve vakitle çok daha karmaşık hale geleceği iddia ediliyordu. Aslında, Apollo Ay projesi bilim insanları için hiç sona ermedi.” dedi.

Schmitt bir jeolog tarihte Ay’a inen tek sivil bilim insanı. Başka 11 erkeğin hepsi etkin askeri üyeler olarak kabul edildi.

ÜÇ BOYUTLU GÖRÜNTÜLEME

Austin’deki Texas Üniversitesi’nde bir takım, tüpün içindeki örneğin 3 boyutlu imajlarını taramak için X-ray CT teknolojisi kullandı.

Bu, 50 yıl evvel toplandığından bu yana birinci kere tahrik tüpünden çıkarılan Apollo 17 Ay çekirdeği örneğinin 73001’in yakından görünümü olacak.

Apollo numune küratörü Ryan Zeigler yaptığı açıklamada, “Bu, çekirdeğin içindeki materyalin dışarı itilmeden ve yarım santimetrelik modüllere bölünmeden evvel nasıl göründüğünün kalıcı kaydı olacak” dedi.

Şubat ayında da bir öbür takım, tüpte mevcut olabilecek rastgele bir gazı toplamak için tüpü dikkatlice açmıştı.

Zeigler, “Biriken gazı çıkardık ve bu gazın farklı alikotlara (kimyasal tahlil için alınan örnekler) bakarak ay gazı imzasını anlamaya çalışan bilim beşerlerine yardımcı olacağını umuyoruz” dedi.

ARTEMİS AY VAZİFESİNE GERÇEK ADIMLAR

Bu örneğin açılması, NASA’yı, Apollo’nun ikiz kız kardeşinin ismini taşıyan Artemis programı aracılığıyla bu on yılın sonunda insanları Ay’a döndürdüklerinde yeni gereç toplamaya hazırlama gayeli gerçekleştiriliyor.

Ay’a inen birinci bayan ve birinci renkli insanı da barındıracak olan Artemis misyonu tıpkı vakitte birinci kere Ay’ın güney kutbuna inecek.

Apollo astronotlarının ziyaret ettiği Ay ekvatorunun tanıdık şartlarından uzak olan Artemis kaşifleri, Ay’ın altındaki dramatik aydınlatmanın yanı sıra donmuş şartlar ve ilgi alımlı toprağı ile de karşılaşacaklar.

NASA Genel Merkezi’ndeki Gezegen Bilimi Kısmı yöneticisi Lori Glaze, “Ay’ın Güney Kutbu, uçucu hususlar olarak isimlendirdiğimiz (su buzu ve karbondioksit üzere olağan sıcaklıklarda buharlaşan maddeler) potansiyel olarak büyük birikimler oluşturmak için şahane bir yer” diyor ve ekliyor:

“Bu uçucular bize Güneş sisteminin bu kısmında suyun nereden geldiği hakkında – kuyruklu yıldızlardan, asteroitlerden, güneş rüzgarından yahut diğer bir halde – ipuçları verebilir. Artemis programı sırasında toplanan yeni örnekler, bilim insanlarının ayın evrimini daha âlâ anlamalarına yardımcı olabilir.”