Eskiler “dede koruk yer, torunun dişi kamaşır” derler. Her ne kadar bu kelamın manevi bir açıklaması olsa da, atasözlerini bazen olduğu üzere …
Eskiler “dede koruk yer, torunun dişi kamaşır” derler. Her ne kadar bu kelamın manevi bir açıklaması olsa da, atasözlerini bazen olduğu üzere anlamak ta gerekir. Bugün, yediklerimizin torunlarımızın sıhhatini bile şekillendirebildiğini biliyoruz. Bilim insanlarının yaptıkları araştırmalar, obez bireylerin torunlarının, olağandan dört kat daha fazla şeker ve kalp damar hastalığına yatkın doğduklarını gösteriyor. Uzun hayatın sırlarından bahsettiğimiz yazıda sağlıklı beslenmenin kuşaklar uzunluğu tesirini de görmüştük. Uzun yaşamak, biraz da dedenin uzun ömrüyle ilgiliydi ve bunun da sırlarından biri beslenmeydi. Aslında bedenimiz, binlerce yıllık bir genetik hafıza sayesinde, köklerinin bulunduğu topraklarda yetişen her bitkinin ve hayvanın yarar ve zararlarından haberdar. Annelerin gebeyken aş ermeleri de bu türlü bir bilme halinden kaynaklanıyor. Genlerimizin bu gelişmiş üstün hafızaları nedeniyle dedelerimizin sıhhat, hastalık ve bağışıklık durumlarını bugüne taşıyoruz.
YAĞI SÜTTEN AYIRIRLARDI
Bilim insanları atalarımızın beslenme alışkanlıklarında yaptığımız esaslı değişikliklerin , bedenimizi şaşırtabildiğini ve işleyişinde değişikliğe neden olabileceğini söylüyorlar. Bilhassa daha evvel hiç tanımadığımız, bilmediğimiz ithal yiyecekleri günlük hayatımıza ağır biçimde almak, beklenmedik durumlara neden olabiliyor. Anadolu insanı buğdayı, eti, yabani otları ve mahallî zerzevatları tanıyor, bunlarla yemekler pişiriyor. Cetlerimiz sütün kaymağını alıyor, onu çoğunlukla yağından ayırıp tüketiyor, eti düzgün pişiriyor ve yemeklere baharatlar ekliyorlar ve en kıymetlisi organik besleniyorlardı. Yemeklerde zeytinyağı, tereyağı, iç ve kuyruk yağları kullanıyor, et yemeklerini ise kendi yağıyla pişirmeye çaba ediyorlardı. Şeker yerine bal , pekmez kullanıyor, bunları da çok tüketmiyorlardı.
HAZIR BESİN BOL TUZ
Bugün, kendi beslenme alışkanlıklarımızı gözden geçirdiğimizde, yanlış olan çok tuz, işlenmiş besin, saf şeker, işlenmiş yağ ve saf un tüketme alışkanlıklarımızdan vazgeçmek, gün uzunluğu yaşadığımız halsizlik, baş ağrısı, yorgunluk belirtilerini azaltmakta düşündüğümüzden çok daha fazla tesirli olabilir ve daha da kıymetlisi torunlarımızın sıhhatini bile olumlu tarafta etkileyebilir. Bu yüzden, mümkün olduğunca doğal besinleri, ninelerimiz üzere pişirelim ve tıpkı onlar üzere az yemeye çaba edelim. Şayet bedenimizin besin gereksinimi hakkında düşünür ve hakikat formda karşılarsak, hem kendimizi, hem de bizden kuşaklar sonrasını hastalıklardan koruyabiliriz. Gelin, bu hafta klasik mutfağımızdan birkaç yemek tanımı paylaşalım. Sağlıklı, keyifli bir hafta sonu diliyorum.
Büryan Pilavı (BURSA)
MATERYALLER
-2 su bardağı pirinç l 5 tavuk budu
-1 kuru soğan l 1 tatlı kaşığı domates salçası
-1 demet nane l Bir demet yeşil soğan
-1 yemek kaşığı tereyağı l Bir tatlı kaşığı tuz
-Bir tatlı kaşığı pul biber
YAPILIŞI
Pirinçleri ılık, tuzlu suda yarım saat ıslatalım. Tavukları haşlayalım. Soğanı ince ince doğrayalım. Tereyağında salça ve soğanı kavuralım. Naneyi kıyalım ve ekleyelim. Bir fırın kabına ıslatılmış pirinçleri yayalım. Üzerine haşladığımız tavukları dizelim. Salçalı harcımızı üç su bardağı tavuk suyu ile karıştırıp üzerine dökelim. Fırın kabının üzerini kapatalım. 200 derecede fırında 25-30 dakika pişirelim. Afiyet olsun. *Tarif, Z. Kondakçı ve A.Gedik’in “Bursa Mutfağı” kitabından alınmıştır.
Yavan Dolma (AMASYA)
MATERYALLER
-250 g kıyma -250 g kuru bakla -Yarım su bardağı kırık buğday -200 g asma yaprağı -200 g kemik -1 kuru soğan -1 yemek kaşığı salça -Bir avuç maydanoz -Bir çay kaşığı kırmızı biber -Bir çay kaşığı karabiber -Bir çay kaşığı tuz
YAPILIŞI
Baklayı akşamdan ılık suya ıslatalım ve kabuklarını ayıralım. Islanmış baklayı ikiye ayıralım. Kıymayı kavuralım. Soğanı ve maydanozu ince ince doğrayalım. Kıyma, soğan, maydanoz, bakla, kırık buğday, baharatlar ve tuzu güzelce karıştıralım. Yaprakların içine hazırladığımız karışımdan lokmalar koyup bohça halinde kapatalım. Kemikleri tencerenin tabanına dizelim. Üzerine dolmaları dizelim. Salçalı su hazırlayıp üzerine dökelim. Kısık ateşte pişirelim. Afiyet olsun.