Akaryakıtta İsyan Büyüyor: Çok Sayıda Bayi Batma Noktasına Geldi

Petrol Eserleri Patronlar Sendikası (PÜİS) Genel Lideri İmran Okumuş, akaryakıt bayilerinin son devirde artan maliyetler ve düşük kar marjı nedeniyle ziyan ettiğini belirterek, bayilerin faaliyetlerini devam ettirebilmesi için kar marjlarının en az yüzde 15 olması ve enflasyona karşı da korunması gerektiğini söyledi.

Okumuş, Birgün’ün aktardığına nazaran, PÜİS’in Türkiye genelindeki 9 bini aşkın kayıtlı üyesiyle akaryakıt dalının çatı kuruluşu olduğunu söyledi. Bölümün son devirde tahlil bekleyen kıymetli problemlerinin bulunduğunu lisana getiren Okumuş, şu bilgileri verdi: 

‘Düşük kar marjlarıyla faaliyet gösteren akaryakıt bayilerinin, işçi, güç ve genel sarfiyatları son periyotta yüzde 100 oranda arttı. Bunlara, nakliye maliyetlerinin artması, kredi kartına ödenen komitelerin yüksekliği, kanun ve yönetmeliklerle getirilen yaptırımlar ile mali yüklerin enflasyon oranında artması da eklenince çok sayıda bayi batma noktasına geldi.’

Akaryakıt bayilerinin, akaryakıt fiyatlarını belirlemediğini ve artan fiyatların en çok bayi satışlarını olumsuz etkilediğini belirten Okumuş, şöyle konuştu:

‘Toplumda akaryakıt bayilerinin tabiri caizse para bastığı istikametinde bir niyet var. Halbuki gerçek hiç de o denli değil. Yüzlerce akaryakıt bayisi son periyotta artan maliyetler ve düşük kar marjı nedeniyle ziyan ediyor. Elektrik faturasını ve işçi maaşını ödeyemeyen 4 bine yakın bayi kapanma riskiyle karşı karşıya. Birçoğu bulundukları yerlerle özdeşleşen bu esaslı işletmelerin kapanması halinde işsizlik önemli oranda artacak, devletimiz kıymetli oranda vergi ve gelir kaybı yaşayacaktır.’

Okumuş, akaryakıt bayilerinin sıkıntılarının net, tahlillerinin ise kolay olduğunu tabir ederek, taleplerini şöyle sıraladı:

‘Akaryakıt bayilerinin faaliyetlerine devam edebilmesi ve ülke iktisadına katkı sağlayabilmesi için kar marjları en az yüzde 15 olmalı ve enflasyona karşı da korunmalıdır. Uzun vakittir söylediğimiz ve ısrarla söylemeye devam edeceğimiz başka bahis KDV’nin ÖTV’ye dahil edilmesi yahut KDV’nin indirilmesidir. Ayrıyeten, dağıtım şirketlerinin yaptığı indirimlerde bayilerden hiçbir kesinti yapılmamalı, indirimi yapan şirketlerin indirimleri kendi kar marjlarından karşılamalıdır. Nakliye fiyatlarının kar hissesinin içinde yer alması, çok cüzi bir karla çalışan bayileri mağdur etmektedir. Nakliye fiyatları kar hissesinden farklı olarak verilmeli ve bu fiyat evvelden Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün yaptığı üzere kilometre bazında hesaplanmalıdır. Öte yanda, kredi kartı ile yapılan alışverişlerde bankaların aldığı komiteler değerli bir maliyet kalemidir. Kredi kartlarındaki komite bayilere yüklenmemeli, kartlı satışla nakit satış birbirinden ayrılıp, iki başka fiyat uygulanmalı. Kredi kartı komitelerinin yüzde 50’sini bayiler, yüzde 50’sini dağıtım şirketleri karşılamalıdır.’

Güç Petrol Gaz İkmal İstasyonları Patron Sendikası (EPGİS) Lideri Fesih Aktaş ise akaryakıt bölümünün güç bir devir geçirdiğini belirterek; ‘Bir bayiye akaryakıt satışında litre başına 48,63 kuruş kalıyor lakin tıpkı bayinin sarfiyatı litre başına 94 kuruş civarında. Bu nedenle bayilerin kar marjı artırılmalı ve ziyanına satış yapılmasına mahzur olunmalı’ dedi.

Aktaş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, iktisatta dönen çarkın kıymetli bir dişlisi olan akaryakıt istasyonlarının tertipli biçimde çalışması gerektiğini söyledi.

Bayi ve dağıtıcıların toplam brüt kar marjının yüzde 8 olduğunu tabir eden Aktaş, ‘En adil halde yarı yarıya paylaşımda dahi bayinin hissesi şu an yüzde 4’e düşüyor. Bu hesaplamayla bir bayiye akaryakıt satışında litre başına 48,63 kuruş kalıyor lakin birebir bayinin sarfiyatı litre başına 94 kuruş civarında. Bu nedenle bayilerin kar marjı artırılmalı ve ziyanına satış yapılmasına mani olunmalı.’ değerlendirmesinde bulundu.

Aktaş, kar marjının yıllardır fiili olarak maktu yani sabit bir sayı olduğuna işaret ederek, ‘Bizim maktu bir karımız var. Kar marjımız da sabitlendiği için litresi 5 lirayken de şu anda olduğu üzere 14 lirayken de dağıtım firmaları ve istasyonların toplam marjı 97 kuruş civarında gerçekleşiyor.’ diye konuştu.

Aktaş, bayi ve dağıtım şirketlerinin almaları gereken hisselerine dair EPDK’nın bir metodolojisi olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:

‘Bu sistem Avrupa’daki dört ülkenin rafineri çıkış fiyatlarıyla vergili fiyatları ortasındaki farkın gözetilmesiyle anlatabileceğim bir sistem. Bunu baz aldığımızda aslında bizim o sistematikle 1,90 kuruş civarında halihazırda bir karımızın olması gerekiyor. Ülkemizin fiili durumundan ötürü şu an bunun konuşulmamasını da anlıyoruz lakin artık problemin boyutu çok büyüdü.’

Akaryakıt istasyonlarının masraflarının önemli derecede arttığını ve bayi masrafının kardan yüksek olduğunu belirten Aktaş ‘Akaryakıt bayileri bu durumdan çok etkileniyor. Bunun tahlili için uğraşıyoruz, dileriz gerekli adımlar atılır.’ dedi.