Afganistan’ın Bağımlılığa Karşı ‘Hastanelerini’ Fotoğrafladılar: ‘Açlıktan İnsan Yemeye Başladılar’

Taliban geçen yıl Afganistan’ı yine ele geçirdiğinde, birinci vaatlerinden biri ülkenin uyuşturucu sorununu kökten çözmekti fakat örgüt yıllarını, insanların şimdi bağımlı olduğu afyondan kâr elde etmek için harcadı.

İktidarı devraldıktan altı ay sonra Taliban bir biçimde kelamını tuttu: Binlerce evsiz uyuşturucu bağımlısını, üç ay boyunca toplama kamplarını andıran hastanelere kilitledi.

Az yemekle yahut hiç yemek yemeden üç kişilik bir yatağa tıkıştırılmış, açlık ağrılarını dindirmek için ot yemeye zorlanmış beşerler, söylentilere nazaran hayatta kalmak için kedileri ve hatta insan eti yemeye başladı.

Geçen ay Danimarkalı gazetecilerle konuşan, güzelleşmekte olan bir bağımlı şunları söyledi: ‘Bir adamı öldürdüler ve ateş yaktılar. Bağırsaklarını pişirip yediler.’

İsmini Abdul olarak veren diğer bir mahkûm, ‘hastaların’ günlerce aç kalmasının yaygın olduğunu ve insanların rutin olarak açlıktan öldüğünü söyledi.

Abdul gördüğü bir görüntüyü şu sözlerle anlattı: ‘İnsanlar dün parkta kedi yedi. Ortalarından bir tanesi kedinin başını koparttı ve ağzına attı’ dedi.

Kabil’de ziyaret edilen hastanenin 1.000 kişilik yatağı var lakin 3 bin kişiyi barındırıyor. Dar ranzalarda üç kişi tek yatağı paylaşıyor.

Mahkûmlar, birtakım bağımlıların daha hastaneye gitmeden infaz edildiğini anlattı. Mahkumlardan biri, dokuz arkadaşının hapishanede mevte terk edildiğini ve geri kalanının kliniğe kapatıldığını sav etti.

Aylardır kıtlık var ve yiyecek giderek daha da azalıyor. Abdul, hekimlerin mahkumlara her gün yarım somun ekmek verdiğini fakat artık onu bile alamadıklarını söyledi.

Artık erzak o kadar kıt ki, her gün yalnızca kimi mahkûmların yemek yemesine müsaade veriliyor – küçük bir kase pirinç verilmeden evvel çıplak halde bir odada sıraya giriliyor.

Yemek yiyemeyenler dışarı çıkıp çimlere uzanıp ot yiyor. Bu, onları hayatta tutmak için fazla bir şey yapmasa da açlıktan kaynaklanan karın ağrılarını biraz bastırıyor.

Tesisi yöneten tabipler anlayışlı lakin ellerinden çok az şey geliyor. Hekimler aylardır maaşlarını alamıyor ve bir sonraki maaşlarının ne vakit geleceği hakkında hiçbir fikirleri yok.

Lakin, dehşetin delilleriyle karşı karşıya kalan bir Taliban sözcüsü, yanlış giden hiçbir şey olmadığını savundu. Taliban’ın uyuşturucuyla çaba dairesi lideri Hasibullah Ahmedi, ‘Bu beşerler hasta ve ne dediklerini bilmiyorlar’ diyor.

Afganistan, geçen yıl ABD birliklerinin ansızın ayrılması ve hükümetin birkaç gün içinde büsbütün çökmesinin yol açtığı ekonomik bir çöküşün ortasında.

Taliban yıllardır ülkenin denetimini yine ele geçirmenin hayalini kuruyor olsa da, ani devralma onları da şaşırttı ve bu durum büyük bir kaosa yol açtı.

Ülke nüfusunun yaklaşık yarısının besin yardımına gereksinim duyduğu düşünülüyor. Batılı ülkeler multi-milyar dolarlık dayanak paketleri üzerinde muahedeye çalışıyor lakin yeni yöneticiler tarafından çalınmadan, ülkeye para sokmanın zorluğuyla karşı karşıyalar.

Bu ortada, alanda çalışanlar yetersiz beslenme ve zatürre üzere hastalıklarda – bilhassa çocuklarda – büyük artışlar bildiriyor.

Save the Children (Çocukları Kurtarın) kurumundan bir tabip şunları anlattı: “Kliniğimize gelen hasta sayısı son aylarda iki üç kat arttı. Gidecek öteki yerleri yok.

Bazen biz geldiğimizde bekleyen yüzlerce anne ve çocuk oluyor. Sağlıklı kalmak için gereksinim duydukları yiyecekleri ve ısıyı karşılayamıyorlar. Yetersiz beslenme ve zatürre ölümcül bir kombinasyondur.

Her gün birkaç çocuğu oksijen ve acil tedavi için direkt hastaneye gönderiyoruz. Birden fazla vakit herkese yetişemiyoruz, çok fazla iş yükü var. Dışarıda çok daha fazla hasta aile var. Ulaşamadığımız çocukları düşünmekten gözüme uyku girmiyor.’

Afyon karlarından ve direkt ihracattan alınan vergiler, Taliban’ın kendini finanse etme biçiminin temel desteği oldu. Örgütün birinci defa iktidara geldiği 2001 yılındaki kısa müddetli baskının yanı sıra, ticaret 1999’dan beri istikrarlı bir halde büyüdü.

BM yetkilileri, Taliban’ın uyuşturucu ticaretinden 2018 ve 2019 yılları ortasında muhtemelen 400 milyon dolardan fazla kazandığını söylüyor. Mayıs 2021 Afganistan Özel Müfettişliği raporuna nazaran bir ABD yetkilisi, yıllık gelirlerinin yüzde 60’ını yasadışı narkotikten elde ettiklerini kestirim ediyor.

Çabucak çabucak tüm milletlerarası yardım geri çekilirken ve ülke iktisadı özgür düşüşteyken, analistler bunun yakın vakitte değişmesinin beklenmediği görüşünde.