1940’lı yıllarda Amerikan ordusunun kullandığı tel ses kayıt cihazı Ankaralı koleksiyoncuda

Kara, şu anda 165 gramofon ve 6 binin üzerinde taş plak ile önemli bir koleksiyona sahip. Zeki Müren’den Müzeyyen Senar’a, Neşet Ertaş’tan Safiye Ayla’ya kadar 1965 yılı öncesi sanatkarlarının taş plaklarına sahip olan Kara’nın koleksiyonunda bal mumu plaklarına ve Michael Jackson, Madonna, Elvis Presley, Pink Floyd ve Erick Clapton’ın altın plakları da bulunuyor.

Koleksiyonun en değerli modüllerinden olan tel kaydedici ise görenlerin dikkatini çekiyor. Yaklaşık 4 kilometre uzunluğunda olan tel kaydedici, bir insanın saç telinden daha ince ve 2 saatlik ses kaydedebilmeye imkan sağlıyor. Çok fazla tanınan olamadan ses tarihinde kısa bir periyot yer alan tel kaydediciyi 1940’lı yıllarda Amerikan ordusunun kullandığı belirtiliyor.

‘TAŞ PLAKLARIN BİR YÜZÜNDE BİR MÜZİK, ÖTEKİ YÜZÜNDE BİR ŞAKI KAYDEDİLİR’

Taş plakların yeni jenerasyon plaklar ile karıştırılmaması gerektiğini aktaran koleksiyoncu Kara, “Taş plaklar 1902 yıllında üretilmeye başladı ve 1965 yılında sona erdi. Taş plakların çapı 25 santimetredir. Dolayısı ile taş plakların bir yüzünde bir müzik, öbür yüzünde bir şakı kaydedilir.

Daha kolay anlaşılması için 1965 yılından sonra taş plak üretilmediği için Barış Manço’nun, Emel Sayın’ın taş plağı yoktur. Taş plak devri olarak isimlendirebileceğimiz sanatkarlardan Zeki Müren, Müzeyyen Senar, Nurettin Selçuk, Safiye Ayla üzere sanatkarların taş plakları mevcuttur” dedi.

‘AMERİKAN ORDUSUNUN KENDİ İÇİNDE HABERLEŞMEK İÇİN ÜRETTİĞİ TEKNOLOJİ’

Tel kaydedicinin ses tarihinde kısa bir periyot yer tuttuğunu ve birden fazla koleksiyoncu tarafından bilinmediğini vurgulayan Kara, “Tel kaydedici çok bilinmeyen bir teknoloji. 1927 yılında Amerikan ordusunun kendi içinde haberleşmek için ürettiği teknoloji. Daha sonradan ticarileşmiş ama çok tanınan olamadan yok olmuş. Bir insan saçı 27 mikronken, burada kullanılan tel 25 mikron boyutunda.

Yani saç telinden daha ince. Burada 4 kilometre uzunluğunda çelik tel var ve 2 saatlik kaydedebilme özelliği veriyor. Natürel ki aygıtın tanınan olamamasının nedeni tel çok ince olduğundan ötürü durdurup oynatmalarda tel kopuyor. O nedenle kullanışlı olmadığı için tanınan olamadan kayboluyor. Olağan benim müzemde yer buldu, zira ses tarihinde bir periyot de olsa bir yer işgal etmiş” diye konuştu.

‘POPÜLER OLAMADAN KAYBOLMUŞ BİR MEDYA ALETİ’

Tel kaydedicinin hassas bir çalışma tertibinin olduğunun altını çizen Kara, “Teknoloji olarak taş plağa nazaran daha yeni bir teknoloji ama sonuç olarak tanınan olamadan kaybolmuş bir medya aleti. Bu aygıtlar sonuç olarak manyetik bir biçimde ses işleniyor. Bu yüzden ses kaybolabiliyorken, taş plaktaki ses yanmadıktan sonra kolay kolay yok olmuyor” dedi.